Fréttatíminn - 20.05.2016, Qupperneq 34

Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
„Ég fæddist í litlu þorpi í Amazon-
skóginum en flutti ung með mömmu
til Ríó þar sem ég ólst upp,“ segir
Jozy Zareen. „Ég var í kaþólskum
skóla þar sem ég lærði snemma á pí-
anó en orgelið varð fljótlega líf mitt
og yndi. Ég æfði allt að tíu tíma á
dag og var farin að kenna og vinna
sem organisti í kirkju þegar ég var
fjórtán ára gömul. Þegar ég giftist,
sautján ára, ákvað maðurinn minn
að ég mætti ekki spila meira. Í Bras-
ilíu ákveða eiginmennirnir hvað
konurnar gera og hann vildi að ég
ynni heima.“
„Ég átti son með eiginmanni mín-
um en saknaði tónlistarinnar svo
mikið að ég ákvað að fara frá honum
þegar ég var 24 ára. Ég hef alltaf ver-
ið mjög langt frá uppruna mínum
að þessu leyti. Ég fór í háskólann
og lærði grafíska hönnun en á sama
tíma byrjaði ég að dansa mikið og
æfa thai-chi. Þegar ég var 27 ára
hitti ég íslenskan skiptinema og við
urðum mjög ástfangin,“ segir Jozy
sem flutti með honum til Keflavíkur
ári síðar. „Það voru mikil viðbrigði.
Mér bauðst engin vinna, hvorki í
tónlist, grafískri hönnun né dansi,
bara í fiski. Og það var mikið sjokk
að sjá fyrsta launaseðilinn. Eftir að
hafa unnið tíu tíma á dag, sex daga
vikunnar, fékk ég sömu laun og buð-
ust í unglingavinnunni. Ég var fljót
að læra að á Íslandi er tvenns konar
launakerfi, eitt fyrir heimamenn og
annað fyrir útlendinga.“
Eftir að hafa flutt til Reykjavík-
ur og skilið við fyrstu íslensku
ástina fékk Jozy vinnu sem graf-
ískur hönnuður en var skyndilega
sagt upp nokkru síðar. „Yfirmaður
minn vildi eiga með mér ástarsam-
band en ég sagði nei og var rekin.
Þetta er eitthvað sem þykir eðlilegt í
Brasilíu en ég man hvað ég var hissa
að þetta skyldi gerast á Íslandi. En
ætli þetta sé ekki eins alls staðar í
heiminum. Ég hugsaði alvarlega um
að fara aftur til Brasilíu en svo hitti
ég barnsföður minn og átti elstu
dóttur mína rúmlega níu mánuð-
um síðar,“ segir Jozy og hlær. „Eftir
það kom aldrei til greina að fara frá
Íslandi.“
Jozy fékk loks vinnu sem dans-
kennari í Kramhúsinu en stofnaði
nokkrum árum síðar sinn eigin
dansskóla. „Ég kynntist svo Helgu
Braga leikkonu og við dönsuðum
magadans út um allan bæ og vor-
um svakalega vinsælar. En svo
kom kreppan og ég missti fyrirtæk-
ið mitt,“ segir Jozy sem hefur síð-
an unnið á dvalarheimilum fyrir
aldraða en vinnur í dag fyrir Rauða
krossinn. „Ég stefni á að læra for-
ritun í haust því mig vantar vel laun-
aða vinnu. Ég þarf að sjá fyrir þrem-
ur dætrum mínum og eftir mína
heppni í karlamálum veit ég að það
er ekki hægt að stóla á karlmenn til
þess,“ segir Jozy og hlær. „Draumur-
inn minn er að kenna tónlist eða
verða organisti og ég hef sótt um út
um allt land en það er ekki hægt að
komast að. Ég held maður þurfi að
vera í einhverri mafíu til þess. Ég
vildi að ég væri í þessari mafíu.“
Innflytjandinn
Vildi að ég væri í mafíunni
Jozy Zarren fæddist í Amazon-
skóginum en flutti til Keflavíkur
þegar hún var 27 ára gömul.
Níu Kristjaníuhjól eru komin
til landsins á vegum „Hjólað
óháð aldri“ verkefnisins.
Tilgangurinn er að hleypa til-
breytingu, félagsskap, lífi og
ferskum vindum í líf þeirra
sem búa á dvalar- eða hjúkr-
unarheimilum.
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
„Við förum ekki það mikið úr húsi og
sólin skín ekki alltaf á svölunum. Það
er gott að komast út og fá ferskt loft
en það er samt tilbreytingin sem mér
finnst best,“ segir Rós Vilhjálmsdótt-
ir, íbúi á Dvalarheimilinu Mörk, þar
sem fjárfest hefur verið í einu Kristj-
aníuhjóli til að bjóða íbúunum upp á
tækifæri til að komast út úr húsi, fá
félagsskap, ferskt loft og njóta nýrra
slóða. „Um daginn fórum við alla leið
inn í Blesugróf þar sem ég bjó í tæp-
lega fjörutíu ár og hún Helga var svo
yndisleg að taka mynd af mér fyr-
ir utan gamla húsið mitt. Mér finnst
þetta stórkostlegt,“ segir Rós.
Ört vaxandi verkefni
Það var danska hjóladrottningin
Dorthe Pedersen sem byrjaði með
verkefnið „Hjólað óháð aldri“ fyrir
þremur árum í Danmörku.
Tilgangurinn var að auka lífsgæði
eldri borgara með því að koma þeim
aftur á hjól. Hafist var handa að
safna fyrir hinum svokölluðu Krist-
janíuhjólum en þau hafa verið fram-
leidd í fríríkinu í þrjátíu ár, upphaf-
lega til að flytja lífrænt grænmeti og
brauð á milli staða.
Verkefnið óx fljótlega langt út
fyrir dönsku landsteinana og síð-
astliðinn vetur komu þrjú slík hjól
til Íslands sem hafa verið í notkun
á dvalarheimilunum Mörkinni, Sól-
túni og Sunnuhlíð. Íbúar heimil-
anna hafa tekið hjólunum fagnandi
og óhætt er að segja að verkefnið í
heild sinni hafi slegið í gegn. Nú hafa
sex hjól til viðbótar verið flutt til
landsins og munu þau fara til Hafn-
ar, Seyðisfjarðar, Sauðárkróks, Ísa-
fjarðar, Akraness og í Garðabæ en
hjólin eru öll keypt með söfnunarfé
ýmissa félaga í heimabyggð. Fram-
kvæmdastjóri Hjólafærni á Íslandi,
Sesselja Traustadóttir, heldur utan
um verkefnið og hefur séð um þró-
un þess á Íslandi frá því í apríl 2015.
Hún segir hjólin í raun vera eins og
lykil inn í samfélagið aftur. „Ég á sjálf
„Um daginn fórum við alla leið inn í Blesugróf þar sem ég bjó í tæplega fjörutíu ár og hún Helga var svo yndisleg að
taka mynd af mér fyrir utan gamla húsið mitt. Mér finnst þetta stórkostlegt,“ segir Rós.
„Þetta er stórkostlegt!“
mömmu í Sóltúni, sem er 87 ára,
og við hjóluðum saman í 1. maí
göngu. Fengum okkur svo kaffi
á Grettisgötu og hjóluðum svo í
Laugardalinn. Við höfum ekki
átt svona dag, þar sem við erum
saman úti í marga klukkutíma,
síðan við vorum saman á skíðum
í gamla daga. Þetta er bara frá-
bært.“
Hlakkar til sumarsins
Á hverju dvalarheimili er ein
manneskja sem sér um allt sem
viðkemur hjólunum. Starfsmenn
jafnt sem ættingjar geta hjólað
með alla þá sem óska þess að fara
í túr en einnig getur fólk skráð
sig sem sjálfboðaliða. „Það falleg-
asta við þetta verkefni finnst mér
vera félagsskapurinn,“ segir Mar-
ía Guðnadóttir, sjálfboðaliði hjá
„Hjólað óháð aldri“. „Ég er sjúkra-
þjálfi og bý hérna í hverfinu svo
þetta er tilvalið. Við Rós erum að
hjóla saman í fyrsta sinn í dag en
eigum örugglega eftir að kynnast
betur.“
„Já, það verður gaman að sjá
Elliðaárdalinn þegar sumarið loks-
ins kemur, ef það kemur,“ segir
Rós og skellihlær.
Á laugardaginn verða öll nýju
Kristjaníuhjólin samankomin á
hjólahátíð fjölskyldunnar í Kópa-
vogi. Hjólin verða til sýnis og próf-
unar fyrir áhugasama á hjólasvæð-
inu við bókasafnið, frá klukkan
15.15-15.45.
Mynd | Hari
34 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 20. MAÍ 2016