Fréttatíminn - 20.05.2016, Síða 52

Sæl og blessuð, góða Margrét Pála. Mikið hef ég gaman af pistlunum
þínum og þeir eru mikilvægir fyrir foreldra og fjölskyldur því það er svo
lítið talað um allt það sem fylgir því að vera foreldri … bara látið eins
og allir eigi að kunna að ala upp barn en ef þú færð þér hund, ferðu á
námskeið í hundafræðum til að læra um uppeldi hunda. … Enginn fer
á uppeldisnámskeið … og mér finnst unga fólkið alltof lítið hugsa um
hvað börnin þeirra eru að gera og fylgjast alls ekki nógu vel með þeim.
… Ég ræði þetta stundum við son minn og tengdadóttur af því að 12
ára strákurinn þeirra hangir alltaf í tölvunni og nú er hitt barnið þeirra,
sem er bara sjö ára, farið að gera það líka. Foreldrarnir afsaka sig með
að þau hafi engan tíma en þegar ég kíki inn til þeirra, eru þau sjálf í
tölvunni eða með þessa síma í höndunum sem eru auðvitað engir sím-
ar heldur tölvur … Mér finnst nær að þau eyði frekar frítímanum sínum
með börnunum og er margbúin að segja þeim það …
Þú afsakar þetta raus og kannski er ég ósköp gamaldags og af-
skiptasöm amma en mig langaði að heyra álit þitt á öllum þessum tækjum
… og hvort það sé ekki rétt hjá mér að foreldrar eigi að tala við börnin sín
og gera eitthvað með þeim frekar en að hanga sjálf í tækjunum? …
Andlega fjarverandi
Kæra afskiptasama amma. Þakka
þér innilega fyrir áhugavert bréf
og það eru fleiri en þú sem hafa
áhyggjur af net- og tölvunotkun
bæði barna og fullorðinna. Þessi
nýja tækni hefur á margan hátt
breytt lífi okkar á aðeins tveimur
áratugum og mestu breytingarnar
urðu með tilkomu snjallsímanna.
Við erum alltaf í kallfæri við alla í
orðsins fyllstu merkingu og póst-
urinn og skilaboðin og fjármálin
og dagblöðin og afþreyingin eru
líka í hendi okkar á hverju augna-
bliki. Það er eins og við séum í
mörgum veruleikum í senn, í
vinnunni í símanum, sendandi
skilaboð frá pósthúsinu og greið-
andi reikninga í bankanum – þótt
við séum í sófanum með barninu
okkar. Vissulega til staðar en and-
lega fjarverandi.
Fortækniöldin
Við vitum afskaplega lítið um áhrif
og afleiðingar tækninnar. Við
vitum ekki enn hvort þráðlausu
netin séu skaðlaus og Frakkar
eru byrjaðir að takmarka notkun
þeirra í leik- og grunnskólum til
að börn, sem eru mun viðkvæm-
ari en fullorðnir, njóti vafans. Við
vitum heldur ekki nóg um áhrif
frá glóðheitum síma á heilastarf-
semi okkar og við vitum of lítið
um afleiðingar svonefnds skjátíma
þar sem við rýnum í tifandi tölvu-
og netskjái stóran hluta vökutíma
okkar. Minnst vitum þó um hvað
það gerir okkur að vera stöðugt
„í sambandi“ við allt og alla og
leyfa umræddri tækni að stjórna
lífi okkar, bæði fullorðinna og
barna. Ég hef leyft mér að tala um
fortækniöld þar sem við prófum
okkur áfram með lítilli og frum-
stæðri vitneskju í græjum sem tala
tungumálið 1 og 0!
Tímarnir breytast
En – tímarnir breytast og
mennirnir með og oft
erum við óþarflega
hrædd við nýj-
ungar. Það gildir
sérlega um okkur
sem erum alin
upp á árdögum
sjónvarpsins
sem á sínum
tíma skók
líf okkar með tilheyrandi ótta um
að samskipti myndu líða undir
lok. Auðvitað varð svo ekki enda
erum við, mannskepnan, sérdeilis
aðlögunarhæf og flink að endur-
skapa umhverfi okkar til góðs – en
það tekur tíma. Gamla „sjónvarp-
skynslóðin“ stjórnast af þeirri
dagskrá sem sjónvarpsrásir bjóða
þeim upp á en yngra fólk velur að
horfa þegar því hentar. Mögulega
verður sonur þinn og tengdadótt-
ir kynslóðin sem lætur tæknina
stjórna sér en börnin okkar í dag
munu láta græjurnar þjóna sér. Ég
sé hvernig ungmenni eiga bæði
mikil og góð samskipti á netinu
og nýta sér aðgengið að heim-
inum á veraldarvanan hátt. Þau
sökkva sér í áhugamál og „hitta“
andlega skyld ungmenni hvar sem
er í heiminum. Þau sem hafa lent
í félagslegum erfiðleikum í skóla
eða eiga erfitt heima, finna sér oft
félaga og sáluhjálp á netinu.
Áhyggjuefni?
Netið býður upp á endalausa og
jákvæða möguleika en þar er
líka villugjarnt. Foreldrar bera
ábyrgð á börnum sínum og verða
að fylgjast með ferðum þeirra í
netheimum eins og annars staðar.
Þau eiga líka að skammta tölvu-
og tækjatíma og tölvufíkn getur
orðið raunverulegt vandamál
sem krefst sérfræðiaðstoðar. Við,
ömmur og afar, erum mikilvægt
uppeldisafl en stjórnum hvorki
uppkomnum börnum okkar né
barnabörnum. Hins vegar búum
við yfir þekkingu og reynslu sem
árin hafa fært okkur og getum gef-
ið mikið af okkur. Ég ráðlegg þér
að „gefa“ barnabörnunum þínum
raunverulegan tíma – hið nýja gull
Vesturlanda. Bjóddu þeim með
þér að sinna skemmtilegum verk-
efnum og leggið tækin til hliðar í
„ömmu“ samveru. Það má spila,
baka, laga til í garðinum, ís-rúnta,
skreppa á safn eða í sund, horfa
saman á bíómynd með hressingu
eða bara spjalla saman. Börnin
munu mögulega nöldra ögn yfir
netleysinu en samt njóta þess að
vera öll saman í einum veruleika
um stund.
Sendið Möggu Pálu spurningar á
maggapala@frettatiminn.is og
hún mun svara í næstu blöðum.
Uppeldisáhöldin
„Hangir endalaust
í tölvunni“
Askalind 3 • 201 Kópavogur • Sími: 562 1500 • friform.is
Opið: Mán. - föst. kl. 09-18
Laugardaga kl. 11-15
innréttingar
danskar
í öll herbergi heimilisins
Fjölbreytt úrval aF hurðum,
Framhliðum, klæðningum og einingum,
geFa þér endalausa möguleika á
að setja saman þitt eigið rými.
sterkar og glæsilegar
Guðrún Veiga Guðmundsdóttir
gudrunveiga@amk.is
Helgarnar á mínu heimili eru yfirleitt þaulskipulagðar. Eiginmaður minn, Guðmundur Andri,
er sjómaður og því er ég ein með
báða strákana okkar annan hvern
mánuð. Hér er um tvo vel virka
fjörkálfa að ræða, því er vissara
fyrir mömmuna að vera svo-
lítið skipulagða og passa að þeir
hafi alveg nóg fyrir stafni,“ segir
Rannveig Jónína Guðmundsdóttir,
kennari og fjölmiðlafræðingur.
„Ef strákarnir mínir fengju al-
farið að ráða þá færum við senni-
lega í sund á föstudegi og kæm-
um ekkert upp úr lauginni fyrr
en á sunnudag. Uppáhalds laugin
okkar í augnablikinu er Ásvalla-
laug í Hafnarfirði og svo færist
sundlaugin á Álftanesi sífellt ofar á
vinsældarlistanum en þar er stór-
skemmtileg öldulaug.“
Rannveig segir nauðsyn að all-
ar huggulegar helgar endi á góðu
kósíkvöldi. „Á slíkum kvöldum er
öllum leyft að draga sængurnar
fram í sófa. Þar liggjum við svo í
einum haug með nóg af góðgæti
og vel valda mynd á skjánum.
Best finnst mér svo að sofna helst
áður en myndin klárast, ég er þó
hugsanlega ein á þeirri skoðun.
Að mati eiginmanns míns sofna ég
víst óþarflega oft á sófanum.“
Kósí Rannveig Jónína ásamt sonum sínum, Friðriki Franz og Stefáni Loga.
Dugleg að þræða hinar
ýmsu sundlaugar
Rannveig Jónína væri líklega alltaf í sundi ef synir hennar fengju að ráða
…fjölskyldan 8 | amk… FÖSTUDAGUR 20. MAÍ 2016
Eiginmaður
minn,
Guðmundur Andri,
er sjómaður og því
er ég ein með báða
strákana okkar
annan hvern mánuð.