Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.2016, Blaðsíða 6

Helgarblað 15.–18. janúar 20166 Fréttir
F
jármálaeftirlitið (FME) telur
mikilvægt að í frumvarpi
fjármálaráðherra- og efna-
hagsráðherra um fasteigna-
lán til neytenda verði bætti
inn ákvæði sem kveði á um hámark
greiðslubyrðarhlutfalls sem getur
numið frá 25% til 50% af ráðstöfunar-
tekjum. Lánastofnunum væri þannig
óheimilt að veita fasteignalán til
neytenda ef greiðslubyrði þeirra færi
yfir hámarkshlutfall en það gæti ver-
ið sett lægra fyrir tekjuminni hópa en
þá sem eru tekjuháir.
Þetta kemur fram í umsögn FME
um frumvarpið sem barst efnahags-
og viðskiptanefnd í síðustu viku.
Þjóðhagsvarúðartæki á borð við há-
mark greiðslubyrðarhlutfalls neyt-
enda er ætlað að takmarka skuld-
setningu heimila og vinna þannig
gegn bólumyndun á fasteignamark-
aði. Í aðdraganda bankahrunsins,
þegar aðgengi neytenda að lánum
var mikið, urðu skuldir íslenskra
heimila sem hlutfall af landsfram-
leiðslu á meðal þeirra hæstu í hópi
þróaðra ríkja. Á síðustu árum hafa
skuldirnar hins vegar lækkað mikið
og er núna á svipuðum slóðum og á
árinu 2003.
Mikilvæg viðbót
Í frumvarpi ráðherra, sem var lagt
fram á síðasta þingi en náði ekki
fram að ganga, er lagt til að Fjár-
málaeftirlitinu verði veitt heimild
til að setja reglur um hámark veð-
setningarhlutfalls fasteignalána að
fengnum tilmælum fjármálastöð-
ugleikaráðs. Samkvæmt frumvarp-
inu getur hámark veðsetningarhlut-
falls numið á bilinu 60–90% og verið
mismunandi eftir tegundum lána og
hópum.
Í umsögn FME er vísað til rann-
sóknar írska seðlabankans um virkni
ólíkra þjóðhagsvarúðartækja er
tengjast fasteignamarkaði þar sem
niðurstaðan hafi sýnt að takmörkun
á heildarfjárhæð fasteignalána mið-
að við tekjur hafi meiri virkni en veð-
setningarhlutfall við aðstæður þar í
landi. Þótt ekki sé hægt að heimfæra
þær niðurstöður beint á Ísland þá tel-
ur FME að slíkt sé vísbending um að
þörf sé á því að hafa fleiri stjórntæki
tiltæk til að takmarka fasteignalán til
neytenda en veðsetningarhlutfallið
eingöngu. Þannig komi meðal annars
fram í nýjasta fjármálastöðugleikariti
Seðlabankans að „þjóðhagsvarúðar-
tæki sem takmarkar hvað heimili geta
nýtt af ráðstöfunartekjum sínum í af-
borganir og vexti af fasteignalánum
sé mikilvæg viðbót við önnur tæki
sem er ætlað að varðveita fjármála-
stöðugleika.“
„Miklar ófyrirséðar aukaverkanir“
Í umsögn FME er vakin athygli á því
að við núverandi aðstæður á fast-
eignamarkaði hérlendis þá væri
hætta á því að hámark veðsetn-
ingarhlutfalls hefði ekki mikla virkni
nema það yrði ákvarðað mjög lágt.
Slík aðgerð kynni hins vegar að hafa
„miklar ófyrirséðar aukaverkanir.“
Undir þetta er óbeint tekið í um-
sögn Samkeppniseftirlitsins sem
segir að ef 60% hámarksveðhlutfall-
ið yrði sett með almennum hætti
hefði það „mjög mikil áhrif á verð
fasteigna og/eða skapa hættu á að
fasteignaviðskipti stöðvist (mark-
aðurinn frjósi)“. Telur Samkeppnis-
eftirlitið því ljóst að beiting þessa
tækis sé vandmeðfarin og geti
hamlað gegn því að stór hópur
skuldara gæti endurfjármagnað lán
sín á hagstæðari kjörum við vaxta-
lækkun ef hámarks veðhlutfall yrði
sett mjög neðarlega. „Slíkt myndi
hafa í för með sér hindrun gegn
því að lántakendur gætu endurfjár-
magnað lán sín hjá þeim aðila sem
býður hagstæðustu kjör og þannig
unnið gegn virkni samkeppni á
fasteignamarkaði,“ segir í umsögn
eftirlitsins. Lægsta hámarks veð-
hlutfall sem er í gildi í grannríkjum
Íslands er 80%. n
FME vill fleiri stjórntæki til
að takmarka fasteignalán
Ákvæði um hámark greiðslubyrðarhlutfalls verði innleitt í frumvarp um fasteignalán
L
ögreglumaðurinn Gunnar
Scheving Thorsteinsson var
dæmdur í Hæstarétti Íslands á
fimmtudag fyrir að hafa brotið
þagnarskyldu í starfi með því að hafa
með tölvuskeyti sent öðrum manni
lýsingu á 13 ára gömlum dreng, sem
hann nafngreindi og skýrði frá ástæðu
afskipta lögreglu af drengnum.
Gunnar var sýknaður í Héraðs-
dómi Reykjavíkur af brotum sínum,
en þar var hann einnig ákærður fyrir
að hafa flett upp nöfnum 45 kvenna
sem voru þolendur kynferðisbrota,
í málaskrárkerfi lögreglunnar og
skoðað þar upplýsingar um kon-
urnar, án þess að uppflettingarnar
tengdust starfi hans sem lögreglu-
manns, og þannig misnotað stöðu
sína í því skyni að afla sér upplýsinga
um þær. Hann var sýknaður alfarið af
þeim brotum í Hæstarétti.
Málið vakti töluverða athygli í
samfélaginu og var kallað Löke-mál-
ið í daglegu tali, en Löke er upplýs-
ingakerfi sem lögreglan ein hefur að-
gang að og öll mál eru skráð í. n
valur@dv.is
Dæmdur fyrir brot
á þagnarskyldu
Sendi tölvupóst með upplýsingum um 13 ára dreng
Plast, miðar og tæki ehf. Krókhálsi 1 110 Reykjavík s. 567 8888 www.pmt.is
gæði – þekking – þjónusta
Umhverfisvænir pokar
sem brotna niður í umhverf inu
Nánari upplýsingar á www.pmt.is
eða í síma 567 8888
• Umhverf isvænu plastpokarnir f rá PMT eru ekki maíspokar
• Þe ir eru með skaðlaust d2w íblöndunarefni
• d2w breyt ir plastpokunum að líf tíma
þe irra loknum svo að þe ir samlagist
nát túrunni á sama hát t og laufblað
Við bjóðum uppá alls kyns gerðir af
umhverfisvænum plastpokum. Íslensk plastfyrirtæki
sem vilja gerast umhverfisvænni geta jafnframt
fengið hjá okkur íblöndunarefni.
Pokar í
s töðluðum stærðum
eða
séráprentaðir
„Engin mál-
efnaleg rök“
fyrir lán-
tökugjaldi
Samkeppniseftirlitið telur að nýta ætti
tækifærið við innleiðingu sérstakra
laga um fasteignalán og lögfesta
ákvæði sem fæli í sér að lánastofnunum
væri bannað að innheimta sérstakt
lántökugjald við veitingu fasteignalána
til neytenda. Er það mat eftirlitsins að
markaðurinn myndi virka betur ef gjöld
við töku íbúðalána væru aðeins föst
krónutala sem tæki mið af kostnaði við
skjalagerð og afgreiðslu láns. Algengt
er að viðskiptabankarnir innheimti 1%
lántökugjald við veitingu íbúðalána sem
þýðir að neytendur þurfa til dæmis að
greiða 200 þúsund krónur í þóknun taki
þeir lán fyrir 20 milljónir króna.
Samkeppniseftirlitið segir að
þóknun í formi slíkra forvaxta „dragi
úr virkni lántakenda til að leita bestu
kjara á íbúðalánamarkaði sem skaðar
samkeppni á markaðnum. Að mati
Samkeppniseftirlitsins eru engin mál-
efnaleg rök fyrir því að forvextir séu inn-
heimtir við veitingu íbúðalána. Ekki fæst
séð að gjald sem þetta sé hagkvæm leið
til þess að verðleggja áhættu.“
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
Ný lög um fasteignalán FME og Samkeppniseftirlitið óttast
afleiðingar þess ef hámarks veðhlutfall yrði ákvarðað mjög lágt.