Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1969, Blaðsíða 17

Óskar Harry Jónsson, hjúkrunarmaöur:
Sjúkrahús fyrir eiturlyfjaneytendu
Eiturlyf,janeyzla er orðið mik-
ið vandamál út um allan heim
og nú á síðustu tímum hafa
Norðurlöndin fjögur átt við
þetta vandamál að stríða í sí-
vaxandi mæli.
Hér á landi er neyzla eitur-
lyfja ekki orðið vandamál enn,
en ýmislegt bendir til, því mið-
ur, að hér geti orðið breyting
á. Þar sem lítið hefur verið
skrifað um meðferð og hjúkrun
eiturlyfjasjúklinga á þessum
vettvangi, væri ekki úr vegi að
ég segði lítillega frá heimsókn
minni á fyrsta sjúkrahúsið sem
stofnsett var í Evrópu, er að-
eins sérhæfir sig í meðferð eit-
urlyfjasjúklinga, en það er Stat-
ens Klinikk for Narkomane í
Hov í Land í Suður-Noregi. Var
ég þarna á ferð í apríl síðast-
liðnum, er ég var nemandi í
geðhjúkrunarskóla norska ríkis-
ins.
Teigen, yfirlæknir sjúkra-
hússins, upplýsti, að þegar ný
lög um áfengisvarnarnefndir
hefðu verið sett, var ákveðið,
að nefndirnar skyldu líka fjalla
um eiturlyfjasjúklinga. Af þess-
ari ástæðu festi ríkið kaup á
Söndre Land Fylkessykehus og
breytti því í það sjúkrahús sem
nú um ræðir.
Þar sem ofneyzla eiturlyfja
(Narkomani) er mjög „smit-
andi“ sjúkdómur þá var þörf
fyrir sérstaka stofnun fyrir
þessa tegund sjúklinga, þó að
Noregur væri land þar sem þetta
vandamál væri ekki mjög áber-
andi. Sjúkrahúsið er tveggja
hæða með 37 sjúkrahúmum
fyrir bæði kynin. Á ann-
ari hæð var lokuð móttökudeild
með 20 sjúkrarúmum. Á fyrstu
hæð var opin deild, en þangað
voru sjúklingarnir fluttir, þeg-
ar leið á meðferðina. 1 kjallara
var eldhús og borðstofa. 1 ný-
byggðu húsi, skammt frá aðal-
byggingunni voru vinnuher-
bergi, baðherbergi, gufuböð og
leikfimissalur.
Fyrir starfsfólkið voru fjöl-
skylduíbúðir og systraheimili.
Systraheimilinu átti að
breyta í sjúkradeild fyrir 20
sjúklinga, en byggja fleiri íbúð-
ir fyrir starfsfólkið.
Fleiri en 70 sjúklinga vildu
þeir ekki hafa að meðreiknuðu
vistheimili í Osló, sem gat vist-
að 14 sjúklinga, en þangað fóru
sjúklingarnir áður en þeir fóru
alfarnir út í lífið.
Starfsfólk var um 40 manns,
3 læknar, 1 sálfræðingur, 1 fé-
lagsráðgjafi, 3 iðjuþjálfarar, 1
sjúkraþjálfari, 16 hjúkrunar-
menn og konur auk aðstoðar-
fólks á deildum, starfsfólks í
eldhúsi og skrifstofu.
Áður en lengra er haldið væri
rétt að skilgreina hvað ofneyzla
eiturlyfja er, en segja má að það
sé tímabundin eða viðloðandi
eitrun, sem er skaðleg fyrir ein-
staklinginn sjálfan eða samfé-
lagið. Lyfjaþol (toleranse)
sjúklingsins eykst þannig, að
stöðugt þarf stærri og stærri
skamta til og ómótstæðileg þörf
fyrir áframhaldandi neyzlu.
Einskis er látið ófreistað til að
útvega eitrið, í kjölfarið koma
bæði líkamleg og andleg vönt-
unareinkenni (abstinenssymp-
tom).
Alþj óðaheilbrigðismálastof n-
in (WHO) skiptir eiturlyfjum
í 6 flokka:
1. Verkjastillandi lyf. Opíum,
petidin, ketogan, heroin o. s.
frv. Hér kemur fram hin sígilda
mynd eiturlyfjaneyzlunnar. Lík-
amleg vöntunareinkenni eru
mjög sterk.
2. Barbitursýrulyf eru þau lyf
sem mest voru misnotuð þar til
fyrir 2—3 árum síðan. 1 þess-
um flokki eru líka lyf, sem ekki
innihalda barbitursýru, t. d.
doriden, meprobamat, restenil,
kloral, bróm, librium og valium
o. fl. Fyrrverandi alcholistar
leiðast oft út í ofneyzlu lyfja í
þessum flokki.
3. öi'Vandi lyf (sentralstimul-
erandi) Amphetamin, preludin,
ritalin og menadit. I Svíþjóð
er þessi tegund lyfja mikið
vandamál.
U. Kokain. Sjúklingurinn
brotnar niður bæði líkamlega
og andlega á mjög skömmum
tíma.
5. Canncibis (Hashish, mari-
huana) er stöðugt stærra vanda-
mál. Efnið er t. d. blandað te
eða reykt sem marihuanavindl-
ingar. Staðbundin ofneyzla hef-
ur breiðzt út eins og „farsótt"
landa á milli. Efnið er hættu-
legt vegna þess að það grípur
oft fólk, sem er veikt fyrir öðr-
um tegundum eiturlyfja, sem
það svo síðar byrjar að neyta.
TÍMAWT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS 107