Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.05.1988, Qupperneq 24

Bergljót Líndal
Hjúkrunarfræðingur sem yfírmaður,
sérfræðingur í hjúkrun
og sá sem ákvarðanir tekur
Fyrirlestur haldinn á þingi SSN 9.-11. september 1987
Síðari hluti
Hvernig er stjórnkerfi og
valddreifing í hjúkrun
Algengasta stjórnkerfið í hjúkrun
á heilbrigðisstofnunum á íslandi
eru:
Hj úkrunarforst j óri,
hj úkrunarframkvæmdast j óri,
deildarstjóri,
hjúkrunarfræðingar.
Ákvarðanir fara mjög eftir því
hvers konar form á hjúkrun er
viðhaft.
Verkhœfð hjúkrun. Pá er það
deildarstjórinn eða stjórnandi
hjúkrunar sem tekur ákvörðun.
Verkhæfð hjúkrun miðast fyrst og
fremst við verk sem þarf að vinna,
en ekki einstaklinginn.
Hóphjúkrun. Pá tekur hópstjór-
inn ákvörðun í samráði við aðra
hjúkrunarfræðinga og skjólstæð-
inginn, en það gerir hann aðeins á
sinni vakt. Á næstu vakt er það
hópstjóri þeirrar vaktar sem tekur
ákvörðun. Það er þetta fyrst og
fremst sem greinir hóphjúkrun frá
einstaklingsbundinni hjúkrun.
Einstaklingsbundin hjúkrun. Einn
og sami hjúkrunarfræðingur tekur
allar ákvarðanir varðandi hjúkr-
unina allan sólarhringinn. Þegar
hann er ekki á vakt vinnur vakt-
hafandi hjúkrunarfræðingur í
hans umboði og á hans ábyrgð.
Það er sennilega að mestu í
höndum deildarstjóra hvers konar
hjúkrun er viðhöfð, en þó verður
það að vera með samþykki yfir-
stjórnandans og samkvæmt mark-
miði og stefnu stofnunarinnar.
En hvers konar deild er um að
ræða: Skyndi-, langlegu- eða
eitthvað þar á milli?
Hvers konar starfsmenn eru á
deildinni, hvers konar starfsmenn
vill stjórnandinn?
Eru þeir fagmenntaðir, vel hæfir -
eða ófaglærðir?
- eru þeir nógu margir - vantar
fólk
- er hægt að skipuleggja og yfir-
vega eða er alltaf verið að
bjarga fyrir horn
- eru ákvarðanir teknar með
skammtíma markmið í huga
- eða langtíma markmið
- er notað hjúkrunarferli
- eru deildirnar sjálfstæðar, er
stofnunin dreifstýrð eða er hún
miðstýrð
- hvert er markmið stofnunar-
innar
- hver er hugmyndafræðin
- hvers konar stjórnun ríkir á
stofnuninni.
Allt þetta hefur áhrif á stjórnun
deildarstjórans. Hvaða stjórnun-
arstíl hefur hann og hvaða stjórn-
unarstíl getur hann og má hann
hafa. Það sem vænlegast er til
árangurs er að á stofnuninni sé
lýðræðisleg verkstjórn og dreif-
stýring og stjórnendur á öllum
stjórnþrepum kunni að gefa frá
sér. Forsenda þess að sú stjórnun-
araðferð nái tilgangi sínum er að á
stofnuninni sé vel menntað og
hæft starfsfólk. Þetta sjá hinir fjár-
málalegu stjórnendur ekki alltaf.
Þeir horfa á launakostnað þegar
þarf að spara og þeim hættir til að
draga þá ályktun að því lægri sem
hann er því lægri rekstrarkostnað-
ur. En þegar til lengri tíma er litið
er beinlínis fjárhagslega hag-
kvæmara að hafa hinn vel hæfa
starfsmann sem hefur starfssvið í
samræmi við sína menntun axlar
þá ábyrgð sem því fylgir. Þarna
reynir á stjórnandann/hjúkrunar-
forstjórann og færni hans, þegar
hann ræður fólk til starfa og
hversu skynsamlega hann nýtir
22 HJÚKRUN Víw-64. árgangur