Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.05.1988, Blaðsíða 19

Úrtak
Söfnun gagna fór fram veturinn
1986-1987. Auglýst var eftir kon-
um með fyrirtíðaspennu til þátt-
töku í rannsókninni. Skilyrði til
þátttöku voru:
- konurnar teldu sig vera með
fyrirtíðaspennu
- almenn læknisskoðun sýndi
góða heilsu þar með talið normal
prolactin, eðlilegar thyroid
rannsóknir og að konan væri inn-
an við 10% af æskilegri líkams-
þyngd.
- aldur 21-35 ára
- reglulegar tíðir
-a.m.k. 6 mánuðir frá fæðingu,
ekki með barn á brjósti
- að konan hefði lokið a.m.k.
einni meðgöngu
- ekki notkun pillunnar né ann-
arra hormónalyfja s.l. 6 mánuði
- saga um fyrirtíðaeinkenni í
a.m.k. 6 mánuði
- að konan væri viljug til að vera
ekki í meðferð vegna fyrirtíða-
spennunnar þann mánuð sem
rannsóknin fór fram.
Af þeim konum sem uppfylltu skil-
yrði til þátttöku voru 11, sem luku
öllum þremur þáttum rannsóknar-
innar, sem nauðsynlegir voru til úr-
vinnslu; mættu í viðtal, mældust
með LH sveiflu í þvagi og fylltu út
DHD yfir einn tíðahring. Ein
kona lauk ekki DHD, en var tekin
með í aðra gagnaúrvinnslu. Fjórar
af þessum 12 konum mynduðu
samanburðarhóp. Þessar 4 konur
töldu sig ekki hafa fyrirtíðaspennu
og staðfesti DHD það.
Aldur, hjúskaparstaða, atvinnu-
þátttaka og tekjur heimilis var
svipað í báðum hópum. Hins
vegar var marktækur munur á því
hversu betur menntaðar konurnar
í samanburðarhópnum voru
(Mann-Whithney U:U = 0.5).
Niðurstöður
Svar við rannsóknarspurningu 1:
Er munur á minni af fyrstu tíða-
upplifun ogfrœðslufyrirfyrstu tíð-
ir hjá konum sem telja sig hafa
fyrirtíðaspennu og konum sem
ekki hafa fyrirtíðaspennu?
Svo reyndist ekki vera (Fisher ex-
cat probability test). Tilvist fyrir-
tíðaspennu virðist óháð hvaða
undirbúning konur fá fyrir fyrstu
tíðir, hver veitti þann undirbún-
ing, hversu ítarlegur hann var og
tilfinningalegri upplifun á fyrstu
tíðum, eins og konur muna þessi
atriði.
Rannsóknarspurning 2. Er munur
á viðhorfum til tíða hjá konum sem
telja sig hafa fyrirtíðaspennu og
konum sem ekki hafa fyrirtíða-
spennu?
Mismunur á meðaltali svara var
einungis marktækur á milli hóp-
anna tveggja fyrir víddina „tíðir
sem lamandi fyrirbæri“ (p< 0.030,
Median test). Konurnar í rann-
sóknarhópnum sögðu tíðir vera
meira lamandi en konurnar í
samanburðarhópnum.
Rannsóknarspurning 3: Er munur
á viðhorfi til kvenhlutverksins hjá
konum sem telja sig hafa fyrirtíða-
spennu og konum sem ekki hafa
fyrirtíðaspennu?
Ekki reyndist marktækur munur á
meðaltalssvörum hópanna. Báðir
hóparnir voru frekar kvenrétt-
indasinnaðir. Svörin innan rann-
sóknarhópsins voru á bilinu 5.5-
7.0 (x = 6.48; SD = 0.45), og á
bilinu 4.85-6.71 (x = 5.89; SD =
0.78) innan samanburðarhópsins.
Rannsóknarspurning 4: Hver eru
einkenni kvenna sem telja sig vera
með fyrirtíðaspennu?
Á töflu 3 sjást einkenni tíðahrings-
ins og meðaltalssvör fyrir alla þátt-
takendur. Meðallengd tíðahrings-
ins reyndist svipuð fyrir báða hóp-
ana. í rannsóknarhópnum var
meðallengdin 28.9 ± 2.3 dagar og
varð LH sveiflan á milli 13. og 18.
dags (x = 15.4 ± 2.0). Meðaltals-
svör voru svipuð hjá báðum hóp-
um í follicular fasa tíðahringsins,
en svo var ekki í luteal fasanum.
Meðaltalsstigafjöldi einkenna var
þá marktækt hærri fyrir rannsókn-
arhópinn heldur en fyrir saman-
burðarhópinn (Mann-Withney U:
U = 3.5). Einnig var marktækur
munur á meðaltali mismunar á
milli meðaltalanna (U = 0.5).
Styrkleiki einkenna (sjá töflu 3)
rannsóknarhópsins var að jafnaði
H/Her fyrir þann tíðahring sem til
athugunar var. Hins vegar varð
ekki marktæk breyting á styrk-
leika einkenna hjá samanburðar-
hópnum. (Sjá mynd 1)
Mynd 1
Stigafjöldi einkenna fyrir 40 einkenni
Dagar
HJÚKRUN i/bs-64. árgangur 17