Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.1996, Qupperneq 27

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.1996, Qupperneq 27
Vigdís Jónsdóttir, hagfræðingur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga Hvernig ákvarðast laun hjúkrunarfræðinga? Erindi flutt á samnorrænni ráðstefnu hjúkrunarfræðinga sem haldin var i Reykjavík 18. -19. september 1996 Ákvörðun launa hjúkrunarfræðinga á Norðurlöndum Við sem vinnum að kjaramálum hjúkrunarfræðinga gerum okkur grein fyrir því að laun hjúkrunarfræðinga eru ekki niðurstaða þess jafnvægis sem ég lýsti hér að framan. Vinnu- markaður hjúkrunarfræðinga er ekki dæmigerður samkeppnis- markaður þar sem laun ráðast af jafnvægi framboðs og eftirspurnar í frjálsri samkeppni. Við upplifum það að laun hjúkrunarfræðinga eru oft og tíðum mun lægri en laun annarra starfshópa með svipaða menntun og ábyrgð. Einnig sjáum við að þótt eftirspurn eftir hjúkrunarfræðingum sé mun meiri en framboð í langan tíma leiðir það ekki til hækkunar á launum hjúkrunarfræðinga nema að mjög takmörkuðu leyti. Á Norður- löndum eru flest allir hjúkrunarfræðingar félagsmenn í stéttar- félögum hjúkrunarfræðinga þar sem laun ráðast að verulegu leyti af kjarasamningum milli stéttarfélagsins og vinnu- veitenda. í kjarasamningum eru laun ákveðin við samningsborð stéttarfélags og vinnuveitenda en ekki á markaði þar sem framboð og eftirspurn mætast. Því líta sjálfsagt margir svo á að ekki sé til neins að velta fyrir sér gerð og virkni vinnumarkaðs hjúkrunar- fræðinga. Ég tel hins vegar nauðsynlegt að gera sér grein fyrir því á hverjum stað hvemig vinnumarkaður lijúkmnarfræðinga er, bæði til að geta betur tekið ákvörðun um í livaða farveg er árangursríkast að beina kjarasamningagerð og til að geta betur aðstoðað hópa hjúkmnarfræðinga eða einstaka hjúkmnar- fræðinga í baráttu fyrir bættum kjörum á sínum nnustað. / þessu erindi mun ég fjalla í stuttu máli um hvað ráði launum á vinnumarkaði hjúkmnarfræðinga og hvaða áhrif það getur haft að færa launa- ákvarðanir frá miðstýrðum samningum stéttarfélaga og vinnuveitenda nær vinnustöðum hjúkrunarfræðinga. Ef gera á efni sem þessu full skil þarf meiri tíma en mér er ætlaður hér og þess vegna hef ég valið úr þætti til umfjöll- unar. Ég byrja á að fjalla aðeins um hugmyndir sem settar hafa verið fram um vinnumarkað hjúkmnarfræðinga, áhrif framboðs og eftirspurnar og þætti sem oft em taldir einkenna vinnuframboð kvenna. I ljósi þessara hugmynda mun ég sfðan setja fram nokkrar hugleiðingar um kosti og galla þess að færa launaákvarðanir frá miðstýrðum kjarasamningum nær vinnustöðum hjúkrunarfræðinga. f umfjölluninni mun ég síðan eftir bestu getu koma að upplýsingum um reynslu okkar hér á íslandi af þessum málum. yg y» Launaákvörðun C— í frjálsri samkeppni jr Samkvæmt hefð- T| bundnum kenningum M hagfræðinnar ráðast laun í jfá samkeppni af framboði og jr eftirspurn eftir vinnuafli. í III þessum kenningum er 1*1 yfirleitt dregin upp einföld mynd af því hvernig tengsl einstaklinga og atvinnu- I rekenda á vinnumarkaði | leiða til jafnvægis framboðs og eftirspurnar þar sem ákveðinn fjöldi launafólks starfar fyrir tiltekin laun og einstaklingum eru greidd laun I sem svarar til afkasta hans og l' getu á vinnumarkaði. í þessum I kenningum er gert ráð fyrir því að samkeppni sé algerlega £ frjáls, allir aðilar hafi fullkomnar upplýsingar um eftirspurn og framboð og einnig er gert ráð fyrir því að fólk hegði sér á ákveðinn máta t.d. að allir einstaklingar taki ávallt skynsamlegar ákvarðanir sem auki þeirra eigin velferð. Einnig er gert ráð fyrir því að einstaklingar hafi allir sömu möguleika á að taka þannig ákvarðanir. Vinnumarkaður hjúkrunarfræðinga - vinnumarkaður ófullkominnar samkeppni? Margir telja skýringuna á lágum launum hjúkrunar- fræðinga vera þá að á vinnumarkaði hjúkrunarfræðinga ríki ófullkomin samkeppni þar sem aðeins er um að ræða einn eða mjög fáa vinnuveitendur sem eru einkakaupendur að vinnuafli hjúkrunarfræðinga. TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 5. tbl. 72. árg. 1996
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.