Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.1996, Qupperneq 59

i
i

L
Réttargeðdeildein Vadstena í Svíþjóð
menn eru allir með tveggja ára sérhæft
nám að baki (ígildi sérhæfðs sjúkraliða-
náms) og virtist okkur það skila sér mjög
vel, auka sjálfstraust þeirra og tækifæri
til þátttöku í meðferðarstarfi. Auk þessa
eru þeir með mjög vel þróað stuðnings-
mannakerfi (kontaktmenn) og hafa allir
sjúklingar tvo stuðningsmenn strax frá
innlögn. Auk áðurgreindrar starfsmennt-
unar halda þeir sérstök námskeið fyrir
stuðningsmenn. A deildinni er mjög vel
hugsað um starfsfólk og er félagsráðgjafi
í fullu starfi við handleiðslu þess.
Meðferð
Vinnan með sjúklingana er mjög
margþætt og mest áhersla lögð á
aðlögun daglegs lífs, endurhæfingu og
starfsþjálfun. Iðjuþjálfun, auk starfa á
vinnustað deildarinnar, gegnir þar
mikilvægu hlutverki. I kjallara hússins
eru sjö deildir af mismunandi toga til
þjálfunar og endurhæfingar; smíðaverk-
stæði, herbergi fyrir leirvinnu, kennslu-
stofa, þjálfunareldhús, silkimálun,
myndlist og prentverksvinna sem er það
fjölbreytt að næstum allir sjúklingar geta
fundið þar verkefni við sitt hæfí. Öll
framleiðsla sem þarna er unnin og
heppnast vel, er síðan markaðssett og
seld og njóta sjúklingarnir góðs af því.
Til viðbótar þessu er vinnustaður
(framleiðsla) fyrir sjúklinga sem hafa náð
meiri bata og er hann í öllu eins og
almennur vinnustaður úti í þjóðfélaginu.
Hjúkrunarfræðingar skipuleggja störf
hvers dags fyrir starfsmenn deildarinnar
en mestur tími hjúkrunarfræðinga fer í
teymisvinnu með sálfræðingum, félags-
ráðgjöfum, iðjuþjálfa og læknum. Þess
má geta að við sátum alla fundi sem
haldnir voru á deildinni um meðferð
sjúklinga og augljóst var að góð
teymisvinna er mikilvægasti þáttur
meðferðarinnar.
f hverri viku koma fulltrúar
dómsvalda á réttargeðdeildina og kveða
upp úrskurð þess efnis
hvort sjúklingar, sem um
það hafa sótt, megi fara
fylgdarlaust af deildinni.
Sjúklingar koma óskum
sínum á framfæri við
dómsvald og lækni, sem
áður hefur metið ástand
sjúklings. Læknir mætir
með sjúklingi fyrir réttinn,
vitnar um hvort hann styðji
ósk sjúklingsins eða ekki og færir rök
fyrir sínu mati. Akvarðanir um útivist í
fylgd starfsmanna eru teknar á deildinni.
Þetta dreifir þeirri ábyrgð sem óneitan-
lega fylgir því að veita geðsjúkum
afbrotamanni leyfi til að fara ferða sinna
fylgdarlaus. Slík leyfi eru hinsvegar
nausynleg til endurhæfingar og mögu-
leika á útskrift. Einnig er bundið í
sænskum lögum að fyrir hendi sé
meðferðaráætlun fyi ir alla sjúklinga sem
dæmdir eru inn á réttargeðdeild þegar
geðrannsókn hefur
farið fram. Lögum
samkvæmt má
geðrannsókn ekki taka
lengri tíma en fjórar
vikur.
Þessar þrjár
vikur í Vadstena gáfu
okkur góða innsýn í
dagleg störf á réttar-
geðdeild í Svíþjóð og
yflrsýn yfir málefni
geðsjúkra afbrota-
manna þar í landi.
Auk þessa fengum við
tækifæri til að sækja
heim fleiri merkar
stofnanir svo sem
réttargeðdeild í Ryhov
sem þykir ein sú allra
fremsta þar í landi,
svo og fangelsið í
Skanninge, eftirmeð-
ferðardeild í Linköp-
ing , og einnig
skoðuðum við sambýli
og íbúðir fyrir út-
skrifaða sjúklinga í
eftirmeðferð. Réttar-
geðlækningar eru
nýkomnar á kort
íslenskra heilbrigðis-
og dómsmála og því
nauðsynlegt og
gagnlegt að sjá
hvemig slíkt starf fer
fram á deild sem nýtur mikillar virðingar
f viðkomandi landi. Við sáum hve
mikilvæg mannleg starfsmannastefna er
og hvernig markvisst upplýsingaflæði
milli starfsfólks skilar sér á árangur-
sríkan hátt í meðferð sjúklinganna.
það er von okkar að þessi stutta
kynning á réttargeðhjúkmn, sviði sem
hér á landi hefur verið vanrækt í áratugi,
veiti örlitla innsýn í hugmyndafræði og
verkefni okkar að Sogni. Segja má að
umönnun réttargeðsjúkra hér á landi hafi
farið allvel af stað og má þar m.a. þakka
samvinnu við deildina í Vadstena, sem
við höfum haft sem fyrirmynd. Það sem
stendur þessum veigamikla þætti
heilbrigðisþjónustunnar fyrir þrifum hér
á landi er skortur á hefðum og laga-
ramma. Það er brýn nauðsyn á að úr því
verði bætt sem fyrst svo að þróun á þessu
sviði geti orðið eðlileg og sambærileg við
það sem gerist annars staðar í hinum
vestræna heimi.
DISKUS - Nýtt tæki fyrir astmasjúklinga
Glaxo Wellcome hefur sett á markað DISKLfS, nýtt
þurrdufttæki fyrir astmasjúklinga. Hvert tæki inniheldur
60 afmælda lyfjaskammta og er búið skammtateljara svo
notandinn veit alltaf hve margir skammtar eru eftir í
tækinu. Tækið inniheldur mánaðarskammt af astmalyfjum
frá Glaxo Wellcome, ýmist langvirkt berkjuvíkkandi lyf
eða fyrirbyggjandi, bólgueyð-
andi lyf. DISKUS fer vel í hendi
og vasa og engir lausir hlutir
fylgja svo sem lok eða hetta.
Skömmtun úr tækinu er jöfn og
nákvæm frá fyrsta skammti til
þess síðasta. Auk þess skiptir
ekki höfuðmáli hve kröftuglega
sjúklingur getur andað að sér,
skammturinn kemst til skila
hvort sem innöndun er veik eða
sterk. Það er þó góð regla að
anda alltaf að sér eins
kröftuglega og kostur er
þegar lyfið er tekið.
Sjúklingurinn finnur bragð af
skammtinum og velkist því
aldrei í vafa um hvort
skammturinn haft skilað sér.
Þar sem hver skammtur er
fyrirfram afmældur og pakkaður
í álþynnu hefur rakastig
umhverfisins engin áhrif
á skömmtun úr tækinu.
DISKUS tækið er afar auðvelt í notkun og auðvelt er að
kenna og læra á tækið.
Með DISKUS býður Glaxo Wellcome þægilegt og öruggt
tæki sem uppfyllir kröfur astmasjúklinga.
Tœkið opnað
Lyflð skammtað
Lyfinu andað inn
TfMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 5. tbl. 72. árg. 1996 283