Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1999, Blaðsíða 33

^VW'íumAr
Hvað gerir fólk þegar það kemst á eftirlaun? Eflaust er það
jafnmisjafnt og menn eru margir, sumir eiga erfitt með að
slíta sig frá erli atvinnulífsins en aðrir njóta þess að hafa
tíma til að gera það sem þá langar til, skrifa eitthvað, hitta
vini og kunningja, fá sér kaffi, konfekt og púrtvínstár í
góðra vina hópi og rifja upp gamlar minningar. í lok
desember verður ein af brautryðjendunum í hjúkrunar-
stéttinni áttræð, jafngömul fyrsta félagi hjúkrunarfræðinga,
og því ekki úr vegi í lok árs aldraðra að taka hús á henni.
Maríu Pétursdóttur þekkja eflaust flestir innan hjúkr-
unarstéttarinnar enda hefur hún fengið ótal viðurkenningar
fyrir störf sín og látið til sín taka varðandi ýmis málefni á
sviði hjúkrunarinnar. María býr í skemmtilegri, óhornréttri
íbúð í Túnunum, á sjöttu hæð. „Ég féll alveg fyrir þessari
íbúð þegar ég kom hingað fyrst og hefur liðið mjög vel
hérna," segir hún brosandi er hún býður ritstjóra Tímarits
hjúkrunarfræðinga velkominn.
í heimsókn hjá Maríu eru Arndís Ellertsdóttir, hjúkrunar-
fræðingur, og gömul vinkona frá Noregi sem býr hjá Arndísi
í stuttri heimsókn hér á landi, Marie Lysnes. Þær Maríurnar
eru að fara í gegnum ýmis skjöl, myndir og pappíra og rifja
upp gamlar minningar. Marie Lysnes er að verða 93 ára og
notar heimsókn sína hingað til lands m.a. til að leita sér
lækninga, hún er óánægð með þá meðhöndlun sem hún
hefur fengið í Noregi, hefur reyndar kært lækna og hjúkr-
unarfræðinga fyrir ranga meðhöndlun í sínu heimalandi og
er hér til að fá álit annarra lækna á meðferðinni.
„Henni finnst allt ómögulegt í Noregi en allt frábært hér
á landi,“ segir María Pétursdóttir til að skýra afstöðu stöllu
sinnar til málanna. María Pétursdóttir segist hins vegar sátt
við allt og alla, hún fer tvisvar í viku í Múlaborg og er búin
að sækja um á Droplaugarstöðum.
Marie Lysnes er mikill íslandsvinur, hefur komið oft áður
hingað til lands og ferðast víða. Þær Maríurnar tvær hafa
verið vinkonur frá gamalli tíð og eiga ýmislegt sameigin-
legt. Marie Lysnes býr ein í eigin húsnæði í Ósló, „bý á 11.
hæð, með útsýni yfir alla borgina. Ég sé bátana og fjöllin í
bakgrunninum. Ég sé sólina koma upp og setjast og
þegar heiðskírt er er himinninn stjörnubjartur og tunglið
tekur sig vel út.“
Hún segist lifa ríkulegu lífi og hvergi nærri sest í helgan
stól og er nú að skrifa hjúkrunarsögu 20. aldarinnar.
Marie Lysnes hefur barist heilmikið fyrir réttindum eftir-
launaþega í sínu heimalandi og hefur ákveðnar skoðanir á
þeim málum. Hún hefur ekki mikið álit á dvalarheimilum
fyrir aldraða í Noregi, segist aldrei munu fara á slíkt heimili.
Maríurnar tvær, María Pétursdóttir og Marie Lysnes.
„Það getur enginn komið mér þangað! Ég fer ekki nema
ég verði borin út!“ segir hún og er greinilega mikið niðri
fyrir. Hún segir slík heimili lík gettóum þar sem sjálfræði sé
tekið af fólki. Hún er á þeirri skoðun að framkoma við eftir-
launaþega sé ekki til fyrirmyndar í þjóðfélögum okkar.
„Fólk er látið fara á eftirlaun hvort sem það vill vinna áfram
eða ekki, ekkert tillit er tekið til þess hvort það hefur áfram-
haldandi starfsorku."
Sjálf hefur hún tekið tölvutæknina í þjónustu sína.
Sömu sögu er af segja að nöfnu hennar Pétursdóttur, þær
hafa báðar skrifað töluvert um ævina og skrifa enn. Eitt
sinn voru þær saman í tvær vikur í Hveragerði, Marie
Lysnes skrifaði heilmikinn bækling þennan tíma, sem hún
segir Maríu Pétursdóttur hafa aðstoðað sig við. Þær
hræðast hvorugar tæknina, nota tölvur og internetið þó
María Pétursdóttir segist ekki vera mjög lagin við netið enn
þá. Hún nær í tvær bækur sem þær hafa skrifað um
hjúkrunarsögu, önnur er Hjúkrunarsaga Islands, sem
María Pétursdóttir tók saman og gefin var út á kostnað
höfundar 1969, og hin er geðhjúkrunarsaga Noregs sem
Lysnes skrifaði og gefin var út 1982. Hjúkrunarsaga Maríu
er í fallegu skinnbandi og bundin inn af kunningja hennar.
Utan á kápunni er mynd úr Víga-Glúms sögu, af Halldóru
Gunnsteinsdóttur sem María Pétursdóttir telur vera fyrstu
íslensku hjúkrunarkonuna. „Hún mælti þessi orð: „ok
skulum vér þinda sár þeira manna, er lífvænir eru, ór
hvárra liði sem eru.“
Þeim stöllum ber ekki saman hvenær þær hafi hist
fyrst. „Ég sá Maríu fyrst á alþjóðlegu þingi í Montreal
1969,“ segir Marie Lysnes. „Ég tók eftir þér, þar sem þú
321
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 5. tbl. 75. árg. 1999