Tímarit hjúkrunarfræðinga


Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2000, Blaðsíða 14

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2000, Blaðsíða 14
sókn Andersons (1990) sýndi hins vegar að 30 sykursjúk- um konum fannst þær ekki fá tilfinningalegan stuðning frá fagfólki. Stuðningurinn iaut að líkamlegum þáttum en þær þurftu einar að glíma við sálfélagsleg áhrif sykursýkinnar á daglegt líf. Að kunna á sykursýkina Að mati allra viðmælenda auðveldar jákvætt viðhorf í garð sykursýkinnar aðlögun sjúklinganna að sjúkdóminum. Það eflir líka ábyrgðarkennd þeirra gagnvart sykursýkinni. Einn viðmælenda lýsti nálgun sinni á eftirfarandi hátt: Ég er svolítið tvísaga í þessu, bæði að reyna að gera þetta ekki voðalega alvarlegt og ekki voðalega þrúgandi fyrir fólkið. Þannig að fólk þurfi ekki að leggja alveg árar í bát, en um leið er fólk látið vita að þetta er það alvarlegt að það verður að fylgja þessu eftir. Þetta er eins konar línudans. Hjúkrunarfræðingarnir töluðu um að með hjúkrun sinni reyni þeir að draga úr „sjúklingsímyndinni" og reyni að gera sykursjúka ábyrga fyrir meðferðinni. Þeir voru sammála um að fólk vildi yfirleitt ná tökum á meðferð sykursýkinnar. Mikilvægur þáttur í þeirri viðleitni er að kenna sykursjúkum að þekkja einkenni of hás og of lágs blóðsykurs svo að þeir verði betur færir um að stjórna honum. Hjúkrunar- fræðingunum fannst ákaflega mikilvægt að sykursjúkir treystu eigin skynjun varðandi líðan sína, þ.e. einkenni of hás eða lágs blóðsykurs (sykursýkistáknmál líkama þeirra). Það gerir þá færa um að laga meðferðina að þörfum daglegs lífs og ná þar með betri stjórn á blóðsykrinum: Ég spyr fólk: Veist þú hvernig þér líður ef þú ert með of lágan eða of háan blóðsykur? Það geri ég til að að fiska eftir hve meðvituð manneskjan er um það hvernig henni líður, svo hún treysti tilfinningum sínum og skilji að hún geti lært þetta. Fræðimönnum ber saman um að lykillinn að því hvernig til tekst með blóðsykurstjórnun sykursjúkra sé vilji viðkomandi til að ná tökum á sjúkdómi sínum. í rann- sóknum Challaghan og Williams (1994) og Coates og Boore (1998) meðal sykursjúkra kom fram að þeir vilja sjálfir bera ábyrgð á meðferð sykursýkinnar. Sykursjúkir (n=263, 18-35 ára) í rannsókn Coates og Boore töldu ágóðann af meðferðinni meiri en takmarkanirnar sem hún setti þeim. [ þessari rannsókn kom fram að þátttakendur lögðu áherslu á að styrkja sjálfsþekkingu og sjálfsöryggi sykur- sjúkra svo þeir gætu betur þekkt einkenni sveiflna í blóð- sykri. Hliðstætt þessu komst Price (1993) að raun um að sykursýkisstjórnun lærðist einungis með tímanum og að hún byggðist á því að sykursjúkir hlusti á sykursýkistákn- 78 mál líkama síns og læri þannig að þekkja mynstur í blóð- sykrinum. Það að ná tökum á blóðsykurstjórnun er ferli árangurs og mistaka, en til að ná tökum á blóðsykri þurfa sykursjúkir að fylgja vissum reglum (Paterson og fl., 1999; Price, 1993). Hjúkrunarfræðingar þurfa að hafa í huga að hinn sykursjúki þarf aðstoð við aðlögun að daglegu lífi með sykursýki og að hann hefur þörf fyrir ævilanga fræðslu og stuðning. Einnig er mikilvægt að gera sykursjúkum grein fyrir þýðingu blóðsykurstjórnunar. Mikilvægi góðrar blóð- sykurstjórnunar er álitið meira nú en áður, eftir að nýlegar rannsóknir (DCCT, 1996) hafa staðfest að ef blóðsykur er nálægt eðlilegum mörkum dregur úr fylgikvillum sykursýki. Að meta og tryggja öryggi sykursjúkra Vitað er að ómeðhöndluð sykursýki er lífshættuleg og fólk getur dáið af völdum súrnunar og við blóðsykursfall. Þessar hættur virtust þátttakendum Ijósar því upplifun hjúkrunarfræðinganna var að þeir ættu að tryggja og meta öryggi sykursjúkra. Þeirra mat var að ástand sykursjúkra væri oft mjög alvarlegt við komu á sjúkrahús. Sjúklingarnir eru oft mjög veikir og það krefst mikils og nákvæms eftirlits af hálfu hjúkrunarfræðinga. Þar skiptir miklu að geta metið og túlkað öll viðbrögð sjúklings við meðferðinni, því ástand sjúklingsins getur breyst fljótt: Það sem ég upplifi sem hjúkrunarfræðingur er hin stranga eftirlitsskylda og hið lífshættulega ástand viðkomandi. Sykursýkisjúklingar gera mann alltaf pínulítið óöruggan, því þetta fólk kemur oft inn á deildina í krítisku ástandi. Þú verður að stixa nógu oft og gefa rétt magn af sykri og insúlíni. ... Það er mikilvægt að rapportið sé gott þannig að sá næsti sem tekur við hafi allar upplýsingar í höndunum. Þátttakendur voru spurðir hvort sykursjúkir óttuðust einkenni of lágs blóðsykurs. Nokkrir töldu svo vera og hefði það jafnvel áhrif á hvernig sykursjúkir veldu að stjórna blóðsykri sínum. Hjúkrunarfræðingarnir sögðu reynslu af blóðsykurfalli auðvelda sykursjúkum að þekkja einkenni of lágs blóðsykurs og getur það í sumum tilfellum dregið úr óttanum við blóðsykurfall. Þátttakendum fannst þeir þurfa að huga að mörgum þáttum þegar öryggi sjúklings er metið. Nefndu „huglæga" matið þegar þeir reyna að átta sig á því hversu örugg manneskjan er í raun og veru með alla þætti sykursýkinnar og samþættingu þeirra: Ég horfi á tölurnar og kíki í bækurnar og reyni að meta frá degi til dags hvort þetta eru nokkuð jöfn gildi, síðan er það huglæga matið. Þessi tilfinning þegar að reynt er að átta sig á því í raun og veru hversu örugg manneskjan er í sambandi við insúlínið, mataræði og hvenær hún á að borða. Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 76. árg. 2000
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.