Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2000, Síða 19

Brynja Tomer
blaðamaður
Hjúkrunarfræðingar eiga mikinn þátt í þeim hluta heilsu-
verndar sem snýr að tóbaksvörnum og hafa umsjón með
flestum námskeiðum fyrir þá sem vilja hætta að reykja.
Fagdeild lungnahjúkrunarfræðinga hefur á síðastliðnu ári
lagt áherslu á að efla sérstaklega þann þátt tóbaksvarna
sem snýr að því að hjálpa þeim sem reykja til að hætta
því. Unnið er að því að koma í veg fyrir tóbaksnotkun en
reykleysismeðferð vantar sárlega. Fagdeildin hefur staðið
fyrir tveimur eins dags námskeiðum fyrir hjúkrunarfræðinga
á höfuðborgarsvæðinu og í Vestmannaeyjum og er tilbúin
að halda fleiri námskeið ef áhugi er fyrir hendi. Fagdeildin
tók einnig að sér að undirbúa stofnun samtaka hjúkrunar-
fræðinga og Ijósmæðra gegn tóbaki en hugmyndin að því
kom upphaflega frá Svíþjóð. Ingileif Ólafsdóttir, einn
ötulasti talsmaður hjúkrunarfræðinga gegn tóbaki í mörg
ár, stýrði þeirri vinnu í upphafi, ásamt Þuríði Bachmann og
Halldóru Bjarnadóttur. Samtökin voru stofnuð 1997 og
hafa um 40 manns skráð sig í þau. Formaður þeirra er
Guðrún Jónsdóttir, hjúkrunarfræðingur á Vífilsstöðum.
Hugmyndin kom frá Svíþjóð eins og áður segir, þar
sem ýmsir faghópar í heilbrigðis- og uppeldisstéttum hafa
stofnað samtök með sama markmið; að vinna gegn reyk-
ingum. Þau vekja fólk til umhugsunar um markaðssetn-
ingu tóbaks og bregðast við áróðursaðferðum. Jafnframt
vinna tóbaksframleiðendur að tóbaksvörnum með því að
hafa áhrif á löggjöf og forvarnir ásamt því að koma fróðleik
til almennings, þjálfa heilbrigðis- og uppeldisstarfsmenn í
að tala við skjólstæðinga sína og sjá til þess að fagfólk fái
ávallt nýjar rannsóknarniðurstöður og upplýsingar um
skaðsemi tóbaks.
Dýrt og flókið að gera löglegt reykherbergi
Reglur um aðbúnað og loftræstingu í reykherbergjum á
vinnustöðum eru orðnar svo strangar að dýrt og erfitt er
að uppfylla kröfurnar. Margir atvinnurekendur hafa því
brugðið á það ráð að krefjast reykleysis á vinnustöðum.
Sumir koma síðan til móts við reykingafólk með því að
bjóða því á námskeið gegn reykingum. Þóra Magnea
Magnúsdóttir, fræðslufulltrúi hjá Krabbameinsfélagi
Reykjavíkur, og Dagmar Jónsdóttir, hjúkrunarfræðingur á
Heilsuverndarstöðinni í Reykjavík, eru í hópi þeirra sem
haldið hafa sérstök námskeið á vinnustöðum. Dagmar
hefur jafnframt haldið námskeið fyrir hjúkrunarfræðinga á
heilsugæslustöðvum utan höfuðborgarsvæðisins auk þess
sem hún hefur verið með málþing ásamt lungnahjúkrunar-
fræðingum þar sem fjallað hefur verið um hvernig hjúkr-
unarfræðingar, hvort sem þeir reykja eða ekki, geti stutt
skjólstæðinga sína.
Dagmar var fulltrúi Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
á þingi evrópskra hjúkrunarfræðinga og Ijósmæðra gegn
tóbaki, sem haldið var í Stokkhólmi í mars síðastliðnum.
„Þar var þetta aðalumræðuefnið. Hjúkrunarfæðingur þarf
að hafa skýr mörk milli vinnu og einkalífs. í starfi þarf hann
að vera faglegur og rækja fræðsluskyldu sína, hvernig sem
einkalífi hans er háttað. Frumskilyrði er einnig að vinnu-
staður sé reyklaus og hjúkrunarfræðingar reyki ekki á
vinnutíma."
Meðferð gegn reykingum í 17 ár
Á Heilsuverndarstöð Reykjavíkur stjórnar Dagmar meðferð
gegn reykingum. í kringum 1983 byrjaði Þorsteinn
Blöndal, lungnalæknir á Heilsuverndarstöðinni, að bjóða
reykingafólki námskeið en á síðustu árum hefur Dagmar
að mestu leyti haft umsjón með þeim.
Hún segist mæla með notkun nikótínlyfja en hún þurfi
að vera markviss og einstaklingsbundin. Jafnframt sé nú
aukin áhersla lögð á líkamsrækt. „í rannsókn sem ég lauk
nýlega kom í Ijós að árangur er nær helmingi betri hjá þeim
sem stunda reglubundna líkamsrækt en hinum sem ekki
gera það.“ í rannsókninni fékk hópur fólks hefðbundna
meðferð á Heilsuverndarstöðinni, en samanburðarhópur
83
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 76. árg. 2000