Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2001, Qupperneq 5

Formannspistill
„Gleðíleg jól“
Herdís Sveinsdóttir
Samningadansinum er um það bil að
Ijúka. Vonandi ríkir ró á atvinnumark-
aðnum næstu árin. Að vísu eru teikn á
lofti þess efnis að forsendur samn-
inganna hvað varðar verðlagsþróun
bresti en það verður metið í byrjun
næsta árs.
Hvaða skilaboð fengu svo laun-
þegar í yfirstaðinni samningalotu? Jú,
horfið skal til láglaunastefnunnar og
þeir aðilar, sem veita grunnþjónustu og
halda uppi velferðarkerfinu, skulu bera
minnst úr býtum. Það hefur vakið
athygli að stóru kvennastéttirnar þurftu
að grípa til verkfalla til að ná lágmarks-
árangri í kjarabaráttu sinni. Af hverju?
Svari hver fyrir sig.
Enn og aftur stöndum við frammi
fyrir spurningunni um verðmætamat
starfa. í nýjum bæklingi, sem unninn var
af Jafnréttisstofu Háskóla íslands o.fl.
og heitið Lykillinn að velgengni á
vinnumarkaði, kemur fram að í viða-
mestu könnun sem gerð hefur verið á
kynbundnum launamun kom fram að
konur geta vænst þess að háskóla-
menntun skili þeim 42% launahækkun
en karlar 104%. (Slóðin í bæklinginn er
http://www.hi.is/stiorn/iafnrettisn/
Lvkillinn ad velaenani.pdfí. Þetta eru
tölur frá árinu 1995 en samkvæmt
könnun kjararannsóknanefndar á
kjörum sérfræðinga á almenna
markaðnum, sem gerð var á fjórða
ársfjórðungi ársins 2000, eru konur
með 82% af hreinum launum karla.
Eitt mesta framfaraspor í jafnréttis-
málum, sem stigið hefur verið.var sam-
þykkt fæðingar- og foreldraorlofslag-
anna. Gildistaka þeirra þýðir að frá og
með árinu 2003 hafa feður sjálfstæðan
3ja mánaða rétt til fæðingarorlofs.
Markmið laganna er að tryggja barni
auknar samvistir við móður og föður.
Forsendur þeirra eru þær að bæði karlar
og konur geti tekið jafnan þátt í launa-
vinnu og skipt með sér umönnun barna
sinna. Horft er til þess að breytingar
laganna verði margháttaðar fyrir
fjölskylduna, aukið jafnrétti innan hennar
og jafnari deiling foreldra á ábyrgð á
fjölskyldunni. Þessir þættir koma til með
að hafa áhrif á launaþróun þegar litið er
til lengri tíma og styrkja og bæta stöðu
kvenna á vinnumarkaðnum. Hvernig má
það vera að við samningu fjárlaga komi
sú hugmynd upp að fresta gildistöku
þessara laga? Hvers á fjölskyldan að
gjalda? Á sama tíma og þessi umræða
er í gangi berast ógnvænlegar fréttir af
ofbeldi unglinga gagnvart fullorðnum.
Nú er sýnt að ekki verði hróflað við
fæðingarorlofi feðra í niðurskurðar-
tillögum vegna fjárlaga næsta árs sem
lagðar voru fram á Alþingi. Er það
fagnaðarefni að stjórnvöld ætli ekki að
vega að grunneiningu samfélagsins.
Víða er vegið að undirstöðum
samtryggingar launafólks. Á Alþingi var
lagt fram frumvarp nú í haust þar sem
lagt er til að „hverjum þeim sem skylt er
að eiga aðild að lífeyrissjóði sé frjálst að
velja sér sjóð til að greiða í enda
standist sjóðurinn allar almennar kröfur
og skilyrði um rekstur lífeyrissjóða”.
Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga er
alfarið á móti hugmyndum sem þess-
um. íslenska lífeyrissjóðakerfið stendur
á mjög sterkum grunni. f stjórnum LSR
og LH sitja fulltrúar launþega sem gæta
hagsmuna lífeyrisþeganna. Með val-
frelsinu hæfist ásókn og áróðursherferð
hinna ýmsu sjóða í lífeyrisfé lands-
manna af stærðargráðu sem ekki hefur
sést fyrr. Ekki væri tryggt að fulltrúar
launþega sætu í stjórnum þeirra sjóða.
Auk þess gæti „valfrelsið” virkað í báðar
áttir, þ.e. sterkir lífeyrissjóðir eins og
LSR gætu valið inn „hentuga”
einstaklinga í sjóðinn, þ.e. ekki af
ákveðnum aldri eða kyni.
Fram undan er hátíð Ijóss og friðar,
jólahátíðin. Hjúkrunarfræðingar um allt
land hafa á þessu ári unnið gott starf, í
eigin kjarabaráttu og jafnframt í því að
huga að velferð skjólstæðinga sinna.
Stjórn Félags íslenskra hjúkrunar-
fræðinga óskar hjúkrunarfræðingum og
fjölskyldum þeirra gleðilegra jóla og alls
hins besta á komandi ári, í starfi og
einkalífi.
JiewU&t
-setur brag á sérhvern dag!
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 5. tbl. 77. árg. 2001
293