Fréttablaðið - 22.04.2017, Blaðsíða 76

Opið fyrir umsóknir til 30. apríl
Nánar á: hr.is/meistaranam
24. apríl kl. 12-13 í stofu M325
Velkomin á opinn kynningarfund um
meistaranám í klínískri sálfræði
við Háskólann í Reykjavík
Umdeildur leiðtogi
marði meirihluta
Í þjóðaratkvæðagreiðslu sem fram fór síðastliðinn sunnudag í Tyrk-
landi var kosið um breytingar á stjórnarskrá landsins. Embætti for-
sætisráðherra verður þannig lagt niður og völd forsetans aukin – á
kostnað þingsins. En hver er þessi forseti sem vill öll völdin?
1994-1998
Recep Tayyip Erdogan er borgar-
stjóri í Istanbúl. Einhverjar áhyggjur
uppi meðal andstæðinga hans um
að hann myndi innleiða íslömsk
lög í borgina; það gerði hann ekki
og var raunar nokkuð farsæll
borgarstjóri. Umdeild ákvörðun
hans um að banna áfengi á kaffi-
húsum í borginni hleypti þó illu
blóði í andstæðinga hans.
1998
Stjórnmálaflokkur Erdogans, Vel-
ferðarflokkurinn, er bannaður.
Erdogan afplánar fjóra mánuði
í fangelsi fyrir að lesa umdeilt
íslamskt ljóð á fjöldafundi í Riiz.
Ágúst 2001
Erdogan er einn stofnenda hins
íslamska Réttlætis- og þróunar-
flokks (AKP).
2002-2003
Undir forystu Erdogans vinnur AKP
363 sæti á þingi af 550. Erdogan er
skipaður forsætisráðherra.
2003-2014
Sitjandi forsætisráðherra.
júní 2011
AKP vinnur stórsigur í kosningum
og þriðja kjörtímabil Erdogans
hefst.
júní 2013
Mikil mótmæli brjótast út í landinu
vegna stefnumála Erdogans, m.a.
umdeildra áforma um að breyta al-
menningsgarði í verslunarmiðstöð.
Þúsundir særðust í átökunum.
Mars 2014
Erdogan forsætisráðherra heitir því
að „útrýma“ samfélagsmiðlinum
Twitter „sama hvað alþjóðasam-
félaginu fyndist“. Twitter lokað í
landinu.
10. Ágúst 2014
Erdogan kjörinn forseti Tyrklands.
28. Ágúst 2014
Erdogan settur í embætti. Hann lét
þá strax hafa eftir sér að hann vildi
breyta forsetaembættinu, færa því
meiri völd.
nóveMber 2014
Erdogan segir á kvennaráðstefnu í
Istanbúl að konur og karlar séu ekki
jöfn vegna þess að kynin séu eðlis-
ólík. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
hann lætur umdeild ummæli um
konur falla. Áður hafði hann sagt
tyrkneskum kvenkyns háskóla-
nemum að vera ekki of vandlátar í
því að velja sér eiginmenn og hafði
beðið allar tyrkneskar konur að
eignast þrjú börn.
Ævintýralegur ferill Tyrklandsforseta – stiklað á stóru
Alls vildu 51,3 pró-sent þeirra sem kusu á sunnudag færa Erdogan aukin völd. 48,7 prósent kærðu sig ekki um þær
stjórnarskrárbreytingar sem lagt var
upp með. Skoðanakannanir höfðu
spáð já-hópnum meiri yfirburðum
en raunin varð.
Breytingarnar sem Erdogan hefur
þráð lengi taka þó ekki gildi fyrr en
2019. Þannig mun Tyrklandsforseti
hafa forræði yfir fjárlögum Tyrk-
lands, geta skipað og veitt ráðherrum
lausn frá embætti og geta tilnefnt
saksóknara og dómara við tyrkneska
dómstóla, svo eitthvað sé nefnt.
Meðlimir stjórnarandstöðunnar
höfðu lýst efasemdum um að þessar
breytingar á stjórnarskránni væru
yfirhöfuð nauðsynlegar, en Erdogan
sagði að þeim væri ætlað að auka
öryggi í landinu eftir valdaránstil-
raun í júlí á síðasta ári, sem mis-
heppnaðist. Neyðarlögum var komið
á eftir valdaránstilraunina. Allar
Ólöf
Skaftadóttir
olof@frettabladid.is
Erdogan fæddist í febrúar 1954 í
borginni Rize, við strönd Svarta-
hafsins. Hann er yngstur fimm
systkina. Hann var þrettán ára
gamall þegar faðir hans ákvað að
flytja fjölskylduna til Istanbúl í
þeirri von að börnin hans hefðu
fleiri og betri tækifæri. Fjölskyldan
bjó í hverfi í borginni þar sem
grófir ofbeldisglæpir voru daglegt
brauð. Æskuvinur Erdogans lýsti
í samtali við The Financial Times
árið 2004 að Erdogan hefði aldrei
verið sérstakur námsmaður, en
duglegur í félagslífinu, í rökræðum
og haft áhuga á ljóðlist.
Sem unglingur seldi Erdogan
límonaði og brauð til þess að
verða sér úti um vasapeninga.
Hann gekk í íslamskan grunnskóla
áður en hann sótti sér menntun
við Marmaraháskólann í Istan-
búl. Þar lærði hann hagfræði og
verslun og útskrifaðist svo árið
1981. Þá spilaði hann knattspyrnu
og þótti nokkuð vígalegur á
vellinum – hann velti því meira að
segja fyrir sér að gerast atvinnu-
maður í íþróttinni. Liðsfélagi
hans sagði í sama viðtali við The
Financial Times 2004 að Erdogan
hefði aldrei viljað fíflast með þeim
eftir leikina; en hæddist að þeim
fyrir að drekka áfengi og eltast við
stelpur. Erdogan lifði eftir þeim
gildum sem íslamstrú gerir ráð
fyrir frá unga aldri.
ekki kominn af ríku fólki
Erdogan hóf ungur þátttöku í
stjórnmálum og vakti athygli
fyrir vasklega framgöngu og
hæfileika á pólitíska svið-
inu. Það er talið honum
til framdráttar að hann
sé ekki af ríku fólki og
margir stuðnings-
menn hans lýsa
honum sem
„manni fólksins“
– sem þekki líf
verkafólks og
lægri stétta af
eigin raun.
Vígalegur á vellinum
götur síðan hefur Erdogan gengið
einkar hart fram gegn stjórnarand-
stæðingum, fangelsað tugþúsundir
embættismanna og stjórnarand-
stöðuþingmanna, hótað að taka upp
dauðarefsingu á ný og ýtt grundvall-
arréttindum borgaranna í landinu til
hliðar – þá lét hann loka hátt í 150
fjölmiðlum, sem honum þóttu sér
ekki hliðhollir.
Stjórnarandstaðan telur að breyt-
ingarnar sem kosið var um feli í sér
of mikið vald eins manns, forsetans,
og hefur þegar krafist þess að 60 pró-
sent atkvæða verði endurtalin vegna
þess að óstimplaðir kjörseðlar voru
teknir gildir. Kjörstjórn hefur tekið
fálega í þær hugmyndir.
Erdogan segir hins vegar að breyt-
ingarnar séu forsenda þess að lands-
menn sjái fyrir endann á þeim póli-
tíska óstöðugleika
sem hefur viðgeng-
ist í Tyrklandi und-
anfarin misseri.
úrkynjað ferli
Dr. Herdís
Þorgeirs-
d ó t t i r
er starfandi lögmaður og einn
þriggja varaforseta Feneyjanefndar
Evrópuráðsins. Hún fundaði með
tyrkneskum embættismönnum í
Ankara vegna málsins og sagði í við-
tali á Stöð 2 í vikunni:
„Það verður að tryggja að réttar-
ríkið sé áfram við lýði og þrígreining
ríkisvaldsins sé tryggð og það sé inn-
byggt aðhald í stjórnkerfinu. Það er
ekki gert með þessum breytingum.
Feneyjanefndin hefur miklar áhyggj-
ur af þessum breytingum því þetta er
mikil afturför fyrir lýðræðið í land-
inu. Þetta er stórt skref aftur á bak
um ófyrirséðan tíma. Nefndin talaði
um í sínum lokaorðum, sem Erdogan
var ekki ánægður með, að þetta væri
úrkynjað ferli.“
l Erdogan gekk að eiga Emine Gülbaran árið 1978 og saman eiga þau
fjögur börn; tvo syni, þá Ahmet og Necmettin, og tvær dætur, þær
Estra og Sumeyye.
l Hann er súnní-múslimi.
...UM erdogan
2 2 . a p r í l 2 0 1 7 l a U G a r D a G U r32 H e l G i n ∙ F r É T T a B l a ð i ð
2
2
-0
4
-2
0
1
7
0
4
:1
4
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
7
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
C
B
1
-E
9
0
8
1
C
B
1
-E
7
C
C
1
C
B
1
-E
6
9
0
1
C
B
1
-E
5
5
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
1
0
4
s
_
2
1
_
4
_
2
0
1
7
C
M
Y
K