Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1989, Blaðsíða 9

Bankar utan Evrópubandalagsins geta samkvæmt
„Second Banking Co-ordination Directive“ stofnað
dótturbanka og starfað undir sömu reglum og bankar
innan bandalagsins svo fremi að bankar frá því hafi
sömu heimildir í því ríki. Hvað nákvæmlega á að feiast
í sömu heimildum hefur ekki enn verið skilgreint.
„Second Banking Co-ordination Directive“ gerir ráð
fyrir að Evrópubandalagið og ríki utan þess verði að
gera samninga um gagnkvæma viðurkenningu á bók-
haldi banka til þess að „erlendir“ bankar geti starfrækt
dótturbanka með þessum hætti innan EB.
Hvað varðar útibú frá erlendum bönkum (frá lönd-
unr utan bandalagsins) munu reglur verða óbreyttar.
Heimildir reksturs útibúa fara eftir reglum gistiríkis og
þeim verður ekki heimilt að reka starfsemi hvar sem er
innan EB.
Fjármagnshreyfingar
I maí 1986 gerði Framkvæmdanefndin áætlun um frjálst
flæði fjármagns sem ásamt „Second Banking Co-ord-
ination Directive" eru undirstöður fyrir efnahagslegri
samhæfingu innan EB.
Fyrsti hluti áætlunarinnar hófst þegar samþykkt var
tilskipun í nóvember 1986 um samruna fjármagnsmar-
kaða en hún fól í sér breytingar á eldri reglum frá 1960
þar sem viðskipti voru flokkuð eftir þeim hömlum sem
aðildarríkjunum var heimilt að beita, t.d. á viðskipti
með verðbréf, á langtíma viðskiptalán, á viðskipti milli
innlendra og erlendra aðila.
Nú er aðildarríkjunum skylt að létta hömlum af
margs konar viðskiptum, s.s. útgáfu verðbréfa til við-
skipta í kauphöllum í aðildarríkjunum og nánast öllum
viðskiptum með verðbréf hvort sem þau eru skráð eða
óskráð, innlend eða erlend eða milli erlendra eða inn-
lendra aðila.
Síðari áfanginn felur í sér að allar hindranir sem eftir
eru fyrir frjálst flæði fjármagns skulu felldar niður. Til-
skipanir um þetta voru samþykktar í júní 1988 og taka
gildi 1. júlí 1990. Afleiðingarnar fyrir einstök aðildarríki
eru mismunandi eftir því hversu langt þau hafa gengið í
frjálsræðisátt. Bretar afnámu allt gjaldeyriseftirlit 1979
og Danir léttu sínum. takmörkunum af í október 1988
nema takmörkun er varðar kaup útlendinga á fasteign-
um. V-Þjóðveijar og Hollendingar hafa þegar fullnægt
öllum ákvæðum tilskipunarinnar. Belgía og Lúxemborg
hafa ekkert eftirlit annað en það sem þarf til þess að
halda uppi hinu tvöfalda gengisskráningarkerfi þeirra.
Þau verða að afnema það fyrir árslok 1992. Fyrir þessi
ríki eru breytingamar því minniháttar.
Spánverjar, Portúgalir, Grikkir og írar hafa heimild
til að halda sínum takmörkunum til ársloka 1992 og
jafnvel til ársloka 1995 verði það talið nauðsynlegt fyrir
Grikki og Portúgali.
Gengissamstarf
Veigamikil forsenda þeirra breytinga, sem nú er verið
að gera í Evrópu, er stöðugt gengi Evrópumynta inn-
byrðis. Töluvert hefur miðað í þessa átt á undanförnum
árum og allt útlit fyrir að gengissamstarf muni styrkjast
mjög á næstu árum. Reyndar hafa verið settar fram
hugmyndir um mun víðtækara samstarf sem endi í einni
mynt. Full ástæða er til að taka slíkar hugmyndir alvar-
lega en hins vegar er Ijóst að þær munu ekki koma til
framkvæmda á næstu árum. Þann 17. aprfl sl. var birt
skýrsla nefndar um sameiginlega mynt innan Evrópu-
bandalagsins. Nefndin, sem Jacques Delors forseti
Framkvæmdanefndar EB stýrði. var skipuð af forsætis-
ráðherrum aðildarríkjanna síðastliðið sumar til þess að
setja fram ákveðnar tillögur um efnahags- og mynt-
bandalag. Meginniðurstaða nefndarinnar er sú að ef
menn ætli sér að koma á raunverulegum sameiginlegum
markaði í Evrópubandalaginu þá sé óhjákvæmilegt að
taka upp sameiginlega mynt, að Evrópubandalagið
verði myntbandalag.
Nefndin gerir tillögur um að þessu marki verði náð í
þremur áföngum. Sá fyrsti felist í því að þær þjóðir
bandalagsins sem ekki eru þegar aðilar að evrópska
myntkerfinu, EMS (European Monetary System) verði
það 1. júlí 1990. Utan EMS standa nú Bretland, Grikk-
land, Portúgal og Spánn. Um leið og gengisskráning
allra tólf aðildarríkjanna yrði samtengd með þessum
hætti yrði einnig að auka samvinnu og samhæfingu ríkj-
anna í efnahags- og peningamálum.
Annar áfanginn er ekki tímasettur en felst í því að
allir seðlabankar innan Evrópubandalagsins verði
tengdir saman í sameiginlegt seðlabankakerfi. Þegar
þetta verður gert verður jafnframt þrengdur sá rammi
sem ríkin hafa til breytinga á gengisskráningu innan
EMS. Þessu til viðbótar yrði það verkefni Evrópu-
bandalagsins að setja aðildarríkjunum fyrir hver skuli
vera grundvallarmarkmið efnahagsstefnunnar þar með
talið að setja reglur um hver fjárlagahalli megi vera og
hvernig honum skuli mætt.
Þriðji og síðasti áfanginn felst í því að innbyrðis geng-
isskráning er sett föst í eitt skipti fyrir öll og þar með er
grundvöllurinn lagður fyrir útgáfu sameiginlegrar mynt-
ar. Öll stjórn og stefnumótun í peningamálum yrði í
höndum sameiginlega seðlabankakerfisins.
Annar og þriðji áfangi fela í sér svo miklar breytingar
á hlutverki Evrópubandalagsins að þær geta ekki orðið
að veruleika nema Rómarsamningnum sé breytt. Hon-
um verður ekki breytt nema með samþykki allra aðild-
arríkjanna, bæði ríkisstjórna og þjóðþinga og það sam-
þykki kemur varla í bráð þar sem tillögurnar fela ekki
aðeins í sér sameiginlega mynt og þar með afsal þjóð-
anna á rétti til sjálfstæðrar gengisskráningar heldur
einnig framsal á veigamiklum þáttum almennrar efna-
hagsstjórnar.
Það sem helst vekur andstöðu er að tillögurnar gera
9