Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1989, Blaðsíða 21

ur skipt höfuðmáli fyrir íslensk endurskoðunarfyrirtæki
að vera í samstarfi við erlendar endurskoðunarsam-
steypur, og geta treyst á gæði þeirrar vinnu sem þar er
innt af hendi.
3.4. Skýrslugerðir.
Ljóst má vera að breyting á starfsháttum verður ekki
síst í formi skýrslugerðar. Okkur verður ekki í sjálfs-
vald sett hvernig matreiða skuli þær upplýsingar. sem
úr bókunum koma. Kemur þar bæði tii að erlendir eig-
endur þurfa að fá upplýsingar framreiddar þannig að
hægt sé að taka þær í reikningsskil móðurfyrirtækis, en
einnig skiptir hér máli hvaða kröfur erlendir opinberir
aðilar gera til fyrirtækja, sem eru með starfsemi í við-
komandi landi.
Stefnt er að því að ársreikningar fyrirtækja innan
Evrópubandalagsins verði sambærilegir og hafa þegar
verið settar tilskipanir (directives) um banka og trygg-
ingafélög svo dæmi séu nefnd. Sérstakar undanþágur
munu þó gilda um lítil og meðalstór fyrirtæki, en flest
íslensk fyrirtæki mundu falla í þann flokk. Einnig er
gerð sú krafa að sé fyrirtæki með útibú í ríki EB, en
höfuðstöðvar utan þess, þarf að senda inn ársreikning í
samræmi við reglur EB og er þá ekki átt við sérstakt
uppgjör fyrir útibúið heldur ársreikning móðurfélags-
ins. Ég mun víkja nánar að þessu síðar í umfjöllun
minni um Evrópubandalagið og 1992.
4. Evrópubandalagið og 1992.
4.1. Almennt.
Um allangt skeið höfum við fylgst með framvindu
mála á meginlandi Evrópu hvað varðar sameiginlegan
markað ríkja Evrópubandalagsins og hvaða áhrif það
muni hafa á okkur. Aðdragandi þessa er langur og er
fyrsta tilskipunin (directive) frá árinu 1968. AIls hafa 22
tilskipanir verið gefnar út eða eru í burðarliðnum. En
frá árinu 1985. þegar áætlun um sameiginlegan markað
var sett fram í svokallaðri Hvítbók (White Paper), hafa
hjólin snúist hraðar.
Þeir, sem fylgst hafa með umræðu um innri markað
EB-ríkja, vita hvað átt er við með hugtakinu „Frelsin
fjögur“, en í hnotskurn má segja að það sé það sem
málið snýst um: frelsi í viðskiptum milli landa, frelsi
fyrir tollamúrum. frclsi með flutning á fjármagni á milli
landa og frelsi fólks í að flytja frá einum stað til annars.
En hvað færir þctta frelsi aðildarríkjunum? Athugun á
vegum Framkvæmdanefndar Evrópubandalagsins sýnir
að með því að mynda einn innri markað í Evrópu megi
spara allt að 1.200 milljarða króna á núgildandi verð-
lagi, meðal annars með stærðarhagkvæmni og fram-
leiðniaukningu. Þetta svarar til 5 prósenta af vergri
þjóðarframleiðslu EB-ríkja. I sömu athugun kemur
fram að með samruna Evrópubandalagsríkja er áætlað
að störf fyrir tvær til fimm milljónir manna muni mynd-
ast. Því er eftir töluverðu aðslægjast.
Endanleg áhrif EB og 1992 á störf endurskoðenda
hérlendis sem erlendis eru ekki enn að fullu komin í
ljós. þar sem enn eru margar reglur á smíðaborðinu og
mikið er um undantekningar. Sem dæmi má nefna að í
tilskipun 4, sem fjallar meðal annars um gerð ársreikn-
inga, eru 40 valmöguleikar og þynnist því stefnan um
samhæfða ársreikninga út fyrir vikið.
Samkvæmt tilskipunum EB eru gerðar minni kröfur
til ársreikninga lítilla og meðalstórra fyrirtækja en til
stærri fyrirtækja. Samkvæmt tilskipunum EB er skil-
greining á litlum fyrirtækjum sú að þau eru með færri
en 50 starfsmenn; eru með niðurstöðutölu efnahags-
reiknings undir 1,5 milljónum ECU, sem svarar til 90
milljóna króna; og með veltu allt að 3,2 milljónum
ECU, eða 200 millj. króna. Skilgreining á meðalstórum
fyrirtækjum er hins sú að þau hafa allt að 250 starfs-
menn; með 6,5 milljón ECU eða minna í niðurstöðu-
tölu efnahagsreiknings, eða 400 milljónir króna; og
með allt að 12,8 milljóna ECU, eða 770 milljónir króna,
í veltu.
Nú liggur fyrir breytingartillaga sem gerir ráð fyrir að
tvöfalda framangreind viðmiðunarmörk, að undan-
skildum starfsmannafjölda. Sjálfsagt munu því allflesl
íslensk fyrirtæki falla undir skilgreiningu EB á litlum og
meðalstórum fyrirtækjum. Einnig má nefna að fram-
kvæmdanefnd EB mælir með að ársreikningar fyrir-
tækja af þessari stærð verði birtir í ECU.
4.2. Reikningsskilastaðlar.
A næstunni má vænta þess að ekki verði lengur um
að ræða leiðbeinandi reglur í einstökum löndum, hcld-
ur skuldbindandi reglur í verulcgum mæli sem endur-
skoðendur verða að fara eftir við gerð reikningsskila.
Kunna samþykktir FLE um óskuldbindandi staðla að
reynast enduskoðanda lítil vernd gagnvart erlendum
aðilum.
Segja má að í dag búi EB ríki við þrjú þrep af endur-
skoðunar- og reikningsskilastöðlum. A fyrsta þrepi eru
staðlar hvers lands, líkt og þær leiðbeinandi reglur sem
við höfum samþykkt innan FLE. A öðru þrepi eru til-
skipanir (directives) sem Framkvæmdanefndin hefur
gefið út og á efsta þrepi eru hinir alþjóðlegu reiknings-
skilastaðlar.
í apríl síðast liðnum hélt Alþjóða reikningsskila-
nefndin (IASC) fund í Brussels þar sem forseti Evrópu-
sambands endurskoðenda (FEE), Dr. Hermann Nor-
demann, flutti ræðu. I þeirri ræðu kom fram að sam-
kvæmt áliti FEE er ekki grundvöllur fyrir fleiri en
tveimur þrepum í staðlagerð, það er alþjóðlegum og
síðan í hverju landi. Nokkuð skiptar skoðanir eru um
þetta innan EB. Þó tekið sé á ýmsu í tilskipunum EB
vantar samt að mati FEE að tekið sé á ýmsum þýðing-
armiklum málum, svo sem fjármögnunarleigu, eftir-
launaskuldbindingum og frestun skattskuldbindinga.
Jafnframt eru efasemdir uppi um að tilskipanir (directi-
ves) sé rétti vettvangurinn fyrir staðlasetningar. vegna
21