FLE blaðið - 01.01.2010, Blaðsíða 34

Hagsmunaárekstrar - Meta hvort slíkt er fyrir hendi
Þóknanir og aðrar tegundir umbunar - Gæta þess að
uppsett þóknun sé nægilega há til að unnt sé að vinna verk
samkvæmt gildandi kröfum og viðurkenndum stöðlum
Markaðssetning þjónustu - Forðast skal að mikla þá þjónustu
sem boðin er og ekki hafa uppi niðrandi og órökstuddan
samanburð við vinnu annarra
Gjafir og risna - Gæta skal að því hvort slíkt er viðeigandi eða
innan hæfilegra marka
Eignavarsla fyrir viðskiptavin - Halda skal slíkum eignum
aðskildum frá öðrum eignum endurskoðunarfyrirtækisins.
Langveigamestu kaflar B - hlutans eru kaflar 290 og 291 en
þeir fjalla um óhæðiskröfur til endurskoðenda.
Fylgni við grundvallarregluna um hlutlægni er aukið með kröfunni
um óhæði gagnvart viðskiptavinum í endurskoðun. Þegar um
endurskoðunarverkefni er að ræða er það í þágu almannaheilla
og því krafa siðareglnanna að meðlimir endurskoðunarteyma,
endurskoðunarfyrirtæki og samstarfsfyrirtæki endurskoðenda
séu óháð viðskiptavinum í endurskoðun. Samkvæmt reglunum
er krafist óhæðis í reynd og óhæðis í ásýnd og eru þessi hugtök
skilgreind með eftirfarandi hætti:
Óhæði í reynd
Hugarástand sem gerir kleift að látið sé í Ijós álit án þess að
hafa orðið fyrir áhrifum sem stofna faglegu mati í hættu og
gerir því einstaklingi kleift að starfa af heilindum og beita
hlutlægni og faglegri dómgreind.
Óhæði í ásýnd
Forðast skal tengsl og aðstæður sem eru svo þýðingarmiklar
að óvilhallur og upplýstur þriðji aðili væri líklegur til að álykta,
á grundvelli staðreynda og aðstæðna, að heilindum, hlutlægni
eða faglegri dómgreind fyrirtækis eða meðlims verkefnateymis
hafi verið stefnt í hættu.
í reglunum eru gerðar ríkari óhæðiskröfur þegar um er að ræða
einingar sem tengjast umtalsverðum almannahagsmunum. Því
þarf að beita auknum varúðarráðstöfunum við slíkar aðstæður.
Tiltekin eru dæmi um aðstæður og tengsl sem geta skapað
ógnanir við óhæði og hvernig bregðast skal við, svo sem:
■ Fjárhagslegir hagsmunir
■ Lán og tryggingar
* Náin viðskipta-, fjölskyldu og kunningjatengsl
■ Meðlimur endurskoðunarteymis gerist starfsmaður
viðskiptavinar
■ Færsla bókhalds og gerð ársreikninga
■ Skattaráðgjöf
■ Innri endurskoðun
■ Málafærslu- og lögfræðiþjónusta
■ Fjármálaþjónusta
• Þjónusta vegna upplýsingakerfa
■ Þóknanir- hlutfallsstærð heildarþóknunar
■ Gjaldfallnar þóknanir (vanskil)
■ Skilyrtar þóknanir
■ Gjafir og risna
Dæmin lýsa hugsanlegum ógnunum sem geta skapast
og varúðarráðstöfunum sem kunna að vera viðeigandi
til að eyða ógnununum eða draga úr þeim svo þær verði
ásættanlegar í hverju tilviki. í raun verða fyrirtæki og meðlimir
staðfestingarteymis að meta áhrif samsvarandi en ólíkra
aðstæðna og tengsla til að ákvarða hvort varúðarráðstöfunum
megi beita á fullnægjandi hátt til að bregðast við ógnunum við
óhæði.
Þegar um einingar tengdar umtalsverðum almannahagsmunum
er að ræða kann tiltekin þjónusta að vera óheimil eða einungis
heimil í neyðartilvikum. Þegar unnið er fyrir slíkan aðila skal
aðalendurskoðandi ekki sinna endurskoðunarverkefni fyrir
hann lengur en sjö ár og eftir þann tíma skal viðkomandi
endurskoðandi ekki koma að endurskoðunarverkefninu næstu
tvö ár.
I nýlegum lögum um endurskoðendur nr. 79/2008 eru
settar fram kröfur um að í endurskoðunarverkefnum skuli
endurskoðandi og endurskoðunarfyrirtæki vera óháð
viðskiptavini sínum, bæði í reynd og ásýnd. Þar er jafnframt
kveðið á um að við mat á óhæði skuli endurskoðandi fylgja
ákvæðum siðareglna sem Félag löggiltra endurskoðenda
setur. Sérstök ákvæði eru í lögunum um einingar tengdar
almannahagsmunum, starfstíma endurskoðenda og þóknanir.
Ákvæði laganna um óhæði eru samsvarandi þeim kröfum sem
settar eru fram í reglum IFAC.
C hluti - Endurskoðendur sem starfa við annað en
endurskoðun
Þessi kafli reglnanna sýnir hvernig endurskoðendur sem starfa
við annað en endurskoðun beita úrlausnaraðferðum sem fjallað
er um í A hluta. f kaflanum eru sett fram dæmi um aðstæður
sem endurskoðandi getur lent í og geta ógnað fylgni við
grundvallarreglurnar.
Rétt er að hvetja endurskoðendur til að kynna sér vel
nýsamþykktar siðareglur FLE. Reglurnar munu án efa reynast
mikilvægt hjálpartæki fyrir endurskoðendur til að meta
alvarlegar ógnanir gagnvart óhæði og vera leiðbeinandi um það
til hvaða varnaðarráðstafana er unnt að grípa til að eyða þeim
eða draga úr þeim þannig að þær verði ásættanlegar. Reglurnar
eiga að stuðla að því að störf okkar endurskoðenda njóti sem
mests trausts. Traust er forsenda þess að við getum sinnt
þeim mikilvægu skyldum í almanna þágu sem af stétt okkar
er krafist.
Guðmundur Snorrason
34 • FLE blaðið janúar 2010