FLE blaðið - 01.01.2010, Blaðsíða 29

Félagatalið - ætlarðu ekki að vera með?
Gurmlaugur Haraldsson, þjódháttafræðingur
Síðustu misserin hefur Afmælisnefnd FLE, ásamt mér
undirrituðum, unnið að undirbúningi félagatals, sem gefið
verður út á vandaðri bók í tilefni afmælishaldsins á næsta ári.
Ritið mun innihalda æviágrip allra löggiltra endurskoðenda
á árabilinu 1929-2010. Frágangur æviágripa verður með
hefðbundnu sniði stéttartals, þar sem getið er um uppruna,
menntun, störf og fjölskylduhagi hvers og eins, ásamt
Ijósmynd. Til að auðvelda efnisöflun voru fyrir alllöngu síðan
send út sérstök spurningaeyðublöð til félagsmanna, ýmist með
tölvupósti eða bréfleiðis.
Framan af voru heimtur góðar, en strjáluðust mjög þegar
frá leið, þrátt fyrir nokkrar ítrekanir. Ennþá er því býsna drjúgur
hópur, sem ekki hefur haft tök á að gegna kalli. Það er bagalegt
og kemur illa við undirbúning verksins, því senn líður að
útsendingu prófarka og prentvinnslu ritsins.
Þess vegna beini ég þeim tiimælum til allra þeirra, sem enn
eiga þessu erindi ósvarað, að bregðast nú skjótt við og senda
mér umbeðin gögn, annaðhvort á netfang mitt gullih@simnet.is
eða í pósti. Nánari upplýsingar þar um og sjálft eyðublaðið má
nálgast á heimasíðu félagsins.
Gunnlaugur Haraldsson
Söguritun FLE
Kristján Sveinsson, sagnfræðingur segir frá ritun á sögu félagsins
Saga FLE frá stofnun félagsins til samtímans er í smíðum.
Ætlunin er að rekja allítarlega tildrögin að stofnun félagsins árið
1935 og gera grein fyrir helstu verkefnum þess og áhrifum á
þeim tíma sem það hefur starfað.
Söguritari er Kristján Sveinsson sagnfræðingur en ritnefnd
skipa endurskoðendurnir Hrefna Gunnarsdóttir, Ólafur V.
Sigurbergsson, Símon Á. Gunnarsson og Þorsteinn Haraldsson.
Auk þess að segja sögu félagsins og helstu verkefna sem
unnin hafa verið á vettvangi þess verður hugað að því umhverfi
sem félagið hefur starfað í hverju sinni og gefinn gaumur að því
hvernig einstaklingar, einstakir atburðir og almenn samfélags-
og efnahagsþróun hafa mótað störf og starfsvettvang löggiltra
endurskoðenda.
Enda þótt mannkyn hafi sýslað með fémuni árþúsundum
saman og sagan geymi vitneskju um ýmsar stéttir manna sem
gegndu trúnaðarstörfum í fésýslu fyrr á tímum er skammt
síðan starfsstétt löggiltra endurskoðenda kom fram. Starfsemi
hinna sérhæfðu, óháðu og sjálfstætt starfandi endurskoðenda
er afsprengi þróunar í kapítalískum viðskiptaháttum, ekki síst
hlutabréfaviðskiptum. Hennar gætir fyrst að marki á 19. öld
í þeim löndum þar sem iðnþróun og markaðsskipulag hafði
skotið dýpstum rótum.
Lög um löggilta endurskoðendur voru sett í Danmörku árið
1909, eftir fall Albertis dómsmálaráðherra, sem var fjársvikari
eins og kunnugt er, og hafði lengi getað hindrað framgang
lagasetningar um endurskoðun þar í landi enda lítið um slíka
starfsemi gefið. Vitað er að hin stærri fyrirtæki hér á landi
leituðu í einhverjum mæli til danskra endurskoðenda eftir að
starfsemi löggiltra endurskoðenda hófst í Danmörku og árið
1924 opnaði dönsk endurskoðunarskrifstofa útibú í Reykjavík.
Forstöðumaður hennar, Niels Manscher, starfaði hérlendis
um langt árabil og varð einn af frumherjunum í endurskoðun
á íslandi.
Fyrstu tilraunirtil lagasetningar um löggilta endurskoðendur
og starfsvettvang þeirra voru gerðar hérlendis árið 1913 og
nokkrum sinnum eftir það uns lög um löggilta endurskoðendur
voru samþykkt á Alþingi árið 1926. Reglugerð samkvæmt
þessum lögum var sett árið 1929 og upp úr því hófst
undirbúningur að löggildingu fyrstu íslensku endurskoðendanna.
Þannig þokaðist íslenskt viðskiptalíf smám saman til svipaðra
hátta og tíðkaðir voru meðal nágrannaþjóða.
Ætlunin er að ritið um sögu FLE verði tilbúið til útgáfu
snemma á árinu 2011. Heimildakönnun stendur yfir og hefur
sóst vel. M.a. er allmikið gagnasafn varðveitt á Þjóðskjalasafni
íslands þar sem finna má merkar upplýsingar um aðdraganda
lagasetningar um endurskoðun, undirbúning löggildingarprófa
og framkvæmd þeirra á löngu tímabili.
Kristján Sveinsson
FLE blaðið janúar 2010 • 29