Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.2016, Blaðsíða 22

Helgarblað 26.–29. ágúst 201622 Fólk Viðtal
eldbakaðar
eðal pizzur
sími 577 3333
www.castello.is
Dalvegi 2, 201 Kópavogi / Dalshrauni 13, 220 Hafnarfirði
Boltinn í beinni
á castello
Dómur féll að lokum í Ches-
apeake: önnur 18,7 ár í fangelsi.
„Við þorðum auðvitað aldrei að
vera bjartsýn. En okkur datt aldrei
í hug að þetta yrði svona svakalega
þungur dómur. Einstaklingar hafa
fengið styttri dóma fyrir morð.“
Eftir að Sandra hafði verið dreg-
in í burtu gátum við enn heyrt
öskrin og grátinn í henni fyrir
utan dómsalinn. Þetta voru því-
lík skaðræðisöskur að það nísti
inn að beini. Og maður var algjör-
lega vanmáttugur, við gátum ekk-
ert gert. Við gengum út í
leiðslu og mér fannst
eins og ég væri fros-
in manneskja, al-
gjörlega dof-
in. Ég grét ekki
einu sinni. Fyr-
ir utan hlupu
fréttamenn
upp að okk-
ur en auðvit-
að gat ég ekki
hugsað mér að
segja neitt við þá.“
Í fangelsi með
morðingjum og dópsöl-
um
Síðan dómur féll hefur Sandra
setið inni í Fluvanna Correctional
Center for Women – ríkisreknu
kvennafangelsi sem staðsett er í
Troy, rúmlega 90 kílómetra fjar-
lægð frá höfuðborginni Richmond.
Þar eru hýstir á bilinu 3.500 til
5.000 kvenfangar sem hlotið hafa
langtímadóma, sumar fyrir hrotta-
lega glæpi á borð við morð og lík-
amsárásir. Á tímabili deildi Sandra
klefa með ungri konu sem drap yf-
irmann sinn, skar líkið í búta og
kveikti í. Fyrir þann verknað, sem
hún framdi ásamt kærasta sínum,
hlaut hún 17 ára dóm.
„Það eru tvær manneskjur í
hverjum klefa, sem er læstur klukk-
an tíu á hverju kvöldi. Á daginn
hafast þær við í dagstofu þar sem
þær horfa á sjónvarpið og geta svo
stundað einhverja vinnu. Sandra
fékk starf við að þrífa klef-
ana fyrir 30 sent á tím-
ann. Hún hefur líka
verið að stunda
nám í rafvirkjun.“
Fangelsið
rukkar fanga
um leigu fyr-
ir vistina,
30 dollara á
mánuði, og þá
þurfa fangarnir
að greiða auka-
lega ef þeir vilja
auka nærföt eða
undirföt innan und-
ir fangabúninginn. Allar
nauðsynjavörur á borð við sápu og
tannkrem þurfa fangarnir að greiða
sjálfir dýru verði. Vinna í fang-
elsinu er af skornum skammti og
þannig fékk Sandra aðeins 30 sent
á tímann fyrir þrif á klefum. Hún
þarf því að reiða sig á fjárstuðning
utan frá.
Minna er um eiturlyfjaneyslu
heldur en gengur og gerist almennt
í fangelsum enda eftirlitið gífurlegt.
Reglulega eru gerðar rassíur þar
sem klefum er snúið við og leitað á
öllum föngum. Sömuleiðis er föng-
um gert að berhátta sig eftir hverja
heimsókn sem þeir fá og leitað á
líkömum þeirra. Niðurlægingin er
mikil.
Foreldrar Söndru reyna hvað
þeir geta til að gera daga hennar í
fangelsinu bærilega, enda lítil af-
þreying í boði önnur en sjónvarps-
gláp. En þar inni kostar allt peninga
„ Sandra er að eðlisfari afskap-
lega glettin og skemmtileg og hef-
ur gaman af svo mörgu. Hún hefur
unun af að teikna og mála þannig
að við höfum sent henni peninga
svo hún geti keypt tréliti og máln-
ingu og hún hefur teiknað mjög
skemmtilegar myndir. Hún teiknar
mikið á vasaklúta, þar sem hún fær
ekki pappír.“
Magga segir fangaverðina mis-
jafna í framkomu sinni við fang-
ana, á meðan sumir komi fram
við þá af virðingu séu aðrir sem
leggi sig fram um að gera þeim
lífið leitt. Hún segir viðhorf og
framkomu fangavarðanna til fang-
anna að mestu leyti afar ómannúð-
lega. Þeir hiki ekki við að láta reiði
sína og gremju bitna á föngunum.
Sömuleiðis nýti þeir óspart tæki-
færið til að flagga valdi sínu.
„Þeir nýta það óspart að taka
ýmiss konar réttindi af föngun-
um þegar þeir fá tækifæri til þess. Í
nokkur skipti sem ég hef hringt og
kvartað þá hefur það umsvifalaust
verið látið bitna á henni.“
Niðurlægjandi heimsóknir
Hún segir fangaverði engu að síð-
ar fara ljúfum orðum um Söndru,
enda hafi hún reynst þægileg í sam-
skiptum og lítið farið fyrir henni.
„Þeim finnst ótrúlegt að hún sitji
inni fyrir þetta alvarlegt brot. Þeim
finnst hún svo blíð og ljúf,“ segir
hún og bætir við að þeir eiginleik-
ar Söndru séu ef til vill nauðsyn-
legir þegar kemur að þeirri miklu
stéttaskiptingu sem ríki meðal
fanganna. Þar eru margar óskráðar
reglur. „Það er alveg augljóst hverj-
ir það eru sem ráða. Það er ekki svo
mikið um líkamlegt ofbeldi af því
að það kemst yfirleitt alltaf upp. En
þeir sem ráða beita andlegri kúgun
mjög óspart.
Sandra á rétt á því að fá þrjár
manneskjur í heimsókn einu sinni
í viku þar sem gestir og fangar
sitja saman í nokkurs konar mat-
sal og fangarnir klæðast sérstökum
heimsóknarbúning, gallabuxum og
skyrtu. Það er þó ekki hlaupið að
því að heimsækja hana í fangelsið
og kallar það á þriggja tíma keyrslu
og heilmikið umstang, það er löng
bið auk þess sem leitað er á öllum
heimsóknargestum. Á leiðinni út
tekur það sama við.
„Þetta er viss niðurlæging. Mað-
ur reynir að bera höfuðið hátt og
gefa til kynna að maður skammist
sín ekki fyrir að vera í þessum að-
stæðum.“
Magga segir heimsóknirnar
verða auðveldari með tímanum, þó
svo að aðstæðurnar séu auðvitað
alltaf jafn ömurlegar og niðurdrep-
andi. Þá sé viðhorf starfsmanna
fangelsisins til aðstandenda oft á
tíðum mjög niðrandi.
„Fólkið sem vinnur þarna lítur
svakalega niður á mann. Þú getur
séð það í andlitinu á þeim þegar
það horfir á þig að það hugsar:
„Hvernig barn ólst þú eiginlega
upp?“ Þú ert bara skítur í þeirra
augum.“
Kemur með að heimsækja
mömmu
Rylan, fimm ára sonur Söndru,
hefur búið hjá ömmu sinni og afa
frá fæðingu. Hann kemur með að
heimsækja mömmu sína í fang-
elsið og leikur sér þá á meðan.
Fyrir honum eru heimsóknirn-
ar skemmtilegar. Sandra hefur
Elskar Ísland Sandra
fermdist í Fríkirkjunni í
Hafnarfirði árið 2003. „Fólkið
sem vinn-
ur þarna lítur
svakalega nið-
ur á mann. Þú
ert bara skítur í
þeirra augum.