Kvennaframboðið - 01.05.1982, Blaðsíða 5

« Alþýðubandalagskonur i hverju
horni. A að fella vinstri meirihlut-
ann, segir vinstri meirihlutinn.
Það gefur auga leið, að hreyfing
sem býður fram ætlar sér að fá
atkvæði og fær þau, en hvaðan
þau atkvæði koma veit hún ekki
og ber ekki ábyrgð á þvi. Fólk ber
sjálft ábyrgð á þvi hvað það kýs.
Algengt er að heyra sagt að nú
sé Kvennaframboð búið að gera
sitt gagn, konum hafi fjölgað á
listum flokkanna, þvi sé ekki hætt
við þetta framboð áður en það
fari að láta illt af sér leiða, t.d. að
raska þvi kerfi, þvi jafnvægi sem
nú rikir ?
Héldu menn virkilega að
Kvennaframboðskonum væri
ekki meira niðri fyrir en svo, að
nokkrar konur til viðbótar á
listum stjórnmálaflokkanna
breyttu þar nokkru um!
Flokkarnir virðast lika hafa
áhyggjur af þvi, að Kvennafram-
boðskonur haldi að allar konur
séu eins, reynsla þeirra allra
sameiginleg, hvar i stétt sem þær
standa. Þetta er einföldun á mál-
flutningi Kvennaframboðs og til
þess eins ætlað að gera það tor-
tryggilegt. Kvennaframboð hefur
aðeins haldið þvi fram, að við
núverandi ástand i karlstýrðu
þjóðfélagi, sé fleira sem sameini
konur en sundri. Það má minna á,
að þetta á að mörgu leyti lika við
um karla. Þeir geta sameinast
um ótrúlega margt, þvert á
flokksbönd.
En af hverju ekki að vinna með
karlmönnum innan flokkanna?
Geta sjónarmið karla og kvenna
ekki farið saman? Jú, oft gætu
þau það sjálfsagt. Á það hefur
bara svo sjaldan reynt. Konur
hafa ekki verið til staðar þegar og
þar sem ákvarðanir eru teknar.
En hafa konur þá aðra sýn en
karlmenn?
Það er alls staðar viðurkennt og
hafið yfir allan vafa, að uppeldi,
umhverfi, búseta, menntun og at-
vinna séu meðal þeirra þátta sem
móti fólk. Það er hiklaust talað
um sjónarmið og hagsmuni t.d.
bænda, sjómanna, stúdenta, at-
vinnurekenda, verslunarmanna
og þá gengið út frá einhverjum
sér sjónarmiðum og reynslu sem
séu sprottin úr starfi. Konur eru
þær einu sem ekki er hægt að
viðurkenna að búi yfir sérstakri
reynslu, sem beri að taka tillit til.
Reynslu byggða á eigin lifi, eigin
vinnu. Það er gengið svo hart
fram i að ræna þær viður-
kenningu á þessari reynslu, að
jafnvel sumar konur afneita
henni. En hversu mikið sem þær
kunna að reyna að afneita eigin
reynslu, sitja þær uppi með hana.
Sitja uppi með þær kvaðir og
skyldur, sem fylgja þvi að vera
kona. Sumar hverjar mjög ljúfar
skyldur og sjálfsagðar, aðrar
mjög erfiðar og óréttlátar.
Jafnvel ljúfustu skyldur eins og
að ala börn og annast, geta snúist
upp i andhverfu sina, þegar erfið-
ið verður of mikið, ábyrgðin of
þung að axla og enginn til að deila
erfiðinu og þunganum með. Og
það er þvi miður blákaldur veru-
leiki margra kvenna, ekki bara
einstæðra mæðra, þó þeirra sé
byrðin oft þyngst. Konur sitja oft
einar uppi með alla ábyrgð á
börnum og heimilishaldi, velferð
fjölskyldunnar, skipulagningu og
framkvæmd daglegs lifs. Og svo á
að halda þvi fram að þetta sé
engin reynsla, að þetta móti
konur ekki.
Nú kann þetta að hljóma eins og
reynsla kvenna sé einungis nei-
kvæð og að þær vilji vera án
hennar. Þvert á móti. Þetta, að
bera ábyrgð á lifi og velferð ann-
arra er sjálfsagt jákvæðasta
reynsla sem um getur og konur
vilja ekki losna við hana. Bara að
deila henni niður á fleiri. Ekki
bara til að losna sjálfar, lika til að
fleiri njóti góðs af. Þjóðfélagið
verður að koma til móts við
konur, og karlmenn, sem einstak-
lingar, verða að gera það lika.
Konur axla svo sannarlega sinn
hluta i rekstri þjóðfélagsins og af
hefðbundinni ábyrgð karlmanna.
Konur vinna utan heimilis, þær
afla tekna fyrir þjóðarbúið og
heimilin og borga skatta. Þær
vikjast á engan hátt undan, nema
— þær ku ekki vilja axla ábyrgð.
Þá er nú fyrst til að taka, að það
er ekkert verið að nauða i konum
á hverjum degi að taka að sér það
sem kallað er „ábyrgðarstöður”.
Og i öðru lagi. Hvernig i ósköp-
unum ættu þær að geta það? Hvar
er timinn, aðstaðan, menntunin
og allt sem til þarf? Inn i þetta
allt saman kemur lika skilgrein-
ingin á þvi hvað er ábyrgð og
hverjir ráða þeirri skilgreiningu.
Fyrir nú utan að það hljómar
hálfhlægilega að bjóða konum
ábyrgðarstöðu. Þær hafa hana
flestar fyrir!
En hvar er þá ábyrgð karl-
manna, fyrst konur axla hana
svona mikla? Jú, jú, vissulega
bera þeir ábyrgð á mörgu, en
þeim tekst flestum ótrúlega að
vikja sér undan ábyrgð á einkallfi
sinu og sinna. Fyrir utan fjár-
hagslega ábyrgð, sem konurnar
deila nú oftast með þeim, bæði i
tekjuöflun og ráðstöfun tekna,
bera þeir fyrst og fremst ein-
hverja huglæga ábyrgð. Ég efast
ekki um að karlmenn vilji börn-
um sinum vel, vilji að þeim vegni
vel i lifinu, hvaða skilning sem við
svo leggjum I það, en það er ekki
nóg að vilja vel, það eru verkin og
framkvæmdin sem skipta máli. A
þann eina hátt öðlast maður
reynslu af starfi að maður vinni
það. Finni á sinum eigin skrokki
hvað það er erfitt, timafrekt,
skemmtilegt, leiðinlegt, frjótt,
niðurdrepandi og mikilvægt.
Meðan karlmenn sleppa að
mestu við þessi störf, þ.e. heim-
ilisstörf i viðtækustu merkingu,
geta þeir ekki skilið mikilvægi
þeirra, skilið hvað þau eru tima-
frek, geta ekki borið þessa
reynslu með sér út I þjóðfélagið,
geta ekki tekið tillit til hennar i
uppbyggingu og skipulagningu.
Geta ekki skilið að á timum eins
og þessum, þegar konur bæði
vilja og verða að hasla sér völl
utan heimilis lika, verður að lúta
að þvi að þeir þættir sem þær
önnuðust áður einar og gera að
stórum hluta enn, séu leystir með
öðru móti, fundnar nýjar lausnir.
Þess vegna er flest það sem
flokkast undir félagsmál (eða
kvennamál) svo aftarlega á óska-
lista stjórnmálakarlmanna. Þeir
einfaldlega skilja þau ekki. Ekki
á sama hátt og konur. En einmitt
vegna þessa skilningsleysis
veitist þeim svo létt að vanmeta
störf kvenna, jafnt innan heimilis
sem utan.
Þessi sérstaka, reynsla og sýn
kvenna á svo sannarlega erindi
inn á öll svið þjóðlifsins. En til
þess að hún nái þangað verða
konur að bera hana fram sjálfar.
Til þess að það sé mögulegt verð-
ur að breyta ýmsu. Krefjast auk-
innar ábyrgðar samfélagsins sem
heildar á börnum og málefnum
sem varða fjölskylduna. Að þjóð-
félagsuppbyggingin taki mið af
þörfum kvenna, lifi kvenna.
Krefjast aukinnar félagslegrar
þjónustu.
En tæknilausnir eins og stofn-
anir, dagvistunarheimili, mötu-
neyti o.fl. leysa ekki allan vanda.
Koma ekki i stað heimilis, for-
eldra og fjölskyldu. Enda vilja
konurþað ekki, nema innan skyn-
samlegra marka. Þær vilja sinna
hefðbundnum hlutverkum sinum
áfram, þær vilja lika vinna úti,
vera fjárhagslega sjálfstæðar,
afla sér menntunar og taka þátt i
félags- og menningarlifi. Þetta
verður ekki gert, nema konur
kalli karla til ábyrgðar á heima-
vigstöðvum. Til þess að þaö sé
hægt, þarf að sveigja atvinnulifið
að breyttum þörfum og kröfum og
það held ég að verði ekki gert án
þátttöku kvenna.
En er þetta ekki allt tóm eigin-
girni i konum. Barlómur vegna
þess að það sé svo leiðinlegt að
vera kona, þær bara öfundi karl-
menn? Nei, alls ekki. Þvi aðeins
fer maður upp á dekk, að maður
telji sig eiga þangað eitthvert
erindi. Tryði þvi að það gæti iika
verið karlmönnum til góös að til-
einka sér meira lifssýn kvenna.
Það held ég að kæmi til góða, ekki
bara inni á heimilum, heldur úti i
þjóðfélaginu lika. Þar eru svo ótai
mörg verkefni, sem þarfnast
„mýkri lausna” en nú er.
Kvennaframboði er fundið það
til foráttu, að á lista þess séu upp
til hópa menntakonur. Spurt hvar
húsmæðurnar og verkakonurnar
séu. Ja, sá flokkur sem gæti
svarað þvi og státað af fjölda -
verkakarla- og kvenna, hús-
mæðra og annarra undirmáls-
hópa i þjóðfélaginu á framboðs-
lista sinum, hann ætti atkvæði
mitt vist.
En sannleikurinn er sá, að
menn spyrja svona spurninga
annað hvort af gáleysi eða gegn
betri vitund. Framboðslisti
Kvennaframboðs er auðvitað
þverskurður af þeim konum sem
þar starfa. Fyrir utan það að vera
flestar húsmæður, eru þær for-
réttindakonur i þeim skilningi
orðsins, að það eru forréttindi að
hafa til þess menntun, sjálfs-
öryggi, tima og aðstöðu, eða hvað
það nú er, að geta tekið þátt i
fésagslifi.
En það er einmitt eitt af höfuð-
baráttumálum Kvennaframboðs
að konur fái til þess aðstöðu,
efnahagslega, pólitiska,
menntunarlega og vitundarlega,
að geta tekið þátt i mótun eigin
lifs og umhverfis. Ef þessa
aðstöðu skorti ekki, væri ekkert
Kvennaframboð.
Flutt 19. april 1982.
Þórhildur Þorleifsdóttir.
Islenzk sófasettfyrir íslenzk heimili
GREIÐSLUSKILMÁLAR:
20% út — eftirstöövar á 10
mánuðum
Húsgagnavorzlun
Guðmundar
Smiðjuvcgi 2. Sími 45100.
Veljum vandað —
veljum íslenzkt