Kvennaframboðið - 01.05.1982, Blaðsíða 9

Vörður um viðhorf kvenna
— Ræða Magdalenu Schram á framboðsfundi í sjónvarpssal 9. maí
Ekki verður hjá þvi komist að
fara hér nokkrum orðum um við-
brögð stjórnmálaflokkanna við
óháðu, óflokksbundnu sérfram-
boði, — i þessu tilfelli kvenna.
Svo virðist sem engum leyfist
hér að hafa skoðun á borgar-
málum, landsmálum, án þess
þeim hinum sama sé samstundis
kippthægra eða vinstra megin út
fyrir einhver skynsemismörk
sem flokkarnir búa sjálfir til.
Alþýðubandalagið eignar sér
hvern þann, sem berst fyrir friði,
bættum kjörum láglaunafólks,
jafnrétti kynjanna, afslöppunar-
námskeiðum og byggð uppi undir
Hengli, Sjálfstæðisflokkurinn
eignar sér þann, sem trúir á frelsi
einstaklingsins fleiri bilastæði i
miðbænum, frjálsa samkeppni og
byggð niðri i fjöru. Er þá nema
von að erfiðlega gangi að dilk-
draga fólk, sem vill kannski frið
og fleiri bilastæði, bætt kjör og
frjálsa samkeppni og hefur meiri
áhuga á hvernig hús á að byggja
en hvar?
Ágætt dæmi um þessa reglu-
stikuaðferð er tilraun Sjálfstæðis-
flokksins til að klína komma-
stimpliá Kvennaframboð. I grein
i Morgunblaðinu laugardaginn 8.
maí stendur m.a. þetta: „Stefnu-
skrá kvennaframboðs inniheldur
punkta, sem allir jafnréttissinnar
geta fallist á — en þar fyrir utan
markast hún af rikishyggju,
sðsíalisma. Það er m.a. talað um
samfélagslega þátttöku i uppeldi
barna og féiagslegar lausnir i
húsnæðismálum”. Litum á þessa
voðalegu ásökun i ljósi stefnu-
skrár, sem segir: „Leggja ber
áherslu á að foreldrar geti skipt
með sér uppeldisstarfi og fyrir-
vinnu, enda tryggir það aukið
jafnrétti og stuðlar að auknum
þroskamöguleikum barna”. Nei,
þetta er ekki úr stefnuskrá
Kvennaframboðs heldur Sjálf-
stæðisflokksins. Fróðlegt væri að
fá að heyra hvernig Sjálfstæðis-
flokkurinn hyggst tryggja að for-
eldrar geti skipt með sér upp-
eldisstarfi og fyrirvinnu án
„samfélagslegrar þátttöku" og
,,'félagslegra lausna”. En hver er
hún þessi hægri lausn sem Sjálf-
stæðisflokkurinn getur sætt sig
við? Á e.t.v. að afskrifa skóla
vegna þess að þeir falla undir
rikishyggju?
Ein lausn Kvennaframboðsins
er meiri og betri dagvistun fyrir
börn, fleiri hlutastörf og
sveigjanlegur vinnutimi fyrir
konur og karla. Slik lausn væri
aukin trygging á frelsi einstakl-
ingsins, frelsi konunnar til að
taka jafnan þátt i lifi og starfi
utan heimilis, frelsi karlmanns-
ins til að taka jafnan þátt i lifi og
starfi innan heimilis. Fullkomin
dagvistun og samfelldur skóla-
timi er algjör forsenda fyrir
frjálsræði flestra kvenna og
öryggi barna, en dagvistunarmál
og skólamál er þó ekki meðal
þeirra málaflokka, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn sér ástæðu til að
nefna, þegar hann birtir nokkur
atriði úr stefnuskrá sinni tveimur
vikum fyrir kosningar. E.t.v.
værulausnir dagvistunarvandans
'óf félagslegar og vinstri sinnaðar
til að hægri flokkurinn geti verið
bendlaður við þær?
Látum þetta nægja um skil-
greiningar gömlu flokkanna á þvi
hvað við konur erum að hugsa,
snúum okkur að einhverju, sem
skiptir máli — t.d. konum.
Kvennaframboð er pólitisk að-
gerð, sem mun vinna markvisst
að þvi að auka hlut kvenna á öll-
um sviðum, pólitisk aðgerð til að
vekja athygli á þvi að reynsla og
viðhorf kvenna sé jafn mikilsverð
og viðhorf karla. Þvi Kvenna-
framboð heldur hiklaust fram að
þau störf og hlutverk sem konur
hafa unnið og skipað allt fram á
þennan dag hafi mótað þær kyn-
slóð fram af kynslóð og að hin
svonefnda mannlega reynsla,
sem mótar byggingu samfélags-
ins i dag, sé fyrst og fremst
reynsla karlmanna. Þvi berst
kvennaframboð hiklaust fyrir
frelsi konunnar, ekki aðeins
frelsisins vegna heldur vegna
þess aðsá skerfur sem konur geta
lagt i þjóðarbúið, er gagnlegur
mikils virði og nauðsynlegur. Og
einmitt þess vegna þarf það að
gerast fyrr en seinna að konur
verði með i ákvarðanatöku sem
varðar karla, konur og börn.
En þetta er auðvitað barátta
allra jafnréttissinna og já, stefnu-
skrá Kvennaframboðs inniheldur
punkta sem allir jafnréttissinnar
geta fallist á. Munurinn á stefnu-
skrá Kvennaframboðs og allra
hinna jafnréttissinnanna er
kannski helstur sá, að Kvenna-
framboð hefur frelsi og jafnstöðu
á oddinum ekki aðeins upp á punt.
Þess vegna er Kvennaframboð
ekkert venjulegt framboð!
— Það er fyrir konurnar sem
héldu að hægt væri að sameina
það að búa með ástvini, eiga börn
og hafa metnað i starfi bæði
heima og heiman
— það er fyrir konurnar, sem
þegar hafa alið önn íyrir fjöl-
skyldu og sjá margra ára starfs-
reynslu einskis metna i stjórn-
sýslu og á vinnumarkaði.
— fyrir konur sem ekki hafa
valið heldur verða að vinna utan
heimilis
— fyrir konurnar sem vinna
púlsvinnu allan daginn til að geta
borið 6000 krónur heim i mán-
aðarlok.
— Kvennaframboð er fyrir
allar konur, sem krefjast frelsis
og jafnstöðu, sjálfum sér og öðr-
um til handa. Og það er fyrir alla
karlmenn, sem skilja jafnréttis-
kröfu kvenna og hafa tileinkað
sér þau viðhorf sem ein duga svo
jafnstaða verði i raun. Kvenna-
framboð mun aldrei vikja og öllu
voga til að sú jafnstaða náist.
Kvennaframboð mun vinna að
samstöðu kvenna i borgarstjórn i
þeim málum sem bæta hag
kvenna, það mun jafnvel leita
samstarfs við þær konur sem ekki
hafa geð i sér til að viðurkenna að
hag kvenna þurfi að bæta sér-
staklega og að konur verði að
gera það sjálíar.
Kvennaframboð hefur i vetur
endurvakið umræðuna um stöðu
kvenna og þaö mun sjá til þess
að sú umræða lifi áfram, að
hún verði ekki bara kosningabóla.
Það hlýtur að vera i allra þágu að
hafa slíkan vörð um viðhorf
kvenna i stjórn höfuðborgar-
innar. Vandið valið veljið V.
Helga Torberg skrifar
Hvers vegna ég tók heljarstökk
á sveif með Kvennaframboðinu
— og er ég þó engin íþróttamanneskja
Ég veit ekki hvort það er til
siðs að gera grein fyrir veru
sinni (játningu) i 13. sæti á lista
til borgarstjómarkosninga/ en
eitthvað verður að standa I
blaðinu okkar og/ eða ég tek
sjensinn á þvf að vera rosa hail-
ærisleg nú/ eða ég slæ i gegn. Ef
ekkert af þessu, þá á ég það
bara eftir.
Þegar þær fréttir flugu um
borgina að til stæði að bjóða
fram sérstakan kvennalista til
borgarstjórnarkosninga I vor,
sagði ég við elsku mig, þetta er
málið, þarna vil ég vera. Þetta
hlýtur að vera leiðin i dag.
Þessu máli vil ég leggja lið.
Ég var löngu farin að kapp-
ræða þessi mál áður en fram-
boðið var orðið að löglegum
veruleika. Ég var orðin óþol-
andi á vinnustað, heimili, í fjöl-
skylduboðum, bönkum, á götum
úti, i biðröðinni við kassann
ræðandi um Kvennaframboðið.
Ég var orðin skíthrædd um að
stelpurnar væru hættar við þeg-
ar loksins var boðaður opinn
fundur á Borginni i haust.
Við Edda besta vinkona min,
grófum upp shiffonblússurnar
og palliettutöskurnar og vorum
fyrstar á staðinn. Siðan hafa
stelpurnar i Kvennaframboðinu
ekki losnað við mig, hvort sem
þeim hefur likað betur eða verr.
Ég gaf kost á mér i allar nefnd-
ir, alsæl.
Mér fannst með tilkomu
Kvennaframboðsins boðuð al-
ger bylting á hugarfari gagn-
vart konum. Loksins gátu konur
komið fram á sjónarsviðið sem
KONUR og einmitt af þvi við er-
um konur. Konur með okkar
sérstökulifsreynslu að baki, allt
okkar daglega amstur sem hver
okkar og ein hefur kúldrast með
Isinu horni. Þarna var leið til að
sameina þessa reynslu, beina
henni i einn farveg til mótunar á
þetta þjóðfélag sem við lifum i
öllum einstaklingum þess til
góða.
Þvi skyldi reynsla kvenna við
að halda heimili og láta enda ná
saman ekki nýtast við ákveðna
rekstrarþætti borgarinnar?
Þvi skyldi reynsla kvenna við
aðskipuleggja vinnutima sinn á
heimiliog utan, innkaup, barna-
gæslu, hreingerningar og fl.
ekki nýtast innan ákveðinna
skipulagsþátta borgarinnar?
Þvi skyldi reynsla kvenna af
að fæða og ala upp börn ekki
nýtast i skólakerfinu t.d. varð-
andi námsefni og námstilhögun
og hvað þá í dagvistarmálum?
Með tilkomu Kvennafram-
boðsins opnaðist leið til að gera
reynslu okkar kvenna að sér-
stökum verðmætum sem nýta
má til áhrifa i þágu betra þjóð-
félags. Reynsla sem þjóðfélag-
inu er nauðsynleg en við konur
höfum ekki verið til staðar til að
hún hafi verið metin að verð-
leikum.
Hvað með öll þau störf sem
við konur ynnum af hendi á
vinnumarkaðnum? Af hverju
eru þau lægst metin? Við verð-
um sjálfar að breyta þvi mati.
Karlmaður getur ekki skynjað
hvernig það er að lifa i okkar
þjóðfélagi sem einstæð móðir
með t.d. 2 börn. Og það sem
meira er, hann á aldrei eftir að
upplifa þaö. Þvi þó svo hann
verði einstæður faðir, þá fær
hann aldrei laun iðnverkakonu
til að lifa af.
Mér finnst með tilkomu
Kvennaframboðsins boðuð
frelsun fyrir konur. Nýtt hugar-
far sem frelsar okkur undan þvi
„gerfikarlshlutverki” sem við
höfum verið að leika i nokkuð
mörg ár. Við höfum sagt og
reynt að trúa því að það sé eng-
inn munur á konum og körlum
(fyrir utan liffræðilegan mun),
að við séum alveg eins, alveg
jöfn og ekkert öðruvisi, sem
auðvitað er ekki rétt.
Konur hugsa öðruvisi en karl-
ar, tala öðruvisi, hafa annað
verðmætamat og aðra reynslu.
Þetta er ekki svo litið. Mikið lif-
andis skelfing erégfegin aðláta
af þessu hlutverki og fá að vera
kona, ekki starfskraftur — held-
ur bara kona og vera stolt af
þvi. Þvi' þó svo ég hafi 4 ára leik-
listarmenntun að baki, tókst
mér aldrei sérlega vel upp i
þessu „karlhlutverki eða
kraftahlutverki” minu. Enda
við nánari eftirgrennslan kom i
ljðs að hlutverk karimanna i
þessu þjóðfélagi er ekkert eftir-
sóknarvert. Þar þarf mikil
breyting að verða á en karl-
menn verða að koma auga á
nauðsyn þess sjálfir. Karlmenn
hafa mótað viðtekna imynd á
karihlutverkinu sem full þörf er
á að þeir taki til endurskoðunar,
þó ekki væri nema sona sinna
vegna. Karlar verða að beita
sér fyrir þvi að þeim gefist þess
kostur. Karlar verða að beita
sér fyrir þvi að þeir geti tekið
stærri þátt i uppeldi og umönn-
un barna sinna og er stuðningur
kvenna I þeirri baráttu vis. Það
er engin krafa i þjóðfélaginu til
karlmanna að vera góðir feður
eða að þeir eyði meiri tima á
heimilunum með börnum sinum
(flestir eru reyndar að þræla sér
út). Margir ,,athafnamenn”
hafa látið eftir sér hafa að þeir
hafi nú litinn ti'ma til að vera
með börnum og fjölskyldu — i
þessu felst: sko hvað ég er dug-
legur. Og allt þjóðfélagið tekur
þetta sem viðurkenningu. En
guð hjálpi þeirri „athafnakonu”
sem léti þessi sömu ummæli frá
ser fara. Og er ekki undarlegt
að um mann sem tekur virkan
þátt i' uppeldi og axlar ábyrgð-
ina til jafns við móðurina á
börnunum, um hann er sagt:
„hann er svo góður við konuna
sina”. Ég held það sé full þörf á
að endurskoða slíkt mat. Þó
læðist að manni sá grunur að
endurskoðaö mat haldist i hend-
urviðefnahagslegt mat, þ.e.a.s.
þegar það skiptir ekki lengur
máli launalega hvort hjónanna
vinni Uti.
Með tilkomu Kvennafram-
boðsinser reynslaokkar kvenna
orðin að sérstökum verðmæt-
um, verðmætum sem aðeins
hefur gætt innan veggja heimil-
anna — þar sem við erum nú
sjaldnastmargar hverjar — þar
erum við saman komnar og vilj-
um skila þessari reynslu til
áhrifa á þjóðfélagið. Með aukn-
um áhrifum kvenna i þjóðfélag-
inu almennt færum við með
okkur nýtt mat á okkur sjálfum
og þeim störfum sem við höfum
innt af hendi innan veggja
heimilanna, störf sem þjóðfé-
lagið hefur ekki metið að verð-
leikum og við þess vegna ekki
heldur.
Með Kvennaframboðið sem
valkost finnst mér ég vera að
kjósa í alvöru i fyrsta skipti.