Fréttablaðið - 27.09.2017, Blaðsíða 4

Landbúnaður Afurðastöðvarnar
halda bændum í hengingaról, segir
bálreiður bóndi á Norðurlandi sem
sér fram á að fá 830 þúsund krónum
minna fyrir 260 lömb í ár en í fyrra.
Mikil ólga er meðal bænda vegna
kjaraskerðingar sem þeir verða fyrir
vegna ákvörðunar afurðastöðva um
að lækka greiðslur til bænda um 35
prósent frá árinu í fyrra þegar lækk-
unin nam þó rúmum 10 prósentum.
Eyjólfur Ingvi Bjarnason, for-
maður Félags sauðfjárbænda í Dala-
sýslu, sagði í kvöldfréttum Stöðvar
2 á mánudag að það stefndi í gjald-
þrotahrinu og byggðahrun þar sem
tekjur bænda í Dalabyggð hefðu
hrunið um 160 milljónir á tveimur
árum. Þar tók hann sem dæmi að
frá afurðastöð fái hann í dag 360
krónur fyrir kílóið og 550 krónur
frá ríkinu í gegnum búvörusamning.
Upp á vanti 290 krónur til að mæta
1.200 króna framleiðslukostnaði
við hvert kíló lambakjöts. Bændur
standi frammi fyrir því að vera
tekjulausir í ár.
Eyjólfur Ingvi óttast að upplausn í
stjórnmálum komi í veg fyrir nauð-
synlegar aðgerðir til að bregðast við
ófremdarástandi. Ástandið er víða
slæmt.
Bóndi á Norðurlandi sem Frétta-
blaðið ræddi við baðst undan því að
koma fram undir nafni af ótta við
að verða úthýst hjá afurðastöðvum.
Segir hann ótta bænda við að stíga
fram og gagnrýna núverandi fyrir-
komulag til marks um það kverka-
tak sem stöðvarnar hafi á stéttinni,
sem eigi allt sitt undir að geta slátr-
að hjá þeim. Stöðvarnar hafi kýlt
niður verðið á fölskum forsendum.
„Ég slátraði 260 lömbum fyrir ári
síðan, haustið 2016. Ég geri ráð fyrir
að slátra sama fjölda núna og ég er
búinn að slátra um helmingnum og
fá skrá yfir verðgildi þess sem ég er
búinn að slátra. Samkvæmt útreikn-
ingum mínum fæ ég 830 þúsund
krónum minna fyrir þessi 260 lömb
í ár en í fyrra en þá var þó 10 pró-
senta skerðing.“ Hann segir muna
um minna hjá sauðfjárbændum.
„Þetta er eiginlega bara svaka-
legt.“ – smj
Bálreiður bóndi segir afurðastöðvar halda bændum í hengingaról
Sauðfjárbændur eru verulega uggandi
yfir framtíð sinni Fréttablaðið/Eyþór
umhverfismáL Botndýralíf í Pat-
reksfirði hefur tekið miklum
breytingum vegna uppsafnaðs líf-
ræns úrgangs frá laxeldi við Hlaðs-
eyri. Sýnatökur síðastliðinn vetur
benda til mikillar uppsöfnunar líf-
ræns úrgangs sem berst síðan með
straumum inn fjörðinn. Brenni-
steinsfnykur var af þeim setlögum
sem rannsökuð voru. Um 3.500
tonn voru í kvíunum þegar mest
var. Arnarlax ætlar að færa kví-
arnar annað.
Arnarlax óskaði eftir botnsýna-
töku við Hlaðseyri í Patreksfirði á
síðasta ári og vann Náttúrustofa
Vestfjarða rannsóknina. Fyrirtækið
var að reyna að fá alþjóðlega ASC-
vottun sem er vottun fyrir ábyrgt
og sjálfbært fiskeldi í sjó. Fyrir-
tækið stóðst ekki kröfur staðalsins.
Svæðið sem kannað var samanstóð
af tíu kvíum, samtals rúmum fimm
hundruð metrum í þvermál.
Í niðurstöðum sýnatökunnar
segir að dreifing lífræns úrgangs
hafi ekki verið jöfn umhverfis
kvíarnar og að brennisteinslykt
hafi verið af setlögum sem tekin
voru upp úr sjó. Brennisteinslykt
gefur til kynna uppsöfnun lífræns
úrgangs við kvíarnar og umhverfis
þær.
Einnig kemur fram að straumur
virtist flytja lífrænan úrgang inn
fjörðinn í stað þess að ýta honum
út fjörðinn. Ef áfram heldur sem
horfir mun lífrænn úrgangur safn-
ast saman innar í Patreksfirði og
valda frekari mengun þar.
Einnig kom fram mikil einsleitni
í botndýraflóru við sumar kvíar og
innst í firðinum. „Þegar botndýra-
samfélög í þessari athugun eru
borin saman við þau sem fundust
við athuganir sem gerðar voru áður
en fiskeldi byrjaði sést að margar
tegundir finnast ekki lengur á fisk-
eldissvæðinu,“ segir í skýrslunni.
„Þetta staðfestir niðurstöður hvíld-
arsýnatöku sem bentu til að svæðið
hefði ekki fengið nógan tíma til að
jafna sig eftir síðasta eldistímabil.“
Kristian Matthíasson, forstjóri
Arnarlax, segir það á hreinu að
Arnarlax muni ekki setja út fisk
aftur á þessum stað. Kvíarnar verði
færðar. „Við erum búin að slátra
úr kvíunum og munum svo setja
kvíarnar annað. Þessi staðsetning
uppfyllir ekki þau skilyrði sem við
setjum umhverfinu okkar,“ segir
Kristian. sveinn@frettabladid.is
Uppsafnaður úrgangur frá
laxeldi fækkar botndýrum
Laxeldi Arnarlax við Hlaðseyri í Patreksfirði hefur verið slegið af og fiskur verður ekki settur í kvíarnar.
Uppsafnaður lífrænn úrgangur mikill og flyst með straumum inn fjörðinn. Botndýralíf er fátækara inni í
firðinum og við kvíar sökum lífræns úrgangs. Búið er að slátra fiski úr kvíunum og þær verða fluttar annað.
Gífurleg uppbygging hefur orðið á sunnanverðum Vestfjörðum vegna laxeldis. Fréttablaðið/EGill aðalStEinSSon
Við erum búin að
slátra úr kvíunum
og munum svo setja kvíarnar
annað.
Kristian Matthíasson,
forstjóri Arnarlax
finnLand Finnsk yfirvöld hafa nú
fetað í fótspor danskra yfirvalda og
leyfa ræktun skordýra til manneldis
og sölu á þeim. Í Svíþjóð er þrýsting-
ur á matvælastofnunina þar í landi
að leyfa slíkt hið sama. Sænsk fyrir-
tæki eru hrædd um að missa af lest-
inni ef matvælastofnunin fer ekki að
túlka reglurnar eins og grannlöndin.
Frá og með 2018 verður bannað
að selja og rækta skordýr nema
framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins hafi samþykkt framleiðsl-
una. Í þeim löndum þar sem þetta
er þegar leyft þarf ekki að sækja um
leyfi fyrr en árið 2020. – ibs
Finnar leyfa
sölu skordýra
til manneldis
efnahagsmáL Útlit er fyrir að hag-
vöxtur á þessu ári verði 4,5 prósent,
að mati Íslandsbanka. Jón Bjarki
Bentsson, aðalhagfræðingur bank-
ans, kynnti hagvaxtarspá bankans
í gær. Vöxturinn í fyrra var 7,4 pró-
sent en á næsta ári er gert ráð fyrir
að hann verði 2,8 prósent.
Íslandsbanki telur að aukin
umsvif heimilanna verði helsti
burðarás vaxtar á spátímanum.
Einkaneysla og íbúðafjárfesting
taki þar við af þjónustuútflutningi
og fjárfestingu atvinnuvega.
Íslandsbanki telur allgóðar líkur
á að hin margumtalaða en sjaldséða
mjúka lending muni
einkenna lok yfir-
standandi hag-
sveiflu á Íslandi í
þetta skiptið.
– jhh
Býst við mjúkri
lendingu
Jón bjarki bents-
son, aðalhag-
fræðingur
Íslands-
banka
húsnæðismáL Áttatíu prósent alls
nýs íbúðarhúsnæðis frá hruni fjár-
málakerfisins árið 2008 hafa verið
byggð á höfuðborgarsvæðinu.
Algjört frost hefur verið í byggingum
nýrra íbúða utan stórhöfuðborgar-
svæðisins ef Akureyri er frátalin. Á
sama tíma segjast sveitarstjórnar-
menn finna fyrir áhuga fólks á að
flytja í landsbyggðirnar en húsnæði
skortir.
Þetta var meðal þess sem kom
fram á fundi Íbúðalánasjóðs um hús-
næðismál í landsbyggðunum sem
haldinn var í Háskólanum á Akur-
eyri. Þar kom fram að húsnæðis-
skortur væri mjög mikill fjarri höfuð-
borginni í hinum dreifðu byggðum
landsins en lítið sem ekkert framboð
væri af húsnæði.
„Það er skortur á húsnæði hjá
okkur í Húnaþingi vestra,“ segir
Guðný Hrund Karlsdóttir sveitar-
stjóri. „Það gengur til að mynda
erfiðlega að manna starfsfólk í okkar
sveitarfélagi. Fólk vill koma og vinna
í sveitarfélaginu og vinnu er að hafa.
Hins vegar getur það ekki komið
því það er skortur á húsnæði. Okkar
vandi er síður en svo einsdæmi.“
Sveitarfélög landsins vinna nú að
húsnæðisáætlun sem mun hjálpa
Íbúðalánasjóði mjög við greiningu
á vandanum. Húsnæðisþing sveitar-
félaganna er áformað um miðjan
næsta mánuð þar sem sveitarfélög
munu ráða ráðum sínum.
Illugi Gunnarsson, formaður
stjórnar Byggðastofnunar, segir
tækifæri fyrir stofnunina og Íbúða-
lánasjóð að vinna nánar saman að
kortlagningu málaflokksins í heild
og skoða landið svæðaskipt. Vandi
svæða sé mismunandi eftir staðsetn-
ingu og því þurfi að afla frekari gagna
til að geta áttað sig betur á þessum
mikla húsnæðisvanda í landsbyggð-
unum. – sa
Ekkert byggt utan höfuðborgarsvæðis
Húsnæðisskortur er ekki einungis
vandamál á höfuðborgarsvæðinu.
Fréttablaðið/VilHElm
illugi Gunnars-
son, formaður
stjórnar byggða-
stofnunar
2 7 . s e p t e m b e r 2 0 1 7 m i ð v i K u d a g u r4 f r é t t i r ∙ f r é t t a b L a ð i ð
2
7
-0
9
-2
0
1
7

0
4
:3
5
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
4
K
_
N
Ý.
p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
D
B
-9
1
7
8
1
D
D
B
-9
0
3
C
1
D
D
B
-8
F
0
0
1
D
D
B
-8
D
C
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
5
6
s
_
2
6
_
9
_
2
0
1
7
C
M
Y
K