Fréttablaðið - 27.09.2017, Blaðsíða 16

innar lækkað um 4,9 prósent og
skuldabréfavísitala GAMMA um
1,5 prósent frá því að ríkisstjórnin
féll. Einn viðmælandi Markaðarins
segir sennilegt að umræddar lækk­
anir muni ganga til baka, í það
minnsta að einhverju leyti, þegar
óvissunni léttir, en enginn viti hve­
nær svo verður. „Markaðurinn hefur
aðeins róast en óvissan hvílir samt
enn eins og farg á honum. Á meðan
svo er eru engar verulegar hækkanir
í kortunum.“
Stefán Broddi segir að líkurnar á
því að peningastefnunefnd Seðla­
bana Íslands lækki stýrivexti bank­
ans hafi minnkað. Undir það taka
fleiri viðmælendur Markaðarins.
Nefndin kemur saman og ákveður
vexti í næstu viku. Verðbólgu­
álagið á skuldabréfamarkaði, þ.e.
munurinn á milli ávöxtunarkröfu
óverðtryggðra og verðtryggðra
ríkisskuldabréfa, hækkaði skarpt
í kjölfar stjórnarslitanna og er nú
töluvert yfir 2,5 prósenta verð­
bólgumarkmiði sem endurspeglar
hækkandi langtímaverðbólguvænt­
ingar fjárfesta.
Stefán Broddi bendir á að verð­
bólguálag á skuldabréfamarkaði
sé einn af þeim mælikvörðum sem
peningastefnunefnd Seðlabankans
horfi til við vaxtaákvörðun. Álagið
hafi farið hækkandi eftir að gengi
krónunnar tók að veikjast í sumar
en hafi rokið upp í kjölfar stjórnar­
slitanna. Það sé til vitnis um að fjár­
festar búast við að meiri verðbólga
sé í kortunum. Aukið verðbólguálag
hafi lækkað raunstýrivexti og gert
það að verkum að slaknað hafi á
taumhaldi peningastefnunnar.
Hræðsla og óvissuálag
Agnar Tómas Möller, framkvæmda­
stjóri sjóða hjá GAMMA, segir að
þrátt fyrir pólitískan óróleika sé
umtalsverð hækkun verðbólgu­
álags á skuldabréfamarkaði undan­
farið aðeins að hluta tilkomin vegna
vaxandi verðbólguvæntinga mark­
aðarins. Óróleikinn hafi vissulega
einhver áhrif á verðbólguvæntingar,
en þau séu minni en margir vilji láta
vera, enda séu fáar vísbendingar um
að verðbólga fari vaxandi á næstu
misserum og erfitt  sé að tengja
stjórnarslitin beint við hærri verð­
bólgu. „Það sem skýrir hærra verð­
bólguálag er fyrst og fremst ákveðin
hræðsla og óvissuálag sem komið er
til að miklu leyti vegna langvarandi
innflæðishafta Seðlabankans sem
hafa ýtt vaxtastiginu upp undanfar­
in misseri, einkum á óverðtryggða
enda vaxtarófsins.
Innflæðishöftin hindra að mestu
leyti langtíma skuldabréfafjárfest­
ingar erlendra aðila á Íslandi og hafa
þannig þurrkað upp skuldabréfa­
markaðinn og gert hann mjög veik­
burða á sama tíma og þau ýta undir
væntingar um veikari krónu horft
fram á veginn en ella. Á sama tíma
og fjármagn innlendra aðila leitar
út úr hagkerfinu eftir langvarandi
gjaldeyrishöft eiga erlendir skulda­
bréfafjárfestar, sem hafa mikinn
áhuga á að fjárfesta í löngum inn­
lendum vöxtum, ekki greiða leið
inn á markaðinn. Þeir hafa verið
nettó seljendur á skuldabréfamark­
aði í ár og það sama má segja um
lífeyrissjóðina sem hafa dregið sig
í auknum mæli út af markaðinum.
Löng og óverðtryggð bréf eru eitt
af því fyrsta sem lífeyrissjóðirnir
selja þegar þeir fjárfesta erlendis eða
þegar þá vantar fé til að fjármagna
sjóðsfélagalán sín. Allir þessir kraft­
ar eru til þess fallnir að þrýsta upp
verðbólguálaginu, einkum til lengri
tíma, og er birtingarmynd þess
aukið óvissuálag og hærra vaxtastig.
Kosningaskjálftinn hefur síðan leyst
úr læðingi þessa hræðslutilfinningu
á meðal fjárfesta á þeim tíma sem
markaðurinn er mjög veikburða
vegna skorts á fjármagni.“
Kristrún Mjöll bendir á að mörg
fyrirtæki hafi á undanförnum mán­
uðum – eftir að gjaldeyrishöftum var
aflétt – kvartað yfir öfgakenndum
sveiflum á gengi krónunnar. Sveifl­
urnar flæki fyrirtækjarekstur, geri
áætlanagerð nær ómögulega og
skaði samkeppnishæfni landsins á
alþjóðavísu. „Til viðbótar við gengis­
óstöðugleika bætist nú við pólitískur
óstöðugleiki. Þessi óvissa setur mörg
fyrirtæki, sem hafa reynt að leggja
línurnar í rekstri sínum fyrir næstu
mánuði, í vonda stöðu. Þau reiða sig
á að efnahagsumhverfið sé fyrirsjáan­
legt. Þeir sem hyggjast fjárfesta eða
auka umsvif sín vilja til að mynda vita
hvernig umhverfið verður á næstu
árum. Það fjárfesta fáir til eins árs í
senn.“
Fjárfestar og stjórnendur fyrirtækja
hafa miklar áhyggjur af þeirri póli­
tísku óvissu sem uppi er vegna falls
ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins,
Viðreisnar og Bjartrar framtíðar og
boðaðra kosninga til Alþingis í lok
næsta mánaðar. Áform um miklar
fjárfestingar hafa verið sett til hliðar
í bili og óttast er að verði óviss­
an langvarandi geti hún dregið úr
áhuga erlendra fjárfesta á landinu.
„Menn halda að sér höndum og
bíða með allar stórar ákvarðanir
þangað til ljóst verður hvernig póli­
tíska landslagið mun liggja eftir
kosningar,“ segir forstjóri í skráðu
félagi í samtali við Markaðinn.
Stefán Broddi Guðjónsson, for­
stöðumaður greiningardeildar
Arion banka, segir að mikill póli­
tískur óstöðugleiki rími illa við þá
ímynd sem Ísland hefur haft gagn­
vart umheiminum sem stöðugt nor­
rænt ríki.
Samkvæmt heimildum Markað­
arins hafa margir verðbréfamiðlarar
fengið fyrirspurnir frá erlendum
fjárfestum undanfarna daga. Hafa
fjárfestarnir krafist skýringa á
hinu óstöðuga stjórnmálaástandi
sem hér ríkir. Ekki hefur dregið
úr áhuga þeirra á að fjárfesta hér á
landi, en hins vegar vilja þeir bíða
og sjá hvernig stjórnmálin þróast
fram yfir kosningar. Á meðal verk­
efna sem hafa frestast er fyrirhuguð
skráning Arion banka, en  eins og
Markaðurinn hefur greint frá stefnir
Kaupþing, sem á 58 prósenta hlut í
bankanum, nú að því að losa um
hlut sinn í gegnum opið hlutafjárút­
boð á fyrsta fjórðungi næsta árs.
Kristrún Mjöll Frostadóttir, hag­
fræðingur Viðskiptaráðs Íslands,
segir að pólitískur óstöðugleiki
geti hamlað erlendri fjárfestingu.
„Erlendir fjárfestar líta meðal
annars til þess hvers konar rekstr­
arumhverfi fyrirtækjum er búið og
eins hve auðvelt er að starfa hér og
ávaxta fé sitt. Nú höfum við brátt
haft  þrjár ríkisstjórnir  á tveimur
árum. Það flækir skilaboð til
erlendra aðila um fyrirsjáanleika,
sérlega þegar miklar sviptingar eru
í landslaginu á milli stjórna.
Þegar boðað er til kosninga með
nokkurra vikna fyrirvara er ekki
ólíklegt að fjárfestar og fyrirtæki
haldi einfaldlega að sér höndum og
bíði með allar stórar ákvarðanir þar
til kosningum lýkur og málin hafa
skýrst frekar. Þangað til verða mörg
verkefni í biðstöðu,“ segir hún.
„Það er mjög líklegt að menn
staldri nú aðeins við og bíði,“ segir
Páll Harðarson, forstjóri Kaup­
hallarinnar, „en ég efast um að við
þurfum að hafa verulegar áhyggjur
til lengri tíma litið. Ef það verður
greitt úr þessu með eðlilegum hætti,
ríkisstjórn mynduð innan eðlilegra
tímamarka og hlutirnir komast
aftur í samt horf hef ég ekki miklar
áhyggjur af því að það dragi úr
áhuga erlendra fjárfesta á landinu.“
Minni líkur á vaxtalækkun
Fjárfestar brugðust harkalega við
fregnum af stjórnarslitunum. Dag­
inn eftir, föstudaginn 15. septem­
ber, gufuðu 32 milljarðar króna
upp á verðbréfamörkuðum, þar af
23 milljarðar á hlutabréfamarkaði.
Benti greiningardeild Aron banka á
að eignir lífeyrissjóðanna, umsvifa­
mestu fjárfesta landsins, hefðu rýrn­
að um að minnsta kosti 14 milljarða
króna þennan eina dag. „Þetta var
eins og blóðbað,“ sagði verðbréfa­
miðlari sem Fréttablaðið ræddi við.
Lækkanirnar hafa haldið áfram
undanfarna daga, en sem dæmi
hefur úrvalsvísitala Kauphallar­
Áhyggjufullir og halda að sér höndum
Áform um miklar fjárfestingar hafa verið sett til hliðar vegna stjórnarslita og boðaðra þingkosninga. Óttast er að langvarandi pólitísk
óvissa geti dregið úr áhuga erlendra fjárfesta á landinu. Erlendir fjárfestar krefjast skýringa á ástandinu. Minni líkur eru á vaxtalækkun.
Fasteignasala sums staðar í alkuli
Viðskipti með fasteignir drógust verulega saman hjá sumum fasteigna-
sölum í kjölfar þess að ríkisstjórnin féll fyrr í mánuðinum. Sums staðar
ríkti alkul í nokkra daga, samkvæmt heimildum Markaðarins. Báru mögu-
legir fasteignakaupendur þá því við að rétt væri að bíða með fjármagns-
frekar fjárfestingar líkt og fasteignakaup þar til mestri óvissunni léttir.
Rétt er að taka fram að ekki fundu allar fasteignasölur fyrir merkjan-
legum samdrætti á dögunum eftir fall ríkisstjórnarinnar.
Kjartan Hallgeirsson, formaður Félags fasteignasala, segir að óvissa
sé aldrei góð fyrir viðskipti, sama hvort það séu fasteignaviðskipti eða
önnur viðskipti. „Það er alltaf óþægilegt þegar það er óvissa á stjórnar-
heimilinu og kosningar eiga það til að draga svolítið athyglina frá
viðskiptum.“ Hann tekur þó fram að á móti aukinni óvissu vegi meðal
annars lækkandi vextir og vaxandi kaupmáttur. „Framboðið af eignum á
sölu hefur einnig aukist. Einhverjar eignir sitja eftir, kannski vegna þess
að verðin eru of há. Það kann að vera. Markaðurinn þarf þá að stilla
sig af í þeim efnum.“ Að öðru leyti sé nú ágætis gangur í fasteignavið-
skiptum eftir rólega sumarmánuði.
Það sem skýrir
hærra verðbólgu-
álag er fyrst og fremst
ákveðin hræðsla og óvissu-
álag sem komið er til að
miklu leyti vegna langvar-
andi innflæðishafta.
Agnar Tómas Möller,
framkvæmdastjóri
sjóða hjá GAMMA
Þegar boðað er til
kosninga með nokk-
urra vikna fyrirvara er ekki
ólíklegt að fjárfestar og
fyrirtæki haldi einfaldlega að
sér höndum.
Kristrún Mjöll
Frostadóttir,
hagfræðingur Við-
skiptaráðs Íslands
Kosningaskjálfti hefur gert vart við sig á mörkuðum undanfarna daga. Hann lýsir sér meðal annars í því að verðbólguálag á skuldabréfamarkaði hefur þokast
upp á við og hlutabréfaverð farið lækkandi. 32 milljarðar króna gufuðu upp á verðbréfamörkuðum daginn eftir fall ríkisstjórnarinnar. Fréttablaðið/anton brinK
Kristinn Ingi
Jónsson
kristinningi@frettabladid.is
2 7 . s e p t e m b e r 2 0 1 7 m I Ð V I K U D A G U r4 markaðurinn
2
7
-0
9
-2
0
1
7

0
4
:3
5
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
D
B
-8
7
9
8
1
D
D
B
-8
6
5
C
1
D
D
B
-8
5
2
0
1
D
D
B
-8
3
E
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
5
6
s
_
2
6
_
9
_
2
0
1
7
C
M
Y
K