Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.2017, Qupperneq 36

Helgarblað 20.–23. janúar 201728 Heilsa
Bílahitari
Við einföldum líf bíleigandans
Termini 1700 bílahitarinn er tilvalin lausn. Hann er lítill og nettur
og auðvelt að koma honum fyrir t.d. undir mælaborði bílsins.
Allur tengibúnaður fylgir ásamt tímarofa sem ræsir hitarann t.d.
klukkutíma áður en þú leggur af stað.
Verð kr. 39.000
Væri ekki dásamlegt að sleppa við að skafa glugga og geta sest inn í
heitan og notalegan bílinn á köldum vetrarmorgni?
Láttu verkstæðið sjá um ísetninguna.
Verð frá kr. 49.900 með ísetningu.
11.0
52
n Grátur er stundum eina vísbendingin n Sjúklingar eru misþægilegir
S
em læknir þá verður maður
alla jafna að reiða sig á það
að sjúklingurinn segi manni
hvað það er sem hrjáir hann,
hvar honum er illt, og hvers
kyns einkennin eru. Það gefur vís-
bendingar um það í hverju vandinn
liggur og þrengir verulega fjölda mis-
munagreininganna sem fljúga í gegn-
um hugann. Augljóst er að lýsingarn-
ar geta verið mismunandi og það sem
einum finnst vera verkur getur öðrum
þótt vera óþægindi, kláði getur verið
túlkaður sem sviði og þannig mætti
lengi telja.
Allt frá upphafi læknisfræði hefur
það að taka sögu sjúklings verið að-
alatriðið og þrátt fyrir alla heimsins
tækni er erfitt að ímynda sér að það
muni breytast. Í nútímanum er það
þó svo að læknar og heilbrigðisstarfs-
fólk reiðir sig æ meir á rannsóknir af
ýmsu tagi og treystir tækjum og tólum
oft betur en frásögn og skoðun.
Sjúklingi stungið í samband
Það er auðvitað öfugsnúið að tæknin
sem stuðningur sé farin að hafa jafn
mikil áhrif á læknislistina og raun ber
vitni, tímaskortur og aukið álag get-
ur líka verið hluti af vandanum. Öll-
um er þó ljóst hversu mikilvæg tækni
er og þróun nýrra aðferða í greiningu
og meðferð hefur skilað okkur gífur-
legum framförum á undanförnum
áratugum. Þá er deginum ljósara að
framhald verður á þessari þróun og
mögulega kemur að því á einhverj-
um tímapunkti að læknar geti stungið
sjúklingi í samband við einhvers kon-
ar tölvu sem spýtir út úr sér greiningu
og tillögu að meðferð. Það mun breyta
læknisstarfinu umtalsvert og ég er
ekki viss um að það sé eins spennandi
og það hljómar.
Mistökin gerast
Í dag eru gerðar miklar og vaxandi
kröfur til fagfólks, ekki bara lækna,
um að það viti hvað það er að fást við.
Það er skiljanlegt, ég tala nú ekki um
þegar hætta steðjar að lífi og limum
viðkomandi sjúklings og ákvarðanir
eru teknar með hraði og lítill tími gefst
til umhugsunar. Mistök eiga sér stað í
læknisþjónustu líkt og í annarri þjón-
ustu, en það er lítið svigrúm fyrir slíkt
og sömuleiðis lítið umburðarlyndi að
teknu tilliti til viðfangsefnisins. Það
má hins vegar ekki koma í veg fyrir að
um það sé rætt, það tilkynnt og unnið
fyrir opnum tjöldum eða notað til að
betrumbæta þjálfun, færni og skiln-
ing.
Góð samskipti eru þarna lykilatriði
og oft eru það smáatriðin sem skipta
mestu máli, tæki og tól gagnast þarna
iðulega lítið.
Sérfróðir sjúklingar
Það er hægt að flokka sjúklinga nið-
ur í mismunandi hópa ef kalla má
og sumir eru þægilegri að eiga við en
aðrir. Sá sem hefur sjaldan eða aldrei
leitað læknis og hefur litla innsýn í
eigin líkamstarfsemi getur verið jafn
flókinn að annast og sá sem er nán-
ast orðinn sérfróður sjálfur vegna
krónísks krankleika síns. Sumir koma
og segja manni hvað er að þeim og
hafa oft á tíðum rétt fyrir sér, aðrir
eru á kolrangri leið og þarfnast veru-
lega að láta vísa sér veginn. Svo eru
þeir sem geta ekki komið sér beint að
efninu og þurfa að fara í marga hringi
áður en hið eiginlega vandamál er til-
greint.
Eðli málsins samkvæmt eru mis-
munandi ástæður og aðstæður hjá
hverjum og einum og þarf maður því
að setja sig í þær stellingar svo viðtalið
gangi upp. Oftast veit maður ekki um
hvað viðtalið snýst fyrr en sjúklingur-
inn er sestur inn á stofu.
Lausn á vanda þess mállausa
Ein sérstök tegund sjúklings er sá mál-
lausi, en eins og kom fram að ofan er
afar mikilvægt að eiga samskipti til
að nálgast greiningu og þá mögulega
meðferð. Sá mállausi getur verið á öll-
um aldri, en er oftast í yngri kantinum,
hann getur verið meðvitundarlaus og
ófær um að tala þess vegna, eða sök-
um veikinda, áfalls eða viðlíka. Í flest-
um tilvikum er sá mállausi hins vegar
barn sem foreldrar koma með til lækn-
is og eina merkið sem sá sjúklingur tjá-
ir um vanlíðan sína er grátur.
Í öllum tilvikum verður læknirinn
að koma með einhvers konar lausn
á vandanum, sem getur orðið býsna
snúið, en að sama skapi það sem ger-
ir starfið jafn skemmtilegt og raun ber
vitni. Það er líklega þess vegna sem
talað er um læknislist og má svo sem
bera hana saman við leiklist að því
marki að nauðsynlegt er að setja sig
„Kemur að því á
einhverjum tíma-
punkti að læknar geti
stungið sjúklingi í sam-
band við einhvers konar
tölvu
Mállausi sjúklingurinn
Teitur Guðmundsson
læknir
Hálsbólga og
streptókokkar
H
álsbólga er sýking í háls-
kirtlum og umhverfis þá.
Bæði veirur og bakteríur
geta valdið hálsbólgu. Háls-
bólga getur komið fram ein
og sér en fylgir oft öðrum sýkingum
til dæmis flensu og einkirningasótt.
Hálsbólga leggst á alla aldurshópa
en helstu einkenni hennar eru sær-
indi í hálsi og eymsli við að kyngja. Ef