Dagblaðið Vísir - DV - 07.03.2017, Síða 12

vikublað 7.–9. mars 201712 Fréttir
pílukast
er fyrir alla!
Síðumúla 35 (gengið inn að aftan) - Sími 568 3920 & 897 1715
Bólusetning gegn heila­
himnubólgu B ekki í bígerð
Þ
etta er ekki forgangsmál,“
segir Þórólfur Guðnason
sóttvarnalæknir varðandi
bólusetningar gegn
heilahimnubólgu af stofni
B. Ekki stendur til að hefja bólusetn-
ingu á Íslandi. Að sögn Þórólfs er
fyrri ástæðan sú að erfiðlega hefur
gengið að gera gott bóluefni og lítil
reynsla er komin á það bóluefni sem
nú þegar hefur verið tekið í notkun í
Bretlandi og á Írlandi. Þórólfur bend-
ir á að mjög fáar sýkingar, af völdum
meningókokka B, hafi komið upp
hér á landi síðustu ár. Að meðaltali
eru tilfellin árlega eitt til tvö.
Dánartíðnin enn há
„Bretar hafa verið með margfalt
fleiri tilfelli en við af heilahimnu-
bólgu B (meningókokkum B). Þess
vegna eru þeir byrjaðir að bólusetja,“
segir Þórólfur en frá og með septem-
ber 2015 var öllum breskum börn-
um, sem eru fædd eftir 1. júlí 2015,
boðin bólusetning gegn sjúkdóm-
inum. Byrjað var að bólusetja írsk
börn gegn sjúkdóminum í desem-
ber 2016.
Dánartíðni þeirra sem greinast
með heilahimnubólgu B er, þrátt
fyrir öflugar nútímalækningar, í
kringum 10 prósent. „Þetta eru auð-
vitað mjög alvarlegar sýkingar sem
geta haft alvarlegar afleiðingar. Mað-
ur skilur að þeir sem lenda í þessu
geri það að kröfu að heilahimnu-
bólgu B sé útrýmt. En það er því mið-
ur bara hægara sagt en gert.“
Þórólfur bendir á að áður en
ákvörðun verður tekin um hvort
hefja eigi bólusetningu þurfi að gera
góðar rannsóknir á bóluefninu og
sjá hvort það passi við þær bakteríur
sem eru algengastar hér á landi. Þá
þurfi að fara fram heildræn skoðun
á því hvort réttlætanlegt sé að hefja
bólusetningu þar sem tilfellin hér á
landi séu svo fá. „Það hefur reynst
erfitt að fá fjármagn í þetta verkefni
en vonandi mun reynslan sýna að
bóluefnið er gott og öruggt.“
Ekki bólusett gegn
meningókokkum B
Líkt og fram kom í helgarviðtali DV
þá lést dóttir Elsabetar Sigurðar-
dóttur, Guðbjörg, úr heilahimnu-
bólgu árið 1981. Læknirinn sem
skoðaði hana á sínum tíma þekkti
ekki einkennin og Guðbjörg fékk
ekki læknisaðstoð fyrr en það var um
seinan.
Þetta er ekki einsdæmi en frá því
að bólusetning gegn meningókokk-
um C hófst á Íslandi árið 2002 hefur
dregið verulega úr tíðni heilahimnu-
bólgu. Enn er ekki byrjað að bólu-
setja börn gegn meningókokkum B á
Íslandi og hefur sú baktería því ver-
ið algengasta orsök meningókokka-
sjúkdóms (heilahimnubólgu) hér á
landi síðan 2002. n
Útbreiðsla heilahimnubólgu
er oft tilviljanakennd
Langflestir deyja ef ekkert er að gert
Heilahimnubólga er bólga í himnunum sem umlykja heila og mænu. Oftast stafar
bólgan af sýkingu en getur þó einnig verið af öðrum völdum, svo sem lyfjum og sjálfsof­
næmissjúkdómum. Meingerð sjúkdómsins er á þann veg að sýkingarvaldar, sem oft búa í
nefkoki og öndunarvegi, komast inn í miðtaugakerfið (MTK).
Það er mismunandi eftir aldurshópum hverjir eru helstu meinvaldar bráðrar
heilahimnubólgu af völdum baktería. Hjá nýburum eru helstu bakteríur streptokokkar
af gerð B (e. group B streptococci), E.coli og Listeria monocytogenes. Hjá börnum eldri
en þriggja ára og fullorðnum eru helstu valdar Streptococcus pneumoniae, Neisseria
meningitis og Hemophilus influenzae.
Heilahimnubólga af völdum baktería getur haft mjög alvarlegar afleiðingar, svo sem
flog, meðvitundarleysi, heilaígerðir, storkubrenglanir og öndunarstopp, auk þess að geta
valdið varanlegu heyrnarleysi og heilaskaða. Langflestir deyja ef ekkert er að gert.
Útbreiðsla heilahimnubólgu er oft tilviljanakennd og getur orðið að faraldri. Því er
mikilvægt að fylgst sé náið með sjúkdómnum svo hægt sé að grípa til aðgerða ef fjöldi
tilfella verður mikill.
Sjúkdómurinn er alvarlegt heilsufarsvandamál á Íslandi, en hann hefur gengið í
faröldrum á 15–20 ára fresti. Nú er tæpur aldarfjórðungur liðinn frá síðasta faraldri á
Íslandi, árið 1976.
Ef sjúkdómurinn heldur sínu fyrra háttalagi má búast við faraldri hvenær sem er. Á
undanförnum 10 árum hefur árlegt nýgengi sjúkdómsins verið á bilinu 5–11 tilfelli á hverja
100.000 íbúa.
Dánartalan á Íslandi er 8,6% á sl. 17 árum. Það eru einkum þrjár gerðir af meningó­
kokkum sem valda sjúkdómnum en það eru gerð A, B og C. Hér á landi hafa einkum gerð
B og C valdið sjúkdómi.
3. mars 2017
helgarblað
3.–6. mars 2017
17. tbl. 107. árgangur
leiðb. verð 785 kr.
www.jardbodin.is · sími 464 4411 · info@jardbodin.is
- Verið velkomin í Mývatnssveit -
Slökun - Vellíðan - Upplifun
SLÖKUN - VELLÍÐAN - UPPLIFUN
Veldu öruggt start með TUDOR
Þú hitar bílinn með fjarstýringu og nýtur
þannig þæginda og öryggis
Aldrei að skafa! Með Webasto bílahitara
Bílasmiðurinn hf. Bíldshöfða 16 - 110 Reykjavik - sími 5672330 - www.bilasmiðurinn.is - bilasmiðurinn@b
ilasmiðurinn.is
LögregLa viLL gera
LúxusbíLinn upptækan
Þau hefðu
ekki átt
að deyja
Elsabet Sigurðardóttir
n Kennir læknamistökum um dauða tveggja barna sinna
n Guðbjörg lést tveggja ára n Kristinn svipti sig lífi
Áskriftarleikur DV í fullum gangi
Nánari upplýsingar
í síma 512 7000
og askrift@dv.is
Veglegir vinningar
í boði
n Magnús Ólafur, eigandi United Silicon, handtekinn
n Ók aftan á bíl á 690 hestafla tryllitæki sínu
„Ég bað
lög-
regluna um
far í vinnuna
n Tilnefningar í níu flokkum
Viðtal
22–24
32–36
4
„Það
síðasta
sem hún sagði
við mig var:
„Mamma,
taktu mig“
Einkenni sjúkdómsins
Einkenni sjúkdómsins geta verið lúmsk og í upphafi líkst venjulegri kvefpest eða flensu. Ungbörn veikjast oft með ósértækum einkenn­
um eins og minnkaðri meðvitund, ertingu, höfnun á fæðu, ógleði eða niðurgangi og hita.
Sértæk einkenni eru hnakkastífleiki eða bungun á hausamótum ef þau eru enn opin og punktblæðingar (eða marblettir) sem lýsast
ekki ef beitt er þrýstingi á þær. Síðkomin einkenni eru hátóna skrækir, meðvitundarleysi, höfuð fett aftur, lost og útbreiddir marblettir og
blæðingar í húð.
Hjá eldri börnum og fullorðnum eru ósértæk einkenni höfuðverkur, ógleði og bak­ og liðverkir. Sértæk einkenni eru hnakkastífleiki,
ljósfælni, ruglástand og punktblæðingar eða marblettir
Heilahimnubólgu eða blóðsýkingu skal alltaf hafa í huga hjá barni með óútskýrðan hita og áberandi veikindi. Hnakkastífleiki er ekki
alltaf til staðar og er því mikilvægt að líta eftir húðblæðingum eða marblettum. Ef saman fer hiti og húðblæðingar þarf sjúklingur að
komast á spítala án tafar.
Tíðni sjúkdómsins
frá 2010–2015
Tilfelli á ári
2010 3
2011 2
2012 1
2013 1
2014 1
2015 4
Sóttvarnalæknir segir það ekki forgangsmál
Kristín Clausen
kristin@dv.is