Dagblaðið Vísir - DV - 07.03.2017, Blaðsíða 31

vikublað 7.–9. mars 2017 Menning 27
ómerkilegt. En það sem er sérstakt
er að þetta er mjög meðvituð afstaða
eða viðhorf – við gætum jafnvel tengt
þetta við það sem hefur verið kall­
að „normcore“,“ segir Heiðar Kári og
vísar þar í nýlegt hugtak sem notað
hefur verið í menningarumræðunni
um tískustrauma sem einkennast af
meðvitaðri upphafningu á því venju­
lega og tilgerðarlausa.
Það er tískumeðvituð tilraun til að
bregðast við þeirri kröfu sem er gerð
á fólk í samtímanum að það þurfi
stöðugt að vera frumlegt, tjá einstak­
lingseðli sitt og sjálf í klæðaburði og
ímyndarsköpun. Eða svo vitnað sé í
sýningarskrána: Merking hugtaksins
í hugum margra er markviss endur­
vinnsla og endurmat ungrar kyn­
slóðar á verkum tíunda áratugar­
ins, sem birtist sem stílbragð þar
sem hið venjulega er upphafið. Ef þú
sérð fyrir þér einstakling í aðeins of
stórum gallabuxum frá The Gap og
klunnalegum hvítum strigaskóm þá
nærðu hugmyndinni.
En það er þó ekki svo einfalt
að hægt sé að komast hjá sýndar­
mennsku eða sviðsetningu sjálfs­
ins með því að vera bara venjulegur:
„Það er auðvitað ljóst að einnig þetta
er sviðsetning – sviðsetning á hvers­
dagsleikanum. Ég held að þessir
listamenn séu nefnilega mjög með­
vitaðir um að jafnvel hversdagsleik­
inn sjálfur sé tilbúningur. Hann er
því ekkert endilega raunverulegri en
hvað annað. Þetta flækir málið en
gerir verkin um leið svolítið meira
spennandi,“ segir Heiðar Kári.
Viskastykki og brauðmylsna
Í skilgreiningunni á normcore á sýn­
ingarskránni er talað um endurmat
á verkum tíunda áratugarins, og á
sýningunni dregur hann einmitt
þráð á milli ungra
listamanna í dag og
nokkurra myndlistar­
manna sem voru
starfandi og virkir á
tíunda áratugnum.
„Ég þykist sjá ein­
hverja snertipunkta
milli myndlistar
tíunda áratugarins og
svo þeirrar myndlistar
sem yngri kynslóð
listamanna hefur ver­
ið að gera á undan­
förnum árum. Mér
fannst þessir snerti­
punktar einmitt vera
á sviði hversdagsleik­
ans. Það má segja að
þetta sé vítt merk­
ingarsvið sem svo
er hægt að flokka
ýmis önnur hugtök
undir, til dæmis hið
heimilislega, nota­
lega, hversdagslega,
venjulega og það
sem er normal. Þó
að ég reyni að vissu
leyti að stilla þessum
verkum upp saman
brýt ég flokkunina líka upp, því
mig langaði ekki endilega að gera
einstrengingslega sögulega sýn­
ingu eða úttekt. Mig langaði frekar
að draga fram þetta „attitude“ eða
þessa listrænu sýn, sem ég tel að
gangi í gegnum margar kynslóðir.“
Heiðar bendir enn fremur á að
ekki einungis sé hversdagsleikinn
viðfangsefni listaverkanna heldur
sé þar unnið með hversdagsleg efni
og form sem gætu talist óvenjuleg í
listrýminu til að stunda fagurfræði­
legar tilraunir: IKEA­hillur, skúr­
ingamoppur, viskastykki, flíspeysur,
brauðmylsnu og tómar sultukrukkur.
Þá sé vafalaust hægt að greina
kynjapólitískan þráð í verkunum:
„Ég gerði mér ekki grein fyrir því
fyrr en seint í ferlinu að margir lista­
mannanna á sýningunni væru að
vinna með einhvers konar heimilis­
iðnað, vefnað, útsaum, prjón,
unnið á heimilislegan hátt og í anda
eða beinu framhaldi af handverki
kvenna. Þó að mér finnist það frekar
óljóst hjá yngri listamönnum þá er
vissulega einhver afstaða fólgin í
þessu – að útsaumur sé jafn merki­
legur og að mála á striga eða gera
skúlptúr. Þarna er verið að vinna
með þetta handverk eða efni á al­
veg glænýjan hátt. Ég held til dæmis
að Arna Óttarsdóttir hafi kynnt nýrri
kynslóð það sem hægt er að gera
með vefstólinn, nota hann til að gera
myndlist.“
Normal framúrstefna
„Titill sýningarinnar er einhvers
konar útúrsnúningur á verki Arn­
finns Amazeen,“ segir Heiðar Kári
og bendir á peysu prjónaða af lista­
manninum, en á henni stendur upp
á dönsku: „Normalitet er den nye
avantgarde.“ Þetta er mótsagna­
kennd fullyrðing enda framúr­
stefnan yfirleitt tengd við tilrauna­
mennsku og byltingaranda á meðan
það að vera venjulegur hefur verið
álitið merki um gagnrýnisleysi, fylgi­
spekt og skort á frumleika. En spurn­
ingin er hver staða og hlutverk fram­
úrstefnunnar er þegar markaðsöfl
listaheimsins þrífast á „byltingar­
kenndum“ nýjungum.
„Arnfinnur er búsettur í Dan­
mörku og sýnir ekki oft á Íslandi, en
ég sá þetta verk í Kling og Bang lík­
lega um 2010. Mér fannst þetta svo
frábært verk og það varð kveikjan að
einhverjum þeirra hugmynda sem
urðu svo að sýningunni. Sýningin er
kannski einhvers konar tilraun til að
svara þessari yfirlýsingu Arnfinns: Ef
að framúrstefna er orðin að norminu
í myndlistarheiminum hvers konar
myndlist á framúrstefnan að búa til,
og hvað verður um normið og fram­
úrstefnuna þegar þetta er allt kom­
ið á hvolf? Þetta er ákveðin mótsögn
sem tjáir veruleika dagsins í dag á
ótrúlega sterkan hátt,“ segir Heiðar
Kári.
Vegna góðra viðtaka mun Normið
er ný framúrstefna í Gerðarsafni í
Kópavogi standa yfir viku lengur en
áætlað var, eða til 19. mars næst-
komandi. n
Hrafninn og rjúpan
- þjóðleg og falleg gjöf
Graf.is - sími: 571 7808 / Lilja Boutique hf. - 18 rauðar rósir, Kópavogi
graf.is/design
Atvinna í boði á einum
skemmtilegasta
vinnustað landsins
Á markaðsdeild DV er í
boði starf fyrir góðan og
harðduglegan starfsmann.
Hæfniskröfur: Viðkomandi þarf að vera
skemmtilegur, jákvæður, harðduglegur,
samviskusamur, heiðarlegur, ábyrgur,
úrlausnamiðaður, hafa áhuga á
sölumennsku og markaðsmálum.
Laun eru árangurstengd. Góð laun í boði
fyrir góðan og duglegan sölumann.
Umsóknir sendist á steinn@dv.is
„Við þurfum stund­
um á því að halda
að einhver ýti við þessum
hversdagsleika svo við
áttum okkur á því að
hann er nú ansi merki­
legur, jafnvel spennandi
og fallegur.
Blaðsíða, vefnaður Arna Óttarsdóttir
(fædd 1986). MyNd Sigtryggur Ari
Sóleyjar í glasi og Mjúkur kaktus, útsaum-
ur Loji Höskuldsson (fæddur 1987). MyNd Sigtryggur Ari
Aðstæður, leðurskór Þorvaldur Þor-
steinsson (1960–2013). MyNd Sigtryggur Ari