Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.2017, Síða 10
10 Helgarblað 18. ágúst 2017fréttir
Feðgar leita að gulli á
enn einni kennitölunni
Þ
ann 14. júlí síðastliðinn
veitti Orkustofnun málm
leitarfyrirtækinu Iceland
Resources ehf. í Reykjanes
bæ leyfi til rannsókna á málm
um, þá sérstaklega gulli og kopar,
á Tröllaskaga. Leyfið er veitt til
fimm ára og leitarsvæðið nær yfir
1.013 ferkílómetra. Forsvarsmenn
Iceland Resources sóttu um leyfi
til leitar á átta svæðum á Íslandi
árið 2015 og árið 2016 fengu þeir
leyfi til leitar í Vopnafirði.
Gjaldþrot, kennitöluflakk og
fangelsisdómur
Forstjóri Iceland Resources er Vil
hjálmur Þór Vilhjálmsson og verk
efnastjóri fyrirtækisins er faðir
hans, Vilhjálmur Kristinn Eyjólfs
son. Eftir þá liggur slóð fyrirtækja
sem hafa farið í gjaldþrotaskipti á
Suðurnesjum, áratugi aftur í tím
ann.
Vilhjálmur Kristinn var
stjórnar formaður verktakafyrir
tækisins Stapaverks sem varð
gjaldþrota árið 1993. Hann var
einnig stofnandi verktakafyrirtæk
isins Súlur hf. sem fór sömu leið
árið 1995. Vilhjálmur Þór var fram
kvæmdastjóri félagsins Toppurinn
verktakar ehf. sem var úrskurðað
gjaldþrota árið 2003.
Vilhjálmur Kristinn var
stjórnar formaður félagsins Jarð
vélar sem varð gjaldþrota árið
2008 en Vilhjálmur Þór sat einnig
í stjórn þess félags. Félagið Jarð
vélar fékk það verkefni að tvöfalda
Reykjanesbrautina en féll frá því
árið 2007 vegna fjárhagserfiðleika
og tafðist verkið því. Gjaldþrot
Jarðvéla orsakaði það einnig að
allar framkvæmdir við Motopark
akstursbraut á Reykjanesi stöðv
uðust. Framkvæmdastjóri Iceland
Motopark ehf. var Vilhjálmur Þór
og Vilhjálmur Kristinn sat í stjórn
félagsins.
Feðgarnir komust í deiglu
fjölmiðla fyrir aðkomu sína að
eignarhaldsfélaginu Toppurinn
innflutningur, heildverslun með
vélbúnað til námavinnslu og
mannvirkjagerðar. Vilhjálmur
Þór var skráður eigandi félagsins
ásamt bróður sínum og móður.
Félagið safnaði upp tugum van
skilamála og endaði loks í gjald
þroti árið 2012. Ekkert fékkst upp
í rúmlega tveggja milljarða króna
kröfur á hendur félaginu. Vil
hjálmur Kristinn var dæmdur til
eins árs skilorðsbundins fangelsis
og rúmlega 100 milljóna króna
sektargreiðslu fyrir skattalagabrot í
tengslum við félagið árið 2010.
Leyfið veitt félagi en ekki
fólkinu á bak við það
Feðgarnir komu fyrst að gullleit
með félaginu North Atlantic
Mining Associates ehf. Vilhjálm
ur Þór var framkvæmdastjóri fé
lagsins sem sinnti rannsóknum
fyrir fyrirtækið Melmi ehf. sem
fékk leyfi til gullleitar á Suðvestur
og Vesturlandi. Einkum var litið til
Þormóðsdals í Mosfellssveit í því
samhengi. Það félag var úrskurðað
gjaldþrota árið 2014 en áður en
skiptum búsins var lokið höfðu
feðgarnir sótt um leyfi til gullleitar
í nýju félagi, Iceland Resources.
Þegar leitað var til Orkustofn
unar um það hvers vegna mönn
um með langa sögu gjaldþrota og
misheppnaðra verkefna, bæði í
þessum geira og öðrum, var veitt
leyfi til rannsókna á Tröllaskaga
voru gefin þau svör að ekki væri
verið að veita þeim sjálfum leyfið
heldur lögaðila, Iceland Resources
ehf. Stofnunin vísar til jafnræðis
reglu stjórnsýsluréttar og stjórnar
skrár lýðveldisins þar sem óheim
ilt er að mismuna aðilum.
Skúli Thoroddsen, lögfræðingur
Orkustofnunar, staðfesti það að
fjárhagsleg og fagleg geta félags
ins og væntanlegra samstarfs
aðila hafi verið könnuð með til
liti til rannsóknaráætlunar sem
Orkustofnun hafi eftirlit með að
sé framfylgt. Komi það hins vegar
í ljós að þær forsendur bresti getur
stofnunin fellt leyfið úr gildi.
Óhindraður aðgangur
Rannsóknirnar munu valda tölu
verðu raski en þær eru meðal
annars framkvæmdar með borun
kjarnahola, með bor sem getur náð
allt að 700 metrum niður í jörðina.
Framkvæmdir af þessu tagi geta
haft gríðarlegar afleiðingar á um
hverfið, sérstaklega nálægt vatns
bólum.
Þegar ákvörðunin var tekin var
ekki haft neitt samráð við land
eigendur á svæðinu sem eru um
40 talsins. Aðgerðin er þó mjög
íþyngjandi fyrir þá. Í 26. grein laga
um rannsóknir og nýtingu á auð
lindum í jörðu segir:
„Landeiganda eða umráða-
manni lands er skylt að veita rann-
sóknarleyfishöfum samkvæmt lög-
um þessum óhindraðan aðgang
að eignarlandi því sem í hlut á. Þá
er landeiganda og umráðamanni
n Gríðarlegt jarðrask og blásýruþvottur n Landeigendur kæra „Það virðist því vera
búið nú þegar að
framselja réttinn til þessa
kanadíska fyrirtækis sem
brýtur algerlega í bága
við leyfisveitinguna
Jökull Bergmann
„Landeigendur munu
aldrei koma til með
að samþykkja slíka
vinnslu á sínu landi.“
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is
„Þeir geta
vaðið yfir
eignir annarra