Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.2017, Qupperneq 10

10 Helgarblað 18. ágúst 2017fréttir
Feðgar leita að gulli á
enn einni kennitölunni
Þ
ann 14. júlí síðastliðinn
veitti Orkustofnun málm­
leitarfyrirtækinu Iceland
Resources ehf. í Reykjanes­
bæ leyfi til rannsókna á málm­
um, þá sérstaklega gulli og kopar,
á Tröllaskaga. Leyfið er veitt til
fimm ára og leitarsvæðið nær yfir
1.013 ferkílómetra. Forsvarsmenn
Iceland Resources sóttu um leyfi
til leitar á átta svæðum á Íslandi
árið 2015 og árið 2016 fengu þeir
leyfi til leitar í Vopnafirði.
Gjaldþrot, kennitöluflakk og
fangelsisdómur
Forstjóri Iceland Resources er Vil­
hjálmur Þór Vilhjálmsson og verk­
efnastjóri fyrirtækisins er faðir
hans, Vilhjálmur Kristinn Eyjólfs­
son. Eftir þá liggur slóð fyrirtækja
sem hafa farið í gjaldþrotaskipti á
Suðurnesjum, áratugi aftur í tím­
ann.
Vilhjálmur Kristinn var
stjórnar formaður verktakafyrir­
tækisins Stapaverks sem varð
gjaldþrota árið 1993. Hann var
einnig stofnandi verktakafyrirtæk­
isins Súlur hf. sem fór sömu leið
árið 1995. Vilhjálmur Þór var fram­
kvæmdastjóri félagsins Toppurinn
verktakar ehf. sem var úrskurðað
gjaldþrota árið 2003.
Vilhjálmur Kristinn var
stjórnar formaður félagsins Jarð­
vélar sem varð gjaldþrota árið
2008 en Vilhjálmur Þór sat einnig
í stjórn þess félags. Félagið Jarð­
vélar fékk það verkefni að tvöfalda
Reykjanesbrautina en féll frá því
árið 2007 vegna fjárhagserfiðleika
og tafðist verkið því. Gjaldþrot
Jarðvéla orsakaði það einnig að
allar framkvæmdir við Motopark
akstursbraut á Reykjanesi stöðv­
uðust. Framkvæmdastjóri Iceland
Motopark ehf. var Vilhjálmur Þór
og Vilhjálmur Kristinn sat í stjórn
félagsins.
Feðgarnir komust í deiglu
fjölmiðla fyrir aðkomu sína að
eignarhaldsfélaginu Toppurinn­
innflutningur, heildverslun með
vélbúnað til námavinnslu og
mannvirkjagerðar. Vilhjálmur
Þór var skráður eigandi félagsins
ásamt bróður sínum og móður.
Félagið safnaði upp tugum van­
skilamála og endaði loks í gjald­
þroti árið 2012. Ekkert fékkst upp
í rúmlega tveggja milljarða króna
kröfur á hendur félaginu. Vil­
hjálmur Kristinn var dæmdur til
eins árs skilorðsbundins fangelsis
og rúmlega 100 milljóna króna
sektargreiðslu fyrir skattalagabrot í
tengslum við félagið árið 2010.
Leyfið veitt félagi en ekki
fólkinu á bak við það
Feðgarnir komu fyrst að gullleit
með félaginu North Atlantic
Mining Associates ehf. Vilhjálm­
ur Þór var framkvæmdastjóri fé­
lagsins sem sinnti rannsóknum
fyrir fyrirtækið Melmi ehf. sem
fékk leyfi til gullleitar á Suðvestur­
og Vesturlandi. Einkum var litið til
Þormóðsdals í Mosfellssveit í því
samhengi. Það félag var úrskurðað
gjaldþrota árið 2014 en áður en
skiptum búsins var lokið höfðu
feðgarnir sótt um leyfi til gullleitar
í nýju félagi, Iceland Resources.
Þegar leitað var til Orkustofn­
unar um það hvers vegna mönn­
um með langa sögu gjaldþrota og
misheppnaðra verkefna, bæði í
þessum geira og öðrum, var veitt
leyfi til rannsókna á Tröllaskaga
voru gefin þau svör að ekki væri
verið að veita þeim sjálfum leyfið
heldur lögaðila, Iceland Resources
ehf. Stofnunin vísar til jafnræðis­
reglu stjórnsýsluréttar og stjórnar­
skrár lýðveldisins þar sem óheim­
ilt er að mismuna aðilum.
Skúli Thoroddsen, lögfræðingur
Orkustofnunar, staðfesti það að
fjárhagsleg og fagleg geta félags­
ins og væntanlegra samstarfs­
aðila hafi verið könnuð með til­
liti til rannsóknaráætlunar sem
Orkustofnun hafi eftirlit með að
sé framfylgt. Komi það hins vegar
í ljós að þær forsendur bresti getur
stofnunin fellt leyfið úr gildi.
Óhindraður aðgangur
Rannsóknirnar munu valda tölu­
verðu raski en þær eru meðal
annars framkvæmdar með borun
kjarnahola, með bor sem getur náð
allt að 700 metrum niður í jörðina.
Framkvæmdir af þessu tagi geta
haft gríðarlegar afleiðingar á um­
hverfið, sérstaklega nálægt vatns­
bólum.
Þegar ákvörðunin var tekin var
ekki haft neitt samráð við land­
eigendur á svæðinu sem eru um
40 talsins. Aðgerðin er þó mjög
íþyngjandi fyrir þá. Í 26. grein laga
um rannsóknir og nýtingu á auð­
lindum í jörðu segir:
„Landeiganda eða umráða-
manni lands er skylt að veita rann-
sóknarleyfishöfum samkvæmt lög-
um þessum óhindraðan aðgang
að eignarlandi því sem í hlut á. Þá
er landeiganda og umráðamanni
n Gríðarlegt jarðrask og blásýruþvottur n Landeigendur kæra „Það virðist því vera
búið nú þegar að
framselja réttinn til þessa
kanadíska fyrirtækis sem
brýtur algerlega í bága
við leyfisveitinguna
Jökull Bergmann
„Landeigendur munu
aldrei koma til með
að samþykkja slíka
vinnslu á sínu landi.“
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is
„Þeir geta
vaðið yfir
eignir annarra