Fréttablaðið - 18.11.2017, Blaðsíða 32

um hermann sem kemur heim
eins og draugur inn í sitt eigið líf.
Auk þess er þarna tekist á við ástir
og afbrýði en líka eitthvað á borð
við áfallastreituröskun hermanna.
Stærsta ákvörðunin sem við tókum
var að nota kór á sviðinu sem er
eins og kór í grískum harmleik sem
rammar inn söguna og sýnir hana
í stærra samhengi. Þar með verður
þetta saga allra stríða og allra her-
manna.“
Mistökin í Hörpu
Þessi danska uppfærsla verður
flutt á Listahátíðinni í Reykjavík í
vor og Daníel segir að það sé bæði
skemmtilegt og mikilvægt að fá að
koma með þetta heim. „Þetta er
minn heimavöllur og það er líka
gaman fyrir óperulífið hér að fá
hingað nýja íslenska óperu vegna
þess að það er ekkert of mikið um
frumflutning á íslenskum óperum
á Íslandi.“
Er það áhyggjuefni að íslenskar
óperur séu helst frumfluttar úti í
heimi? „Ég held að það sé kannski
ekki beint áhyggjuefni og ég hef
fullan skilning á því að óperunni
er sniðinn þröngur stakkur í Hörpu
og þarf að taka ýmsar ákvarðanir
sem endurspegla það en á sama
tíma verð ég að hrósa óperunni
fyrir að taka þetta skref með mína
óperu. Það er Íslenska óperan sem
er drífandi aflið í því að setja þetta
upp þannig að ég get ekki annað en
verið ánægður með það.
Staðreyndin er sú að ég held að
óperan eigi alltaf eftir að þurfa að
berjast á meðan hún á heimili sitt
í Eldborg. Meðan það er þá veit ég
ekki alveg hvað hún getur gert til
þess að fá meiri samfellu í starfið og
geta boðið upp á enn fjölbreyttara
verkefnaval. Best væri ef það væri
annar salur og eins gæti verið fróð-
legt að sjá fleiri tónleikauppfærslur
á óperum eins og gert var með Peter
Grimes á Listahátíð. En stærstu
mistökin voru alltaf að vera ekki
með sérstakan sal með hliðarsviði
og gryfju fyrir óperutónlist, dans
og jafnvel rokktónleika. En því
verður ekki breytt héðan af.
Þannig að staða óperunnar
er dálítið erfið. Ein hugmyndin
er að óperan fari aftur í Þjóð-
leikhúsið sem er nú ýmsum
vandkvæðum bundið, og svo er
önnur að óperan og sinfónían
taki höndum saman enn meira
en verið hefur. Jafnvel sameinist
að einhverju leyti en þá þarf það
að gerast á réttan hátt því það er
alltaf sú hætta að með svona sam-
runa glatist mikilvæg þekking og
það má ekki gerast. Báðar þessar
stofnanir verða að viðhalda sjálf-
stæði sínu þó að meiri samvinna sé
bæði jákvæð og augljós.“
Pikknikk og fiðlukonsert
Daníel vinnur talsvert utan land-
steinanna og hefur verið í sérstak-
lega farsælu sambandi við Fílharm-
óníusveitina í Los Angeles. „Ég fór
þarna fyrst í kringum 2011 þegar
þau fluttu tónlistina mína í fyrsta
sinn og þá strax báðu þau mig um
að skrifa meira. Það samstarf hefur
gengið þannig koll af kolli. Síðan
kom þessi risastóra hátíð, Reykja-
vík Festival, sem var haldin í apríl og
ég vann að með þeim í tæp tvö ár.
Það merkilega er að þessi hátíð var
ekki að íslensku frumkvæði heldur
að frumkvæði LA Phil sem er alveg
magnað. Það segir líka mikið um
stöðu íslensks tónlistar- og menn-
ingarlífs í heiminum að þetta hafi
orðið að veruleika. Þetta var risastór
hátíð sem stóð í tvær vikur og vakti
mikla athygli í fjölmiðlum vestan
hafs sem og í borginni sjálfri.
Þessi hljómsveit er talsvert ólík
öðrum slíkum í Bandaríkjunum
þar sem hún er mjög framsækin og
hugsar mikið til eins og listasafn.
Þau búa stöðugt til viðburði, frum-
flytja líklega mest allra hljómsveita
af nýrri tónlist, eru að setja upp
óperur og sviðsverk, setja tónleika
í nýtt samhengi og vinna þvert á
margar listgreinar. Ég held að allar
hljómsveitir geti lært mikið af þess-
ari hljómsveit og hvernig þau nálg-
ast listina.“
En er ekki fiðlukonsertinn sem
þau fluttu eftir þig í sumar einmitt
dæmi um þetta? „Jú, það má segja
það, en reyndar átti hann að vera á
Reykjavíkurhátíðinni en frestaðist
Daníel og félagar hans í 5. flokki Fram
árið 1991 en þessir strákar reyndust
mjög sigursælir í yngri flokkum.
Við upphaf æfingatímans á óperunni Brødre. Daníel, Steffen Aarfing sviðs-
hönnuður, Kerstin Perski höfundur libretto og Kasper Holten leikstjóri. Jakob Christian Zethner, Joel Annmo og Anne Margrethe Dahl í óperunni Brødre.
Hið fræga kynn-
ingarskilti á
Hollywood Bowl
auglýsir fiðlu-
konsert Daníels í
flutningi LA Phil.
↣
vegna óperunnar. En í staðinn var
hann fluttur í Hollywood Bowl, sem
hljómsveitin rekur á sumrin, og það
var algjörlega mögnuð upplifun að
fá að vera þar. Þetta er gríðarlega
stórt svæði og utandyra og mjög sér-
stök stemning sem myndast þarna.
Fólk mætir þarna snemma með
pikknikk-körfurnar en svo þegar
það er byrjað að spila þá dettur allt
í dúnalogn. Það var engu líkt.
Konsertinn fór svo á heilmikið
flakk með það með öðrum hljóm-
sveitum í Evrópu og ég fylgdi því
eftir svona að hluta. Það var gaman
að fá samanburðinn frá Hollywood
Bowl við þessa hefðbundnu tón-
leikasali. Planið er svo að konsert-
inn verði fluttur hér hjá Sinfóníunni
á næsta tónleikaári og ég hlakka
mikið til þess.“
Okkar mesta stolt
Þegar kemur að spurningunni um
hvernig Íslendingar séu að höndla
listir og menningu í samfélagslegu
tilliti segir Daníel að við séum í
raun að gera margt vel. „Það sem ég
hef mestar áhyggjur af eru grunn-
stoðirnar en ég hef ekki svo miklar
áhyggjur af toppunum. Auðvitað er
það eilíf barátta hjá listastofnunum
fyrir fjármagni en ég hef mun meiri
áhyggjur af listnámi í grunnskól-
unum og tónlistarskólunum. Það er
eins og pólitíkusar fatti ekki alltaf
samhengið þarna á milli – að þetta
gerist bara og renni fram eins og
kalda vatnið úr krananum. Að það
verði alltaf æðislegir listamenn á
Íslandi vegna þess að við erum svo
frábær. En þetta er ekki þannig og
þetta er ekki sjálfsprottið og það er
ástæða fyrir því að tónlistarlífið er
svona blómlegt og það er af því að
tónlistarskólarnir hafa verið sterkir
og það þarf að halda áfram að efla
þá en ekki þrengja að þeim. Þarna
þurfum við virkileg að sækja fram og
ég vona að það gleymist ekki í hinni
fyrirhuguðu stórsókn í mennta-
málum sem stjórnmálamennirnir
eru að boða.“
Daníel segist binda vonir við
nýjan menntaskóla í tónlist og þá
möguleika sem í honum eru fólgn-
ir. „En við eigum sem þjóð að vera
stolt af þessum árangri í listum ekki
síður en í íþróttum. Við eigum að
gera þessu hátt undir höfði og átta
okkur á því að þetta er eitt af okkar
höfuðeinkennum úti í heimi. Okkar
mesta stolt.“
Samfélagsleg skylda
Hafa listamenn þá ekki samfélags-
legar skyldur ef það er verið að fjár-
festa í listum? Eftir langa umhugsun
svarar Daníel loks með bæði já og
nei. „Skapandi listamaður á ekki að
vera krafinn um skyldur við sam-
félagið að öðru leyti en því að hann
á að skapa og vanda sig. Hluti af því
getur verið að spyrja áleitinna og
krefjandi spurninga um sitt sam-
félag og samtíma en það er ekki
hægt að setja það fram sem kröfu
til listamanns þó svo að hann hafi
það val.
Ég held að í þessu felist misskiln-
ingur á eðli listarinnar því sam-
félagslegt gagn hennar er ótvírætt
óháð því hvers eðlis hún er. Listin
mun alltaf skila einhverju til sam-
félagsins hvort sem það er hönd á
festandi eða eitthvað óræðara. Sum
verk tala beint inn í samtíma sinn
meðan önnur tala inn í eilífðina, ef
ég má gerast svo háfleygur. Þetta er
ekki eitthvað sem hægt er að stjórna
ofan úr ráðuneyti.
Hins vegar geta listastofnanir haft
ákveðnum skyldum að gegna. Það
er augljóst að Þjóðleikhúsinu og
Sinfóníunni ber ákveðin skylda til
þess að eiga í samtali við þjóð sína
og reyna að sinna að einhverju leyti
ólíkum þörfum og hópum sam-
félagsins. En listamaðurinn sjálfur
má aldrei vera undir þeirri kvöð.“
En stærstu mistökin
voru alltaf að vEra
Ekki mEð sérstakan
sal mEð hliðarsviði og
gryfju fyrir ópErutón-
list, dans og jafnvEl
rokktónlEika.
KOMDU
Í
– dásamleg deild samfélagsins
OPIÐ UM HELGAR FRÁ KL. 11 – 17
K
V
IK
A
1 8 . n ó v e m b e r 2 0 1 7 L A U G A r D A G U r32 H e L G i n ∙ F r É T T A b L A ð i ð
1
8
-1
1
-2
0
1
7

0
4
:3
7
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
8
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
E
4
0
-3
B
8
4
1
E
4
0
-3
A
4
8
1
E
4
0
-3
9
0
C
1
E
4
0
-3
7
D
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
1
2
0
s
_
1
7
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K