Morgunblaðið - 06.06.2017, Blaðsíða 35

Inga líka verið framkvæmdastjóri
Listvinafélagsins. „Inga Rós ákvað
því fyrir tveimur áratugum að vera
í hálfu starfi hjá Sinfóníuhljóm-
sveitinni og hálfu starfi sem fram-
kvæmdastjóri Listvinafélagsins,“
segir Hörður. „Umfang starfsins
hefur vaxið smám saman og stönd-
um við núna fyrir um 50 listvið-
burðum á ári. Hjá bændum er það
búskapurinn á býlinu sem er rædd-
ur uppi í hjónarúmi á kvöldin, en
hjá okkur er það búskapurinn uppi
á Skólavörðuhæð sem er til um-
ræðu.“
„Ungt fólk sem
kann að lesa nótur“
Eitt af fyrstu verkum Harðar
var að stofna öflugan kór sem gæti
ráðið við krefjandi verk. Hörður
segir stofnun Mótettukórsins hafa
gengið betur en hann þorði að
vona, og var hann samt nokkuð
bjartsýnn þegar hann auglýsti í
blöðunum eftir „ungu fólki í kór
sem kynni að lesa nótur“.
„Ég heyrði það út undan mér að
sumum kollegum mínum þætti
þetta helst til hrokafullt uppátæki
hjá mér, og áttu von á að þessi
ungi gikkur myndi fljótt renna á
rassinn. En ég reyndist hafa
heppnina með mér, og eftir fyrsta
veturinn voru um 20 til 25 manns
komin í kórinn. Eftir eitt ár til við-
bótar var kórinn búinn að ná í um
40 meðlimi og í dag telur Mótettu-
kórinn nærri 60 manns.“
Fyrstu árin fékk kórinn að halda
tónleika í Kristskirkju enda var
ekki búið að reisa meira en turninn
á Hallgrímskirkju og litla kapellu
þar sem messað var á sunnudög-
um. „Fljótlega vorum við komin á
flug, farin að sækja söngviðburði
erlendis og ná góðum árangri í
keppnum.“
En af hverju vildi Hörður aðeins
hafa ungt fólk í kórnum? „Ég var
yngri þá en ég er nú, og get núna
sagt frá öðrum sjónarhóli að ég
hafði þá ranghugmynd að eftir fer-
tugt gætu komið of miklar sveiflur
í raddir söngvara, og hætt við að
kórinn myndi missa þann léttleika
sem ég vildi að einkenndi hann.
Svo gerist það að ég eldist og
þroskast, og þegar ég verð sjálfur
fertugur átta ég mig á að þá er lífið
rétt að byrja og aldurstakmarkið
fullstrangt. Síðan þá má segja að
hámarksaldur kórmeðlima hafi
fylgt mínum eigin aldri. En kórinn
hefur líka endurnýjað sig sjálf-
krafa, og aldurinn haldist tiltölu-
lega lágur. Virðist alltaf nokkuð
stór hópur fólks á aldursbilinu 20-
30 ára sem vill fá að spreyta sig í
kröftugum kór.“
Að halda kór gangandi í 35 ár er
ekki lítið afrek, og síst léttara núna
á tímum snjallsíma og internets.
Þegar Mótettukórinn var stofnaður
var mun minni samkeppni um at-
hygli kórfélaganna, og ekki einu
sinni sjónvarp á fimmtudögum. „Ég
get alveg staðfest það að hlutirnir
hafa breyst. Núna vill fólk vera í
kórnum og í svo mörgu öðru til við-
bótar og álagið á vinnumarkaði er
líka orðið meira. Áður fyrr var
skipulagið miklu auðveldara, og
fólk mætti þegar það átti mæta, en
er núna skotist til Tenerife þegar
síst varir. Á móti kemur að meira
framboð er af hæfum söngvurum,“
segir Hörður. „Engu að síður getur
verið gremjulegt þegar forföll
verða í hópnum, og mikilvægt að
fólk mæti samviskusamlega á æf-
ingar. Að syngja í kór er ekki
ósvipað og að spila knattspyrnu:
fólk þarf að læra að leika saman,
og æfingarnar eru undirstaða þess
að ná árangri sem ein heild.“
Gengið inn í höll fegurðar
Tónleikagestir geta vænst mik-
illar veislu á laugardag og sunnu-
dag og þykir H-moll messa Bachs
eitt fegursta verk sinnar tegundar.
„Það gerist stundum við æfing-
arnar að ég upplifi mig eins og inni
í einhvers konar paradísarhöll feg-
urðar og snilldar,“ segir Hörður, en
messan þykir jafn krefjandi og
hún er falleg. „Þegar Bach samdi
verkið var það ekki hugsað til
flutnings, heldur frekar sem eins
konar vitnisburður um hans eigin
snilld, og var það ekki fyrr en um
miðja 19. öldina að verkið var
flutt í heild sinni,“ útskýrir Hörð-
ur. „Bach fær að láni ýmsa búta
úr eigin verkum, og hver kafli
messunnar er nánast eins og sýn-
ing á mismunandi tónsmíðatækni
og formum svo að það að ganga í
gegnum verkið er eins og að
spóka sig á myndlistarsýningu.“
Mótettukórinn flutti H-moll
messuna fyrst sumarið 1999 á
tónleikum í Hallgrímskirkju og
Skálholti. Næst var messan flutt
árið 2007. Er það ekki að ástæðu-
lausu að svona langur tími hefur
liðið á milli flutninga á verkinu,
enda dýr uppfærsla. „Miðasalan
gæti seint staðið undir kostnaði
enda þarf kórinn að kalla til leiks
fjölda atvinnumanna; bæði hljóm-
sveit og einsöngvara. Styrkir og
aðrar tekjur gera okkur kleift að
ráðast í verkefni af þessari
stærðargráðu,“ segir Hörður.
H-moll messan reynir líka á
söngvarana og stjórnandann og er
verkið t.d. á flestum stöðum
fimmraddað, en venjuleg kórverk
eru alla jafna fjögurra radda.
„Bach notar mikið tvískiptan
sópran, og fer jafnvel upp í átta
radda söng á köflum þar sem ég
skipti kórnum í tvennt. Þetta er
mjög flókinn vefur en algjört
gull.“
Segir Hörður kröftuga upplif-
unina af H-moll messunni síst
minnka þó að hann hafi í tvígang
áður kafað ofan í þetta verk. „Mér
finnst núna orðið auðveldara að
stjórna flutningnum, og eflaust
spilar önnur reynsla þar inn í líka.
En samt er alltaf eitthvað sem
kemur á óvart, og eitthvað nýtt til
að uppgötva. Trekk í trekk stend
ég mig að því að fá gæsahúð af
hrifningu.“
Íslenski dansflokkurinn hefur verið
á sýningarferðalagi um Evrópu síð-
ustu vikurnar. Meðal viðkomustaða
eru Spring Festival í Utrecht, Arct-
ic Arts Festival í Harstad, South-
bank Centre í London, Tanzhaus í
Düsseldorf og Kunstcentrum
BUDA í Kortrijk í Belgíu. Um er að
ræða fyrstu utanlandsferð Íd með
Fórn, sem sýnt var í Borgarleikhús-
inu fyrr í vetur. Viðtökur á
sýningarferðalaginu hafa verið góð-
ar og nýverið birtust þrír lofsam-
legir dómar í hollenskum dag-
blöðum þar sem Fórn hlaut fjórar
stjörnur hjá öllum þremur rýnum.
„Fórn reyndist vera miklu meira
en hrífandi fórnarathöfn. Viðskipti
eru okkar samtímatrú, neysla okkar
fórnarathöfn. Sturluð en frískandi
sýning sem hittir beint í mark,“
skrifar rýnir Trouw. „Fórn er
spennandi díónískur fögnuður lífs-
ins. Spring Festival í Utrecht lauk
með örhátíðinni Fórn, fjögurra tíma
hugbreytandi leikhúsferðalagi,“
segir rýnir NRC Handelsblad.
„Íslensku danshöfundarnir Erna
Ómarsdóttir og Valdimars Jóhanns-
son settu saman kvöldstund fulla af
fórnarathöfnum fyrir einstakling-
inn, sem að þeirra mati vill gjarnan
trúa jafnvel þótt Guð sé löngu dauð-
ur. [...] Fórn fer í gegnum hverja
fórnarathöfnina á fætur annarri,
skoðar þær frá sjónarhorni samtím-
ans og gefur þeim nýtt form og
samhengi í stílfærðum heilögum
hversdagsleika og upphafinni feg-
urð, heilsumenningu og grunn-
hyggni neyslusamfélagsins,“ segir í
Theaterkrant.
Gítar Ekkert á morgun eftir Ragnar Kjartansson og Margréti Bjarnadóttur
við tónlist Bryce Dessner er eitt verkanna sem mynda sýninguna Fórn.
Fórn fær góða
dóma í Hollandi
MENNING 35
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 2017
Til stendur að
birta safn áður
óútgefinna smá-
sagna eftir Ruth
Rendell í Bret-
landi í haust
undir titlinum A
Spot of Folly.
Sögurnar, sem
Rendell skrifaði
á árunum 1970
til 2005, fundust nýverið í fórum
bandarískra tímarita, flestar hjá
tímaritinu Ellery Queen Mystery.
Fræðimaðurinn Tony Medawar
rakst á sögurnar þegar hann skoð-
aði gömlu tímaritin.
Cecily Gayford, ritstjóri hjá
Profile, sem gefa mun smásagna-
safnið út í október, segir að sög-
urnar séu „dæmigerðar Rendell“-
sögur sem feti einstigið milli lög-
reglustarfa og sálfræðitryllis.
„Efniviður þeirra er klassískur –
hjónaband, afbrýðisemi, leynd-
armál og að kanna mörkin milli
þess sem er eðlilegt og algjörs sið-
leysis í því umhverfi innilokunar
sem ríkir í bókum hennar,“ segir
Gayford. Bendir hún á að Rendell,
sem lést 2015, þá 85 ára gömul,
hafi verið ótrúlega afkastamikill
höfundur, sem sendi frá sér eina
glæpasögu á ári og skrifaði hundr-
uð smásagna til birtingar í tímarit-
um á ferli sínum. Því sé ekki úti-
lokað að fleiri óútgefnar smásögur
eigi eftir að finnast þegar grúskað
verður í eldri tímaritum.
Frægasta persónan úr smiðju
Rendell er rannsóknarlögreglu-
maðurinn Wexford, en gerðar voru
sjónvarpsþáttaraðir eftir bókunum
á níunda áratug síðustu aldar.
Nýtt smásagnasafn eftir Rendell
Ruth Rendell
Ert þú á leið í leikhús? Pantaðu ljúffengar veitingar til
að njóta fyrir sýningu eða í hléi á borgarleikhus.is
MAMMA MIA! (Stóra sviðið)
Mið 7/6 kl. 20:00
Sing-along
Lau 10/6 kl. 20:00 185 s. Fim 15/6 kl. 20:00 188 s.
Fim 8/6 kl. 20:00 183 s. Sun 11/6 kl. 20:00 186 s.
Fös 9/6 kl. 20:00 184 s. Mið 14/6 kl. 20:00
Sing-along
Allra síðustu sýningarnar! Síðasta sýning fimmtudaginn 15. júní.
Elly (Nýja sviðið)
Þri 6/6 kl. 20:00 aukas. Fös 9/6 kl. 20:00 50. sýn Mið 14/6 kl. 20:00 53. sýn
Mið 7/6 kl. 20:00 48. sýn Lau 10/6 kl. 20:00 51. sýn Fim 15/6 kl. 20:00 54. sýn
Fim 8/6 kl. 20:00 49. sýn Sun 11/6 kl. 20:00 52. sýn
Opnar kl. 18:30, frjálst sætaval. Panta verður veitingar með dags fyrirvara.
Elly - haustið 2017 (Stóra sviðið)
Fim 31/8 kl. 20:00 1. sýn Fim 7/9 kl. 20:00 4. sýn Sun 10/9 kl. 20:00 7. sýn
Fös 1/9 kl. 20:00 2. sýn Fös 8/9 kl. 20:00 5. sýn Fim 14/9 kl. 20:00 8. sýn
Lau 2/9 kl. 20:00 3. sýn Lau 9/9 kl. 20:00 6. sýn Fös 15/9 kl. 20:00 9. sýn
Sýningar í haust komnar í sölu.
Hvað er á fjölunum? mbl.is/leikhus
Hörður hefur fengið fjóra framúrskarandi einsöngv-
ara til að taka þátt í flutningi H-moll messunnar.
Þau eru Hannah Morrison sópran, Alex Potter
kontratenór, Elmar Gilbertsson tenór og Oddur Arn-
þór Jónsson barítón. Öll eru þau rísandi stjörnur í
tónlistarheiminum og eðlilegt að spyrja Hörð hvort
auðveldlega gangi að fá svona vandaða og eftir-
sótta söngvara alla leið til Íslands: „Það er furðu
auðvelt, sérstaklega ef maður skipuleggur sig langt
fram í tímann. Mér hættir hins vegar til að vera
svolítið íslenskur í háttum, vera með allt of margt í
gangi í einu og byrja seinna en ég ætti að leita að
söngvurum. Er samt alveg ótrúlegt hve vel gengur
að fá erlenda listamenn til að koma til Íslands,“
segir hann glettinn.
Grunar Hörð að þar spili margt inn í. Eflaust eru
margir listamenn áhugasamir um Ísland sem
áfangastað, líkt og almennir ferðamenn, og þekkja
Hallgrímskirkju af ljósmyndum á samfélagsmiðlum.
Mótettukórinn hefur líka ágætis orðspor, og sömu-
leiðis Alþjóðlega barokkhljómsveitin í Hallgríms-
kirkju sem spilar stórt hlutverk við flutning mess-
unnar. Varð barrokhljómsveitin til fyrir um tveimur
áratugum þegar Guðrún Hrund, dóttir Harðar og
Ingu Rósar, var nýútskrifuð frá barokkdeild Tónlist-
arháskólans í Haag, og varð úr að búa til hljómsveit
skipaða bæði íslenskum tónlistarmönnum og er-
lendum skólafélögum Guðrúnar. „Alþjóðlega barokk-
sveitin, sem frá stofnun sinni hefur tekið þátt í
flutningi margra stórra barokkverka í Hallgríms-
kirkju eftir Bach, Händel o.fl., er samsett af fram-
úrskarandi hljóðfæraleikurum, sem koma langan
veg til að taka þátt í H-moll messunni, fæstir þeirra
eru búsettir í Hollandi, þó svo að Haag tengi þau
saman,“ útskýrir kirkjuorganistinn.
Er Hörður sérstaklega spenntur að kynna Hönnuh
Morrison sópran fyrir Íslendingum, en svo skemmti-
lega vill til að hún er hálfíslensk. „Það spurðist út
að ég væri að leita að söngvurum og fékk ég þá
skeyti frá Árna Heimi Ingólfssyni sem spurði mig
hvort ég kannaðist við þessa efnilegu ungu söng-
konu, sem væri að gera það svona rosalega gott í
barokkinu,“ segir Hörður. „Ég hafði aldrei heyrt áð-
ur á hana minnst, og var þó ekki lengi að sjá á
Spotify og víðar að Hannah er búin að gera garðinn
frægan. Ég sendi umboðsmanni hennar skeyti og
fékk nánast um hæl það svar að Hannah væri ólm
að koma til okkar.“
Þegar Hörður og Hannah komust í samband kom í
ljós hvað heimurinn getur verið smár. Þau höfðu
nefnilega hist áður. „Móðir hennar er Agnes
Baldursdóttir frá Akureyri og stunduðum við nám
við tónlistarskólann þar á sama tíma. Agnes fór síð-
an til London í píanónám og kynnist þar skoskum
manni sínum, Tom Morrison. Þau bjuggu á Íslandi
um skeið og spilaði Tom m.a. með sinfóníuhljóm-
sveitinni. Þá fluttu þau til Aachen á meðan við Inga
Rós bjuggum í Düsseldorf,“ útskýrir Hörður. „Hitt-
umst við Hannah Morrison því fyrst á Íslendinga-
samkomu í Köln þegar hún var aðeins þriggja ára.“
Kynntist sópransöngkonunni
fyrst þegar hún var þriggja ára
VIÐ UNDIRBÚNING TÓNLEIKANNA KOM Í LJÓS HVAÐ HEIMURINN ER SMÁR
Hannah Morrison Elmar Gilbertsson
Oddur Arnþór Jónsson Alex Potter