Morgunblaðið - 06.06.2017, Blaðsíða 22

22 MINNINGAR
Aldarminning
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 2017
Hjarðarfelli þar sem
sama ættin hefur bú-
ið frá árinu 1805.
Þau Guðbranda Þor-
björg og Guðbjartur
gengu í hjónaband í
Ólafsvík þar sem
Guðbjartur stundaði
sjóinn og var eigandi
hlutar í mótorbáti
sem hann gerði út
með öðrum. Vorið
1906 fluttu þau frá
Ólafsvík og tóku við búinu á
Hjarðarfelli og þar fæddist Gunn-
ar, sjötta barn foreldra sinna en
alls voru þau átta sem upp komust
auk tveggja uppeldisbræðra.
Gunnar stundaði nám við Hér-
aðsskólann á Laugarvatni þaðan
sem hann brautskráðist 1938 og
þar lágu leiðir þeirra Ásthildar
saman. Hann útskrifaðist síðan
sem búfræðingur frá Hvanneyri
1939. Samkvæmt því sem Gunnar
hefur skrifað um dvöl sína á þess-
um menntasetrum fer ekki á milli
mála að þar hefur hann notið sín
og kunnað að meta návist við
skólafólk og fræðimenn á sviði bú-
vísinda enda stóð hugur hans til
frekari menntunar á því sviði er-
lendis en síðari heimsstyrjöldin
kom í veg fyrir það. Hann bar ætíð
hag Bændaskólans á Hvanneyri
og Laugarvatnsstaðar mjög fyrir
brjósti.
Gunnar hóf búskap á Hjarðar-
felli 1942 með Ásthildi konu sinni
og var jafnframt símstöðvarstjóri
tímabilið 1960 til 1980, en símstöð
sveitarinnar var á Hjarðarfelli frá
árinu 1912. Börn Gunnars og Ást-
hildar eru Guðbjartur, bóndi og fv.
oddviti á Hjarðarfelli; Högni, fv.
bóndi á Hjarðarfelli; Sigríður, BA
í frönsku og ensku, rithöfundur og
húsmóðir, búsett í Frakklandi;
Hallgerður, lögfræðingur í Stykk-
ishólmi; Teitur, efnaverkfræðing-
ur í Reykjavík, og Þorbjörg, bóka-
safnsfræðingur á Egilsstöðum.
Snæfellingar nutu forystuhæfi-
leika Gunnars á ýmsum sviðum
auk þess sem hann vann í þágu
bændastéttarinnar á landsvísu.
Hann lá ekki á liði sínu þar sem
hann tók til hendinni, hvort sem
var við ræktunarstörf eða við sókn
og vörn í þágu bænda. Hann var
um árabil formaður Búnaðar- og
ræktunarsambands Snæfellinga
þar sem hann beitti sér fyrir auk-
inni ræktun, rekstri jarðvinnuvéla
til jarðræktar í stórum stíl, var
fulltrúi Snæfellinga á Búnaðar-
þingi í þrjátíu og tvö ár og kjörinn
heiðursfélagi Búnaðarfélags Ís-
lands 1987. Hann var fulltrúi á að-
alfundum Stéttarsambands
bænda frá 1945 og kjörinn for-
maður þess árið 1963 og gegndi
því starfi í 18 ár eða til ársins 1981.
Jafnframt formennsku í Stéttar-
sambandinu var hann formaður
Framleiðsluráðs landbúnaðarins
1963 til 1981 og framkvæmda-
stjóri þess 1980 til 1987. Þessi
verkefni á landsvísu voru ekki
auðveld og oft stóð mikill styr um
landbúnaðarkerfið og þá stefnu að
verja íslenskan landbúnað með
innflutningstakmörkunum, víð-
tækri stjórnun á framleiðslunni og
niðurgreiðslum sem vissulega
voru fremur í þágu neytenda en
bænda. Það kom jafnan skýrt
fram að Gunnar taldi hagsmuni
heimilanna fara saman við hags-
muni bændastéttarinnar og átti
gott samstarf við verkalýðshreyf-
inguna.
Gunnar á Hjarðarfelli, eins og
hann var að jafnaði nefndur, tók
þátt í margháttuðum félagsstörf-
um í héraðinu. Hann sat í hrepps-
nefnd Miklaholtshrepps 1961 til
1978, í sýslunefnd 1950 til 1982 og
um árabil í stjórn Byggðasafns
Snæfellinga þar sem hann beitti
sér m.a. fyrir því að Norska húsið í
Stykkishólmi var endurbyggt og
gert að byggðasafni. Hann beitti
sér fyrir stofnun sjúkrasamlags í
Miklaholtshreppi sem var merki-
legt framtak til heilla fyrir íbúa
sveitarinnar og sat í sögunefnd
sýslunnar sem stóð fyrir útgáfu
héraðssögu. Í minningargrein
sem Erlendur Halldórsson, odd-
viti Miklaholtshrepps, skrifaði um
Gunnar látinn segir hann frá því
að við vígslu Langholtsréttar árið
1956 hafi Gunnar flutt ræðu og
sagt m.a.: „næst byggjum við yfir
börnin“. Og hann lét ekki þar við
sitja heldur tók til við að fylkja
fólkinu með sér í sveitunum sunn-
anfjalls. Laugargerðisskóli reis
undir öflugri stjórn Gunnars Guð-
bjartssonar sem var formaður
byggingarnefndar 1957-1965 og
leiddi þar samhentan hóp fólks
sem þráði góðan skóla fyrir börnin
í sveitinni. Skólinn var byggður
við heitar lindir í Laugargerði sem
voru virkjaðar fyrir sundlaugina
og skólahúsin. Erlendur, sem
þekkti vel til mála, segir einnig í
minningargreininni: „Er á engan
hallað þótt kalla megi Gunnar föð-
ur þess skóla.“
Gunnar tók virkan þátt í stjórn-
málastarfi innan Framsóknar-
flokksins og sat í miðstjórn flokks-
ins í tuttugu ár. Hann sat á þingi
um tíma sem varaþingmaður fyrir
Vesturlandskjördæmi. Þar lét
hann mjög til sín taka og beitti sér
í þágu bændastéttarinnar og
hinna dreifðu byggða jafnframt
því að vinna að margvíslegum
málum sem vörðuðu þjóðarhag.
Hann valdi að sinna málefnum
landbúnaðarins og fólksins í sveit-
unum og var ekki vanþörf á. Það
var áhugavert að fylgjast með því
hversu Gunnar hafði mikil áhrif
innan stjórnkerfisins og naut
trausts og trúnaðar yfir öll flokka-
mörk. Kom vel fram styrkur hans
vegna yfirburðaþekkingar og vits-
muna en hann var einnig harð-
skeyttur í orðræðu og rökfastur.
Stjórnmálamenn kunnu því ekki
allir jafn vel þegar hann beitti sér
fyrir þeim málum sem hann hafði
helgað starfskrafta sína. En það
gerði hann af mikilli eindrægni
og þekkingu en um leið var hann
viðkvæmur fyrir því sem hann
taldi vera ósanngjarna gagnrýni
á landbúnaðinn. Um viðureign
Gunnars við stjórnkerfið má víða
finna athyglisvert efni. Það fer
ekki á milli mála að málflutningur
hans vakti hvívetna eftirtekt
enda var hvergi slegið af og
Gunnar byggði málflutning sinn
á vel ígrunduðum rökum og töl-
fræði sem lá einstaklega vel fyrir
honum enda var hann mjög tal-
naglöggur. Það var ekki ónýtt
fyrir Snæfellinga að eiga slíkan
mann í þeirri forystusveit sem
vann í þágu hinna dreifðu byggða
og raunar landsins alls. Gunnar
sat í fjölmörgum nefndum og
stjórnum, bæði á landsvísu og
fyrir Vestlendinga. Fór ekki á
milli mála að hann naut þess að
fylgja málum fram og sjá árang-
ur verka sinna verða að veruleika
í þágu lands og þjóðar. Í tilefni
þess að heil öld er liðin frá fæð-
ingu Gunnars Guðbjartssonar vil
ég minnast þessa merka Íslend-
ings sem ég var svo lánsamur að
eiga að tengdaföður.
Blessuð sé minning Gunnars á
Hjarðarfelli.
Sturla Böðvarsson,
Stykkishólmi.
Gunnar Guð-
bjartsson, bóndi á
Hjarðarfelli í Mikla-
holtshreppi, formað-
ur Stéttarsambands
bænda og fram-
kvæmdastjóri
Framleiðsluráðs
landbúnaðarins,
fæddist á Hjarðar-
felli 6. júní 1917 og
eru því liðin 100 ár
frá fæðingu þess
mæta manns. Eiginkona Gunnars
var Ásthildur Teitsdóttir frá Ey-
vindartungu í Laugardal, Árnes-
sýslu, dóttir Sigríðar Jónsdóttur
og Teits Eyjólfssonar sem þar
bjuggu.
Gunnar var sonur hjónanna
Guðbröndu Þorbjargar Guð-
brandsdóttur húsfreyju og Guð-
bjarts Kristjánssonar, bónda og
hreppstjóra, sem bjuggu nær all-
an sinn búskap á Hjarðarfelli.
Guðbranda Þorbjörg var fædd í
Klettakoti á Búðum í Staðarsveit
en ólst upp hjá foreldrum sínum í
Ólafsvík þar sem faðir hennar var
verslunarmaður.
Guðbjartur Kristjánsson, faðir
Gunnars, fæddist að Miðhrauni í
Miklaholtshreppi en ólst upp á
Gunnar
Guðbjartsson
✝ Rós Péturs-dóttir fæddist
6. júní 1925 á
Hjaltastað í
Hjaltastaða-
þinghá. Hún lést á
dvalar- og hjúkr-
unarheimilinu
Grund 30. maí
2017.
Foreldrar Rós-
ar voru Guðlaug
Sigmundsdóttir
frá Gunnhildar-
gerði í Hróarstungu, f. 19.
apríl 1895, d. 26. október
1988, og Pétur Sigurðsson, f.
8. janúar 1888, d. 24. febrúar
1955. Börn þeirra hjóna eru
1) Sigríður Pétursdóttir, f. 18.
ágúst 1918, d. 8. mars 1968.
2) Sigrún Pétursdóttir, f. 13.
mars 1920, d. 19. apríl 1971.
3) Inga Margrét Pétursdóttir
Langholt, f. 8. maí 1921, d.
29. júlí 2014. 4) Ragnhildur
Pétursdóttir, f. 6. september
1922, d. 24. mars 2012. 5) Ein-
ar Pétursson, f. 2. nóvember
1923, d. 5. október 2012. 6)
Rós Pétursdóttir, f. 6. júní
1925, d. 30. maí 2017. 7)
Bergur Eysteinn Pétursson, f.
8. desember 1926, d. 13. sept-
ember 1970. 8) Bryndís Pét-
ursdóttir, f. 22. september
1928.
Árið 1954 giftist Rós Magn-
f. 5. desember 1960. Börn
þeirra 1) María Dís Gunn-
arsdóttir, f. 2. október 1989.
Sambýlismaður Þröstur Marel
Valsson, f. 12. maí 1989. Dótt-
ir Maríu Dísar frá fyrri sam-
búð: Emilía Ýr Guðmunds-
dóttir, f. 22. júní 2010. 2) Rós
Gunnarsdóttir, f. 24. júní
1999.
Tveggja ára gömul var Rós
tekin í fóstur af föðursystur
sinni Margréti, sem ól hana
upp ásamt manni sínum, Pétri
Einarssyni, fyrst á Vattarnesi
en síðar í Reykjavík, hjá Mar-
gréti bjó hún uns hún gekk í
hjúskap. Rós gekk í Versl-
unarskólann, lauk verslunar-
skólaprófi árið 1943. Eftir
það starfaði hún hjá Ingvari
Vilhjálmssyni útgerðarmanni
og Eggerti Claessen hrl. Árið
1951 réði Rós sig til starfa
hjá Ríkisútvarpinu sem
auglýsingastjóri og gegndi
því starfi til ársins 1977. Árið
1978 hóf hún störf hjá Sjó-
klæðagerðinni, þar sem hún
vann til ársins 1993 er hún
fór á eftirlaun. Magnús og
Rós áttu heimili í Hafnarfirði
að Arnarhrauni 26, í Reykja-
vík að Dunhaga 19 og í
Skaftahlíð 34. Þau bjuggu síð-
ustu tvö búskaparár sín á
Eyrarbakka. Er sjón Rósar
fór að daprast lá leið þeirra
hjóna á Grund árið 2000 þar
sem Magnús andaðist árið
2014 og Rós bjó til dánardags.
Útför Rósar fer fram frá
Kópavogskirkju í dag, 6. júní
2017, og hefst athöfnin klukk-
an 13.
úsi J. Jóhannssyni
frá Gufuskálum á
Snæfellsnesi, f.
28. nóvember
1922, d. 25. ágúst
2014. Dætur
þeirra eru: 1)
Margrét Magn-
úsdóttir, f. 28. maí
1955. Maki Val-
geir Pálsson, f.
14. febrúar 1953.
Börn þeirra: 1)
Heiðdís Valgeirs-
dóttir, f. 7. október 1982.
Maki Erling Tómasson, f. 10
nóvember 1978. Börn þeirra:
a) Valgeir Heiðar, f. 28.júní
2009, b) Hlíf, 12. nóvember
2011, og c) Margrét Lilja, f.
24. nóvember 2015. 2) Inga
Rós Valgeirsdóttir, f. 11. nóv-
ember 1984. Maki Brynjar
Smári Bjarnason, f. 24. ágúst
1984. Börn þeirra: a) Jóel
Freyr, f. 24. október 2014, og
b) Ylfa Rán, f. 17. nóvember
2016. 2) Sigríður Magn-
úsdóttir, f. 7. apríl 1958. Maki
Jón Sigurðsson, f. 31. ágúst
1953. Börn þeirra: 1) Aðal-
heiður Kristín Jónsdóttir, f.
12. júní 1986. Maki Brynjar
Magnússon, f. 29. janúar
1986. 2) Magnús Jóel Jónsson,
f. 5. október 1989. 3) Guðlaug
Magnúsdóttir, f. 14. júlí 1962.
Maki Gunnar Gísli Guðnason,
Það er ástæða fyrir því að
jörðin er kvenkennd og kölluð
móðir jörð. Mæður eru mik-
ilvægustu persónurnar í lífi
hverrar manneskju, í það
minnsta mín móðir. Ég er svo
heppin, ég hef átt minn eigin
klett. Mamma mín, þú varst
kletturinn í lífi mínu. Klettur-
inn sem ávallt var til staðar er
á þurfti að halda. Oft svarf
brimið úr klettinum mínum en
hann stóð alltaf fastur og
traustur eftir. Þannig varst þú,
elsku mamma mín, þú stóðst af
þér öldurót lífsins. Stundum
sigldi ég út í klettinn minn og
kvartaði yfir öldurótinu í mínu
lífi en þá fór kletturinn minn
með mig hinum megin við sig
og sýndi mér hvernig aldan
gutlaði þeim megin. Þannig
varst þú, elsku mamma mín,
þegar ég bar upp við þig vanda-
mál sem lífið færði mér dróst
þú fram hina hliðina á málinu.
Þú varst einstaklega dugleg
kona. Ung valdir þú það að
vinna úti. Á þeim árum var ekki
algengt að konur gerðu það. Þú
fórst frá Hafnarfirði í strætó á
hverjum morgni og komst til
baka með strætó, klyfjuð inn-
kaupum sem þurfti að bera í bú
fyrir fimm manna fjölskyldu.
Aldrei heyrði ég þig kvarta. Þú
ólst okkur systurnar upp í því
að hjálpa til á heimilinu og
þannig stýrðir þú heimilishald-
inu eins og verkstjóri. Allt gekk
þetta upp vegna þess að þú
varst svo skipulögð, ákveðin og
dugleg. Þú lagðir mikið upp úr
því að búa okkur fjölskyldunni
fallegt og gott heimili. Þegar
þú varst búin að vinna alla vik-
una fóru flestar helgar hjá þér í
að þvo þvotta, þrífa og baka.
Þér fannst líka gaman að eign-
ast falleg föt og oftar en ekki
saumaðir þú þau sjálf. Seinni
árin man ég eftir mörgum ferð-
um okkar inn í Verðlista, á
göngugrindinni, til að kaupa á
þig föt því þú vildir vera fín á
Grund. Öldurót lífsins meitlaði
frá þér sjónina hægt og bítandi
en þú varst einstaklega æðru-
laus og ég heyrði þig aldrei
kvarta yfir því, þvert á móti
sagðir þú, ég er svo heppin,
mér líður vel, á Grund hef ég
allt sem ég þarf, ég hef nóg að
hlusta á og ég þarf ekki að
kvarta yfir neinu. Þannig varst
þú, elsku mamma mín, stóðst
eins og klettur upp úr hverri
rauninni sem lífið færði þér.
Starfsfólkið á Grund minntist
oft á það við mig hvað þú værir
sjálfstæð og dugleg, þú vildir
helst aldrei biðja um aðstoð því
starfsfólkið hefði örugglega nóg
að gera við að sinna öðrum. Ég
held að það hafi varla liðið sá
dagur síðan ég fluttist að heim-
an að við höfum ekki annað
hvort sést eða heyrst í síma. Ef
ég hringdi ekki í þig á kvöldin,
hringdir þú í mig. Þú varst
besti vinur minn í lífinu, elsku
mamma mín, og fyrir það er ég
endalaust þakklát. Þú áttir líka
einstaklega falleg samskipti við
manninn minn, Gunnar Gísla,
sem hefur alla tíð þótt svo vænt
um þig og borið óendanlega
mikla virðingu fyrir þér. Ég sé
kapp þitt, dugnað og jákvæðni
til lífsins lifa áfram í dætrum
mínum, sem hafa verið svo
heppnar að fá að umgangast
þig mikið og læra af þessum
frábæru mannkostum þínum.
Elsku mamma mín, kletturinn
minn, nú hefur öldurótið í
kringum þig lægt og það sem
leikur í kringum þig núna er
fallegar minningar mínar og
tár. Þakka þér fyrir allt, ég
sakna þín og elska þig. Þín
Guðlaug (Gulla).
Nær hálfur fimmti áratugur
er síðan ég fór að venja komur
mínar á heimili Rósar tengda-
móður minnar og fann aldrei
annað en ég væri aufúsugestur.
Heimilið var myndarlegt og
fagurlega búið, enda lagði hún
alla tíð mikla rækt við það og
hlúði vel að sínu heimilisfólki.
Oft skildi maður ekki vinnu-
þrekið þegar hún sinnti störf-
um húsmóðurinnar af glæsi-
brag auk þess að vinna fullan
vinnudag utan heimilis. Elju-
semi var henni í blóð borin og
útsjónarsemi. Einatt var aðdá-
unarvert að sjá hverju hún gat
komið í verk á engri stund,
hvort sem var í matargerð, við-
haldi á heimilinu ellegar
saumaskap.
Þegar komið er að leiðarlok-
um í lífi tengdamömmu leita á
hugann margar góðar endur-
minningar þar sem maður naut
samvista með henni og Magn-
úsi tengdapabba, hvort sem var
á heimili þeirra, fjölskylduboð-
um eða ferðalögum með þeim
um landið. Þau Rós og Magnús
nutu þess að ferðast um landið;
fyrst með dætrunum, síðan
bættust tengdasynirnir við og
loks barnabörnin. Magnús var
Snæfellingur og á Snæfellsnesi
þekkti hann hverja þúfu. Þang-
að lá leið þeirra nánast á
hverju sumri meðan heilsa ent-
ist. Oft voru börnin með í för,
en ósjaldan fóru þau hjónin tvö
ein, m.a. til silungsveiða í vötn-
unum sem Vatnaleið er kennd
við. Rós átti á hinn bóginn ræt-
ur sínar að rekja austur á Hér-
að og þangað var einnig oft far-
ið. Þótt hún hafi ung að árum
flust þaðan til Reykjavíkur fór
ekki á milli að hún átti taugar
til Austurlands. Hún naut þess
að ferðast um æskuslóðirnar
fyrir austan og margar ánægju-
legar ferðirnar höfum við Mar-
grét og dætur átt með henni
um þær slóðir.
Tengdamamma var hávaxin,
glæsileg, skarpgreind og stál-
minnug. Hún fylgdist vel með
öllum þjóðmálum og var vel að
sér í því sem var í fréttum. Þótt
hún væri blind orðin hin síð-
ustu ár lét hún það ekki aftra
sér frá að hlusta á fréttir í
sjónvarpi á kvöldin auk þess
sem spurningaþættir í útvarpi
og sjónvarpi voru í miklu eft-
irlæti og að fá að glíma við
spurningar sem þar komu
fram. Hún gat verið ákveðin og
föst fyrir en var þó yfirveguð
og jarðbundin. Þegar þess
þurfti tjáði hún skoðanir sínar
af hreinskilni en að karpa um
hluti var henni ekki gefið. Ætíð
var gaman að sitja með henni
og skrafa um landsins gagn og
nauðsynjar og var hún ævin-
lega vel að sér í málefnum líð-
andi stundar.
Í nærfellt tvo áratugi bjó
hún við blindu og smám saman
fóru fætur einnig að gefa sig.
Heilsubrestinum tók hún af
miklu æðruleysi og aldrei
heyrðist hún kvarta. Hún fór
þá lítið nema helst í heimsóknir
til sinna nánustu. Sínu góða
minni hélt hún til síðasta dags
og naut þess þá að rifja upp
gamlar ferðaminningar, en
ferðalögin voru henni í fersku
minni. Þannig fannst henni
allajafna gaman að rifja upp
ljúfa ferð sem við Margrét og
dætur fórum með henni og
Magnúsi um Evrópu fyrir um
aldarfjórðungi, en sú ferð var
henni afar minnisstæð.
Við leiðarlok þakka ég kærri
tengdamóður góð kynni og ynd-
islega samleið allt frá fyrstu
kynnum. Megi minning mætrar
konu lifa um ókomin ár.
Valgeir Pálsson.
Aldnir útverðir veraldar
minnar falla einn af öðrum.
Þeir hafa verið merkisberar
stórfjölskyldunnar og mér leið-
arhnoða um lífsvegi. Rós Pét-
ursdóttir, móðursystir mín,
sem andaðist 30. maí sl., var
einn þessara útvarða og er nú
skarð fyrir skildi.
Mér þótti Rós vera myndug-
ur og stór persónuleiki, en um
leið gædd þeim hæfileika að
skelfa ekki eða hrella á nokk-
urn hátt, heldur bauð hún þvert
á móti inngöngu í sitt víðfeðma
andrými þar sem hreinskiptni
og velvild ríktu, auk fulls jarð-
sambands. Þá var ákaflega gott
og heilsubætandi að hlæja með
henni og húmorinn gat hvort
tveggja verið laufléttur eða sót-
svartur og beittur. Maður var
eins og nýhreinsaður og lukku-
legur eftir að hlæja með henni.
Ræði ég við börnin mín um
æðruleysi hef ég tekið Rós sem
gott dæmi þar um. Hún var ein
af örfáum manneskjum sem ég
heyrði aldrei harma hlutinn
sinn og má það teljast merki
um mikinn innri styrk, því hún
átti sitt andstreymi og síst
minna en annarra.
Það var gott að þekkja og
þykja vænt um Rós frænku og
fá hennar hjartanlegu móttökur
og einlægan áhuga á högum
manns og hugsunum. Hún var
eins og fólk á að vera.
Snorri Hjartarson sagði í
ljóði sínu Ferð:
En handan við fjöllin
og handan við áttirnar og nóttina
rís turn ljóssins
þar sem tíminn sefur.
Inn í frið hans og draum
er förinni heitið.
Veri hún frænka mín kært
kvödd á eilífðarinnar vegi.
Ég votta fjölskyldunni ein-
læga samúð.
Steinunn
Ásmundsdóttir.
Rós
Pétursdóttir