Víkurfréttir - 16.12.2004, Page 46

46 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU I www.vf.is I LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!
JÓ
LA
BÆ
K
U
RN
A
R
Þeg ar hér er kom ið við sögu eru þeir Ís lend ing ar sem
keypt ir höfðu ver ið laus ir úr Bar barí inu að hefja för sín
heim. Sam land ar þeirra hafa safn ast sam an á höfn inni
til að kveðja þá.
Ingi björg fyrsta, eins og land arn ir auknefndu Ingi björgu
Valda dótt ur eft ir að það spurð ist út að hún hefði ver ið
leyst á und an öðr um, stóð hok in frammi fyr ir de Willim
[sá sem greiddi lausn ar gjald ið fyr ir þræl ana] þeg ar Jón
gekk í hóp inn og í átt til Járn gerð ar staða bræðra sem
hann sá skaga upp úr þvög unni. Þeg ar hann náði til
þeirra stóðu þeir hlið við hlið og horfðu nið ur báð ir en
litu upp og urðu glað ir við að sjá hann. Helgi byrj aði
strax að flytja hon um þakk ir fyr ir frels ið með stöð ug um
inn skot um og við bót um frá Jóni bróð ur sín um. Jón
Ás bjarn ar son tók fram í fyr ir þeim og sagð ist vilja biðja
Helga að gera sér greiða. „Hvað sem vera skal,” sagði
Jón fyr ir hönd bróð ur síns sem end ur tók orð hans. Jón
Ás bjarn ar son fékk Helga bréf og pyngju og bað hann
að koma því til síns fólks í Grinda vík, „frá Þor birni
Ólafs syni vel að merkja,” sagði hann og kímdi. „Mitt
fyrsta verk,” mælti Helgi og tók við því sem að hon um
var rétt um leið og bróð ir hans sagði: „Það verð ur hans
fyrsta verk.” Jón Ás bjarn ar son hafði ekki fleiri orð um
þetta en minnti nafna sinn á að hús sitt og heim ili stæði
hon um ávallt opið og fékk að heyra það að laun um á
með an hann árn aði Helga far ar heilla að hann væri sann-
krist inn mað ur í grunn inn. Að því búnu gekk hann frá
þeim í þvög una. Allt í kring um hann var fólk að skipt ast
á kveðj um, stinga inn á sig pinkl um og sendi bréf um,
gráta við öxl, hlæja og flissa og faðm ast. Nokkr ir stóðu
og tví stigu með fljót andi augu frammi fyr ir börn um
sín um, sem yrðu eft ir í hel víti Mú hameðs án hjálp ræð is
Herr ans, og máttu vart mæla fyr ir hryggð. Marg ir þeirra
brugðu við þeg ar þeir sáu Jón og báðu hann í guðs
bæn um al mátt ugs að líta til með börn un um og sjá til
þess að harð ræð ið yrði þeim ekki um megn. Hann tók
öll um mála leit un um vel og sef aði marga.
Þar sem Jón fet aði sig um í mann grú an um heyrði hann
ýmsa tala fal lega þang að norð ur; um heið ríkju him ins-
ins, bless að an sval ann, gróð ur sæld ina, feiti fjallagimbr-
anna á haustin, fiski sæld í ám og vötn um og á mið um
und an strönd inni og þá þakk ar verðu guðs bless un
að losna úr hel vít is moll unni, frá síbít andi flug um
og annarri óværu sem aldrei léti kristn ina í friði, frá
vonsku full um patrón um og enn verri kerl ing um þeirra,
und an ánauðar oki og þess um Allah and skot ans sem alls
stað ar væri ná læg ur und ir og yfir dag ana langa og svart-
nætt ið með.
Leið Jóns lá þar hjá sem ný frjáls ar kon ur hnjóð uðu í
Önnu Jaspars dótt ur og sögðu henni mátu legt að sitja
þar eft ir í hel vít inu með sinn derr ing því nú væru þær
farn ar og ættu sín laun í vænd um fyr ir stað fest una í
Kristi á með an henn ar biði hand an vist í lifr ar bræðslu
and skot ans. Hann sá að Anna kerrti höf uð ið því meir
sem dæl urn ar gengu hrað ar, stóð kyrr og horfði um-
hverf is sig, brosti ann að kast ið til ein hvers sem hún sá
í fjarsk an um og kink aði kolli endr um og sinn um. Jón
gekk fyr ir harð mæltu kon urn ar og þagg aði nið ur í þeim
með frómri ósk um far ar heill í því að timb ur mað ur frá
Breið dals vík rak pink il sinn utan í hann og frá skjatt-
an um lagði lykt af kryddi og brennd um kaffi baun um.
Þeir heils uð ust glað lega með aug un um en héldu hvor
sínu striki.
Þeg ar Jón hafði kvatt kon urn ar sneri hann baki við
Önnu og gekk beint í flas ið á Ein ari Lofts syni. Þá fann
hann ramm an þef og ólík an því sem skjóða aust an-
manns ins hafði and að frá sér.
„Hel víti að fá hana ekki með,” sagði Ein ar við árekst ur-
inn og benti höfði í átt til Önnu. „Sóm ir sér hvar sem
hún fer þessi kona.” Hann reiddi skinn belg í bak og
fyr ir, bar kistil und ir armi og þétt fulla poka í báð um
hönd um.
„Á að veita við sjó veiki?” spurði Jón og klapp aði á belg-
inn.
Odd ný stóð við hlið Ein ars, rétti Jóni smá gerða hönd og
sagði: „Ég þakka herr an um,” brosti fal lega og leit nið ur.
Hún bar eng ar byrð ar og var í nýj um óreim uð um
skóm. Strax og hún hafði heils að setti hún aðra hönd ina
að enn inu og tróð polla lit um hár flóka inn und ir skuplu
með blóma mynstri.
„Ekki veit ég það nú,” svar aði Ein ar spurn ingu Jóns, „en
yrði þó ekki langt und an ef menn þyrftu ein hvers við.”
Skyndi lega gaf Ein ar eft ir í hnján um þar til pok arn ir
sátu á bryggj unni, lét lúk urn ar laus ar, tók kistil inn úr
hand ar krik an um og lagði hann frá sér, rétti úr bak inu,
sté fram og tók þétt ings fast utan um Jón og sagði:
„Elsku karl inn,” sleppti hon um aft ur snögg lega, hlóð á
sig far angrin um, leit í átt til de Willims og sagði:
„Komdu, kona! Mér heyr ist hann ætli að fara að kalla,
frels ar inn.”
Hann skaut oln boga í Odd nýju, hn uss aði, horfði fram
og þramm aði í átt til skips á stíg vél um úr brúnu leðri.
Það gljáði á gogg inn á hon um í sól skin inu. Jón fylgdi
þeim eft ir með aug un um og sá að það voru stimp ing ar
með há reysti á land gang in um; verð irn ir þæfðu á milli
sín eldri mann sem hann kann að ist ekki við úr fjarsk-
an um. Mað ur inn hróp aði guð leys ingj ar og stuttu síð ar
skepnu níð ing ar. Í því sá ráð herr ann hvar Jón Stulla son
smeygði sér á milli arabanna og hljóp upp á land gang-
inn, bank aði í bak ið á leys ingj an um sem sneri sér við
og hvæsti að hon um. Dreng ur inn lét sér hvergi bregða
held ur sagði hvell um hljómi: „Ég skal fóstra kvik ind ið!”
Verð irn ir ýttu við karl in um sem hik aði and ar tak áður
en hann rétti drengn um hálf vax inn hvolp sem ýlfraði
ve sæld ar lega. Um leið og dýr ið hafði skipt um hend ur
komu tveir strand ara bar aft an að pilti, tóku í axl irn ar
á hon um og báru hann út fyr ir varn ir sín ar. Fólk ið á
bryggj unni sló sam an hönd un um með gleði hljóð um
þeg ar ara barn ir slepptu drengn um, lúð ur var þeytt ur
og bar ið í bumb ur og þeg ar hljóm arn ir þögn uðu var
suð ið frá mann grú an um jafn há vært og hljóð færa slátt ur-
inn hafði ver ið áður. Mað ur inn sem átt hafði hund inn
fylgd ist tuð andi með að för un um og nefndi toll verð ina
ódrengi á sínu móð ur máli, ot aði reisupass an um hrana-
lega að vörð un um og gekk hvat lega um borð.
Flest ir leys in gj arn ir sem komn ir voru á skip stóðu við
lunn ing una og köll uðu stöðugt ein hver orð nið ur til
fjöld ans eða veif uðu hönd um í sí fellu. Búið var að
kalla alla Norð menn og Dani. Þeg ar de Willim hróp aði
upp nafn þess enska vissi Jón að að eins var einn tug ur
ís lenskra leys ingja eft ir á bryggj unni þótt mergð in þar
væri síst minni en þeg ar byrj að var að hleypa um borð.
Það mynd að ist glufa í mann haf ið fram und an Jóni og
hann sá hvar stúlku kind datt kylli flöt á bryggj una. Þeg ar
hún brölti á fæt ur sýnd ist hon um að hún væri varla
meira en tíu vetra göm ul. Hún var smá vax in, klædd í
rauð gul an serk sem smit að ist af óhrein ind um bryggj-
unn ar við bylt una og þeg ar hún strauk hann nið ur um
sig fór hún að kjökra, lágt í fyrst unni en með vax andi
styrk þar til grát ur inn skar suð ið í loft inu og upp úr
hon um steig neyð ar kall sem hún end ur tók í sí fellu og
end aði í há værri spurn:
„Mamma! Hvar ertu, mamma?”
Enn einu sinni þagn aði skar inn.
Grát andi orð telpunn ar héngu yfir og virt ust ekki geta
hætt að hljóma. Þau smit uðu út frá sér. Ástríð ur Fúsa-
dótt ir sem stóð þar skammt frá Jóni og hall aði sér upp
að Stulla Jóns syni fór að skæla, síð an marg ar kon ur og
börn og karl menn sugu upp í nef ið. Anna Jaspars dótt ir
gekk til og reyndi að hugga telpuna. Fólk ið um borð í
skip inu var þög ult og veif aði eng um. Smá vax in kona
og ljós yf ir lit um stóð úti við lunn ing una og ókyrrð ist
þar til hún lagði hend ur á borð stokk inn, vó sig upp og
hróp aði í ang ist: „Ekki gráta, gimbrin mín, ég kem, ég
kem!” Síð an hvarf hún aft ur fyr ir aðra og birt ist við hlið
varð anna sem gerðu vilja lausa til raun til þess að stöðva
hana svo að hún komst hindr un ar lít ið upp á land gang-
inn, hljóp um tré verk ið, hras aði aft an við strand ara bana
sem voru að hálfu snún ir við og gripu hana og réttu
hana af svo hún kæmi fyr ir sig fót um. Fólk ið vék fyr ir
henni og þeg ar hún náði til telpunn ar laut hún nið ur að
henni, tók hana í fang ið og vafði hana örm um. Stúlk an
hætti að hrína, hjúfraði sig og snökti að háls in um á
eft ir Úlf ar Þor móðs son
Hjá Al menna bóka fé lag inu er kom in út Rauð mold eft ir Úlf ar Þor móðs son.
Um er að ræða sögu lega skáld sögu,
sjálf stætt fram hald af Hrap andi
jörð sem kom út 2003 og fjall ar
um Tyrkjarán ið og ferð hinna her-
leiddu Ís lend inga suð ur.
Í Rauðri mold er lýst lífs bar áttu
Ís lend ing anna í þess um nýja veru-
leika; per són urn ar heyja harða bar-
áttu við andsnú in yf ir völd, veita
lífi sínu í nýj an og ókunn an far veg
og kljást við ágenga heim þrá. Og á
sama tíma taka Ís lend ing arn ir þátt
í heift ug um átök um í æðstu stjórn
hins nýja heima lands. Sam hliða meg-
in frá sögn bók ar inn ar eru rakt ar æv-
in týra leg ar ör laga sög ur sem flétt ast
listi lega sam an við sögu þráð inn og
mynda sterka heilda sem er í senn
spenn andi, fróð leg og sveip uð suð-
rænni dulúð.
Úlf ar Þor móðs son hef ur um langt
ára bil rann sak að Tyrkjarán ið og af-
drif Ís lend ing anna sem rænt var og
marg sinn is dvalist í Norð ur-Afr íku
við rann sókn ir.
Bók in er 367 bls.
Út gef andi: Al menna bóka fé lag ið
KAFLI ÚR BÓKINNI
Rauð mold
Fram hald af Hrap andi jörð