Fréttablaðið - 03.02.2018, Side 24

A lda Hrönn Jóhanns-dóttir er komin aftur til starfa til lög-reglunnar á Suður-nesjum. Þar starfaði hún áður en hún var
lánuð yfir til lögreglunnar á höfuð-
borgarsvæðinu eftir að Sigríður
Björk Guðjónsdóttir var skipuð lög-
reglustjóri embættisins.
Síðustu ár hennar í starfi hafa ein-
kennst af átökum í kjölfar mikilla
breytinga sem gerðar voru á verklagi
og skipulagi lögreglunnar á höfuð-
borgarsvæðinu. Þá sérstaklega í
málum sem varða heimilisofbeldi,
kynferðisbrot og mansal.
Alda Hrönn segist stolt þegar
hún lítur yfir farinn veg. Og þótt
hún hafi oft á ferlinum verið alveg
að niðurlotum komin vegna álags
og mótlætis þá sé starfið henni
mikilvægt. Það hafi aldrei komið til
greina að gefast upp, það brenni á
henni að gera samfélag okkar betra,
fyrir alla.
Grunnurinn lagður í byrjun
Alda Hrönn var laganemi við
Háskóla Íslands þegar hún fékk starf
í sumarafleysingum hjá lögreglunni
í Hafnarfirði. „Eldri bróðir minn
var sumarafleysingamaður hjá lög-
reglunni og mér fannst þetta spenn-
andi. Svo þótti þetta eftirsóknarvert
starf með lögfræðinámi. Þetta var
skemmtilegasta vinna sem ég hafði
unnið,“ segir Alda Hrönn sem hóf
störf hjá lögreglunni sumarið 1999.
„Maður fékk eiginlega að gera
allt. Á þessum tíma var töluvert af
ómenntuðu fólki við störf. Ég fór
því í útköll og fékk að spreyta mig í
aðstæðum á vettvangi.
Ég man vel eftir fyrstu útköllunum
og þegar ég horfi til baka þá held ég
að grunnurinn hafi verið lagður
þarna þegar ég byrjaði. Ég þurfti
stundum að fara inn á heimili fólks í
erfiðar aðstæður og það snerti mig,“
segir hún.
Misboðið og sagði upp
Alda Hrönn hóf strax störf hjá
sýslumanninum í Hafnarfirði eftir
útskrift, þar starfaði hún í nokkur ár
þar til leið hennar lá til lögreglunnar
á höfuðborgarsvæðinu. „Það var um
áramótin 2006-2007 en þá var sam-
eining embættanna á höfuðborgar-
svæðinu. Á þessum tíma var verið
að stofna kynferðisbrotadeild lög-
reglunnar á höfuðborgarsvæðinu og
ég var lögfræðingur þeirrar deildar.
Ég hafði mikinn metnað fyrir þróun
deildarinnar og starfaði að henni í
níu mánuði.
Ég var hins vegar ekki ánægð með
þær skipulagsbreytingar sem urðu
þar, þannig að ég ákvað að hætta. Ég
sagði bara upp,“ segir Alda Hrönn.
Hvað var það sem truflaði þig svo
mikið að þú ákvaðst að hætta? „Við
vorum tvær í nýrri deild, svokall-
aðri rannsóknareiningu ákærusviðs,
sem sögðum upp því okkur var mis-
boðið. Vorum mikið búnar að vera í
samræðum við nýjan lögreglustjóra,
Stefán Eiríksson, um þróun deildar-
innar. Við vorum þrjár konur og
tveir karlar sem vorum reynslumest
í deildinni. Stefán sagði okkur að
sennilega yrði flatt skipurit, enginn
yfir öðrum. Ef breyting yrði á myndi
verða auglýst í þær stöður svo allir
hefðu möguleika á að sækja um.
Þegar á reyndi var það ekki þann-
ig. Það var búið að ákveða að karl-
mennirnir tveir fengju stöðurnar
sem voru í boði. Við þrjár, konurnar
í deildinni, fengum þær ekki og ekki
heldur möguleika á að sækja um
þær. Stöðurnar voru ekki auglýstar.
Við vorum tvær sem sögðum upp. Í
framhaldinu var skipulagi á ákæru-
sviði breytt.“
Á þessum tímapunkti ætlaði Alda
Hrönn að hætta alfarið í lögreglunni.
„Ég hafði val. Vildi ég sætta mig við
ákvörðun lögreglustjóra eða ekki?
Ég ákvað að hætta og sótti um ýmsar
stöður. Einhvern veginn heillaði
ekkert mig nógu mikið. Þá fékk
ég tilboð frá lögreglunni á Suður-
LÖKE-málið tók á
Öldu Hrönn Jóhannsdóttur var gefið að sök að hafa misbeitt lög-
regluvaldi við rannsókn LÖKE-málsins. Málið var fellt niður að rann-
sókn lokinni. Málsmeðferðin gekk henni nærri. Hún lýsir mótstöðu
og kvenfyrirlitningu sem hún mætti í starfi sínu hjá lögreglunni á
höfuðborgarsvæðinu. Hún starfar nú hjá lögreglunni á Suðurnesjum
Alda Hrönn segir þörf á gagngerum breytingum á menningu lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu. Hún lýsir mótstöðu
við innleiðingu á breyttu verklagi og megnri kvenfyrirlitningu. FréttAblAðið/SteFán
Dómurinn varð einn sá þyngsti sem
féll í kynferðisbrotamáli á Íslandi
á þessum tíma. Þessi mál eru alltaf
erfið og reyna á,“ segir hún.
Stór og þung mál
Annað eftirminnilegt mál er stórt
mansalsmál sem tengdist glæpa-
samtökum í Litháen og kom upp
árið 2009. Alda Hrönn og félagar
hennar í lögreglunni á Suðurnesj-
um unnu sleitulaust að rannsókn
málsins. Nítján ára litháísk stúlka
fylltist ofsahræðslu í flugvél á leið
til Íslands. Í ljós kom að hún var
svipt frelsi af mönnunum sem fluttu
hana til landsins og hýstu í því skyni
að notfæra sér hana kynferðislega
eða að selja hana í vændi. Málið var
gríðarlega stórt í sniðum og krafðist
alþjóðlegs samstarfs. Á endanum
voru fimm Litháar dæmdir, einn í
fimm ára fangelsi og fjórir í fjögurra
ára fangelsi, fyrir mansal. Þetta er
fyrsti og eini dómurinn hér á landi
þar sem sakfellt hefur verið fyrir
mansal.
„Það var mjög mikil vinna sem fór
í þetta mál hjá okkur öllum, skýrslur
og upplýsingar að utan komu gjarn-
an á kvöldin og það þurfti að vinna
úr þeim. Þarna sannaðist hversu
góður mann aflinn var á Suður-
nesjum, samstilltur hópur. Á þessum
tíma lærðum við mikið, Sigríður
Björk var þá komin til Suðurnesja og
var lögreglustjóri. Hún lagði mikið
upp úr endurmenntun og sendi mig
til dæmis áður en þetta mál kom
upp á mína fyrstu ráðstefnu um
mansal í Vín. Það kom sér vel.“
Hvað varð um stúlkuna sem var
þolandi? „Ég veit ekki nákvæmlega
hvar hún er í dag. Það er erfitt að
vinda ofan af svona ofbeldi og áföll-
um. Síðast þegar ég frétti af henni,
þá voru það góðar fréttir. En maður
lærir líka að sleppa tökunum. Mestu
máli skipti á þessum tíma að bjarga
lífi hennar hreinlega, henni og fleiri
nesjum og ég ákvað að slá til,“ segir
Alda Hrönn frá.
Hún hafði mikinn metnað til að
bæta verklag í kynferðisbrotamál-
um á þessum tíma sem hún vann að
þróun deildarinnar á höfuðborgar-
svæðinu. „Ég sá tækifæri til að láta
gott af mér leiða. Á þeim mánuðum
sem ég hafði starfað í nýrri kyn-
ferðisbrotadeild breyttum við verk-
lagi. Til dæmis fórum við að nota
gæsluvarðhald með virkum hætti.
Ég hafði löngun til að halda áfram
þessari vegferð og þess vegna fannst
mér heillandi að fara til starfa hjá
lögreglunni á Suðurnesjum,“ segir
Alda Hrönn.
Góður mannafli á Suðurnesjum
Þegar Alda Hrönn fór til starfa á
Suðurnesjum var sameining emb-
ætta nýafstaðin. „Slíkt er alltaf erfitt
í byrjun en á Suðurnesjum græddum
við á því. Mannaflinn þar er mjög
góður. Það er líklega vegna þess að
í teyminu starfar mikið af fólki sem
býr á svæðinu. Því þykir vænt um
Suðurnesin og er tilbúið að leggja
mikið á sig. Þetta er ekki fjölmennt
lögreglulið en getur flest. Það er
öðruvísi að starfa í litlu samfélagi,
hluttekningin er meiri. Nálægðin
skiptir máli.“
Margt stendur upp úr frá tíma
Öldu Hrannar á Suðurnesjum á
þessum árum. Kreppan lék Nesin
grátt. Félagslegur vandi varð meiri.
Á þessum árum tókst Alda Hrönn
á við þung og stór mál. „Mál föður
sem braut á dóttur sinni var erfitt.
Kristjana Björg
Guðbrandsdóttir
kristjana@frettabladid.is
Ég ber ekki kala til
neins. Ég ætla Hins
vegar ekki að vera með
virk með þeim aðilum
sem sýna af sÉr svona
Hegðun eða sýna konum
fyrirlitningu.
LÖKE-málið
Hvað er lÖKe?
LÖKE er málaskrárkerfi lög-
reglunnar. Lögreglumenn eiga að
bera þagnarskyldu um atvik sem
þeim verða kunn í starfi sínu eða
vegna starfsins og leynt eiga að
fara vegna lögmætra almanna-
eða einkahagsmuna. Leki úr
LÖKE-málaskrárkerfinu er litinn
alvarlegum augum.
Um hvað snerist málið?
LÖKE-málið varðaði meint
brot lögreglumanns vegna
uppflettingar og meðferðar á
upplýsingum úr upplýsingakerfi
lögreglunnar, LÖKE. Í upphafi
var lögreglumaðurinn ákærður
fyrir að hafa flett upp nöfnum
kvenna og deilt í lokuðum hópi á
Facebook og einnig fyrir að hafa
deilt upplýsingum um þrettán
ára dreng.
Saksóknari hjá embætti ríkis-
saksóknara greindi frá því að ekki
hefði verið hægt að útiloka að
í meirihluta tilvika hafi upp-
flettingar tengst starfi lögreglu-
mannsins. Því var fallið frá hluta
ákæruliða. Verjandi lögreglu-
mannsins sakaði Öldu Hrönn um
rangar sakargiftir í málinu.
Lögreglumaðurinn var sak-
felldur fyrir þann ákærulið sem
varðaði uppflettingu á deilingu á
upplýsingum úr LÖKE um ungl-
ingsdrenginn. Hann hafði haft
afskipti af honum í starfi og sendi
tölvupóst til annars manns með
nafni og lýsingu á drengnum.
Honum var ekki gerð refsing.
Öldu Hrönn var gert að stíga til
hliðar á meðan héraðssaksóknari
rannsakaði störf hennar. Henni
var gefið að sök að hafa mis-
beitt lögregluvaldi við rannsókn
málsins.
Málið gegn Öldu Hrönn var
fellt niður að rannsókn lokinni.
Garðar Steinn Ólafsson, lögmað-
ur tveggja einstaklinga í málinu,
segir samt að úr niðurstöðunni
megi lesa að Alda hafi verið ábyrg
fyrir ágöllum á rannsókninni þó
að henni hafi ekki verið refsað
fyrir það.
3 . f e b r ú a r 2 0 1 8 L a U G a r D a G U r24 H e L G i n ∙ f r É T T a b L a ð i ð
0
3
-0
2
-2
0
1
8

0
4
:3
2
F
B
1
1
2
s
_
P
0
8
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
8
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
E
E
4
-C
D
F
8
1
E
E
4
-C
C
B
C
1
E
E
4
-C
B
8
0
1
E
E
4
-C
A
4
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
1
1
2
s
_
2
_
2
_
2
0
1
8
C
M
Y
K