Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.10.2017, Blaðsíða 30

30 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.10. 2017
Þ
eim sem fá að skrifa um hugðarefni
sín, til dæmis um stjórnmál á líð-
andi stund, þykir þunnt efnið í
sumartíð. Þeirra laxar ganga á
haustin, og stundum óþarflega
seint. Göngurnar eru misöflugar
eins og þær sem sækja í árnar snemmsumars. Þá
ráða straumar, fullt tungl eða hálft miklu um að-
stæður.
Þetta haustið kvarta þeir ekki sem fiska í grugg-
ugum vötnum stjórnmálanna.
Feitar fyrirsagnir
Hvert sem litið er, yfir höf og lönd eða hingað heim
titrar allt og tifar á stjórnmálahimninum.
Trump kallar Kim Jong-un rakettumanninn, en
kvikmynd um hann var sýnd í Austurbæjarbíói
þegar bréfritari var þar sætavísari í fornöld. Sá
rakettumaður bjargaði þeim sem bágt áttu úr
höndum illmenna. En rakettumaðurinn, sem Trump
skrifast á við á Tvitter, hótar nú að sprengja vetn-
isbombu í háloftum yfir Kyrrahafinu. Rúm þrjátíu
ár eru frá því að slíkt var gert í andrúmsloftinu.
Forsætisráðherra Japan hefur boðað til skyndi-
kosninga og vísar í ástandið sem einvaldurinn ungi
í Pyongyang ber ábyrgð á. Segist ráðherrann þurfa
nýtt umboð til að geta tekið Kim Jong-un föstum
tökum.
Kúrdar samþykktu sjálfstæði í þjóðaratkvæði og
Írakar og Tyrkir hóta þeim öllu illu.
Kosningar í Þýskalandi skapa hættu á að funda-
hald þingsins í Berlín og notalegt yfirbragð þess,
sem minnir á það sem ríkir í grónum rótaryklúbb-
um, breytist. Úrslit þessara kosninga hafa þegar
rofið stjórnarsamstarf stóru flokkanna og skotið
ótal spurningarmerkjum inn í pólitíska setninga-
skipun þýskrar umræðu.
Og aðeins vestar hótar ríkisstjórn Spánar að láta
handtaka tvö þúsund embættismenn í Katalóníu
reyni þeir að annast framkvæmd kosninga um sjálf-
stæði héraðsins. Það fer nú um ráðamenn í Brussel,
Berlín og París því að orðið eitt, „sjálfstæði“, veld-
ur meira uppnámi þar en nafn Sigmundar Davíðs á
fréttastofu „RÚV“.
Danskir hermenn, sem blönduðu sér ekki í það
þegar Þjóðverjar hertóku landið í seinna stríði, eru
nú skyndilega komnir út á göturnar á þessu ljúfa
bræðralandi okkar og systra.
Danmörk er hluti af Evrópusambandi stóra bróð-
ur sunnan við það. Því sama sem gamansamasta
nefnd í Osló veitti verðlaun fyrir það að hafa tryggt
frið í Evrópu frá síðustu styrjöld. Skemmtilegheitin
komu á óvart því að þeir sem eitthvað þekktu til
töldu að varnarbandalagið Nató og hundrað þúsund
aðsendir hermenn þess hefðu lengst af séð um þann
þáttinn.
Af hverju þessi viðbrögð?
Það hlýtur að vekja nokkra undrun, að minnsta
kosti á Íslandi, að það fari svona margir á líming-
unum í Þýskalandi, þótt einn skrítinn flokkur skjót-
ist upp í kosningum með 13% atkvæðanna. Á Ís-
landi eru furðuflokkar fjölmennir og fjölgar
sennilega enn í þessum kosningum.
En vera má, að ástæðan fyrir vanstillingu í
Þýskalandi yfir gengi AfD (Annar kostur fyrir
Þýskaland) gæti litast af því, hvernig elítan og
fréttastýrendur hér vestra höfðu stimplað flokkinn.
Flokkurinn hefur aðeins einu sinni áður tekið þátt
í kosningum á landsvísu. Þá hafði hann fyrirvara
við afstöðu annarra flokka til sameiginlegu mynt-
arinnar, evrunnar. Allir flokkar og fjölmiðlar sem
ná máli í þessu ágæta landi hafa haft eina trú í því
máli og minnsti vottur um efasemdir verið litinn
hornauga. Á meðan þessi nýi flokkur var nánast
eins máls flokkur, sem hvelfdist um efasemdir um
evruna, var hann kallaður „hægri öfgaflokkur“. Á
Íslandi var flokkur sem hafði þróast í það að hafa
aðeins eitt mál í sínu farteski, aðild að ESB. En
engum hugkvæmdist að kalla Samfylkingu vinstri
öfgaflokk, með hliðsjón af þessari staðreynd.
Eftir að Merkel kanslara varð það á í fljótfærni,
sem hún er ekki þekkt fyrir, í bland við snert af
góðmennskukasti, að bjóða milljón innflytjendur
velkomna til Þýskalands, án þess að nefna málið við
þjóðina áður, þá bætti AfD því máli við stefnuskrá
sína. Fjölgaði þá málefnum flokksins um helming.
Og þar með varð rasistastimplinum bætt ofan á
hægriöfgastimpilinn.
Merkel hafði ekki boðið neinn sérstakan rasa vel-
kominn til Þýskalands, heldur þá útlendinga héðan
og þaðan sem vildu fá að njóta þeirrar velferðar
sem vestræn ríki hafa náð að byggja upp síðustu
áratugina.
Það bendir óneitanlega til að málstaður sé ekki
sterkur finnist ekki önnur leið til að verja hann en
að brennimerkja hvern þann á ennið sem biður um
rök. Sjálfsagt vita ekki margir hvernig nafnið á
AfD er tilkomið. Það tengist spurningunni um það,
hvort gagnsemi sameiginlegrar myntar fyrir ólík
lönd Evrópu sé örugglega hafin yfir allan vafa.
Frú Merkel hamraði á því að málið gæti ekki ein-
faldara verið. Það væri enginn annar kostur til fyrir
Þýskaland.
Fólkið, sem var að hugleiða flokksstofnun um
hugðarefnið, greip þetta á lofti og kallaði flokkinn
„Annan kost fyrir Þýskaland“. Merkel á sem sagt
höfundarréttinn, þótt henni hafi kannski láðst að
láta þinglýsa honum.
Enn lengra gengið
Þegar AfD hafði óvænt fengið sína 94 alríkis-
þingmenn, þá tóku fjölmiðlamenn um alla Evrópu
og einnig hér að nota næstu síðu í handbókinni.
Hún var óneitanlega sérstök. Þeir gáfu hvorki frá
sér fullyrðinguna um hægri öfgaflokk né rasista-
stimpilinn. En nú stóð skyndilega upp úr ótrúlega
mörgum í senn sú viðbótarskýring að „þjóðernis-
flokkur“ hefði náð takmarki sínu um að fá menn á
þingið í Berlín í „fyrsta sinn síðan 1945“. Þótt það
væri ekki sagt beint fólst einföld fullyrðing í þessu:
Hinn nýi þingflokkur var beint framhald af nas-
istaflokki Hitlers. Þarna var auðvitað stórkarlalega
talað til hins nýja flokks og furðulegt að „frétta-
menn“ sem þykjast hafa grundvallarlögmál í heiðri
tækju þátt í slíku.
En látum það þó vera að svekktir ákafamenn láti
þetta eftir sér í pirringi sínum. En hitt er jafnvel
enn alvarlegra að með tengingunni er eins og verið
sé að gera tilraun til að slétta úr nasistaflokknum.
Hann boðaði illt frá fyrsta degi
Þegar flokkur Hitlers komst inn á þingið í Berlín
með kosningum þustu hinir nýkjörnu þangað í
einkennisbúningum. Flokkurinn sá hafði þegar
(eins og reyndar kommúnistar) komið sér upp
vopnuðum sveitum í einkennisbúningum sem ögr-
uðu kjósendum um allt Þýskaland.
Þegar þetta gerðist hafði „foringinn“ fyrir all-
löngu gefið út rit sitt, sem síðar breyttist í eins
Tebollar fjúka í logninu,
sagan missir af samhenginu
og enginn verður nokkru nær.
Það er eins og gerst hafi í gær
’
Nú segja þeir í Viðreisn að á daginn
hafi komið að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi ætlað sér að sprengja ríkisstjórn-
ina sjálfur með því að fella fjárlaga-
frumvarpið. Ekki er fótur fyrir því.
Reynt er að snúa út úr því, að ýmsir
þingmenn lýstu yfir andstöðu við til-
tekna þætti fjárlagafrumvarpsins og
sögðust vilja knýja fram breytingar á
þeim. Það var fagnaðarefni.
Reykjavíkurbréf29.09.17