Morgunblaðið - 12.02.2018, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 12.02.2018, Blaðsíða 20
20 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. FEBRÚAR 2018 ✝ Miroslav Ma-nojlovic, Bato, fæddist í borginni Tuzla í Bosníu 1. nóvember 1966. Hann varð bráð- kvaddur á ferðalagi í London 24. janúar 2018. Foreldrar hans eru Zdravko og Cica Manojlovic. Þau búa í Tuzla í Bosníu. Systir Batos er Mirjana Jovi- cic. Hún býr einnig í Tuzla, er gift og á tvo syni. Bato starfaði fyrir al- þjóðadeild Rauða krossins í Bosníu. Hann flutti til Íslands ár- ið 1993. Hann stundaði nám við Háskóla Íslands og útskrifaðist með BA-próf í ensk- um bókmenntum árið 2000. Bato hóf störf hjá Austur-Indía- fjelaginu árið 1994 og starfaði upp frá því alla tíð með eig- endum þess, þeim Gunnari Gunn- arssyni, sem féll frá árið 2017, og Chandriku Gunn- arsson. Þau hjónin ásamt Bato stofnuðu veitingahúsið Hraðlest- ina árið 2003. Hraðlestin dafnaði hratt í höndum þeirra og er nú rekin á fjórum stöðum á höf- uðborgarsvæðinu. Útför hans fer fram frá Hall- grímskirkju í dag, 12. febrúar 2018, klukkan 15. Yndislegur. Það var Bato. Svo yndislegur. Betri, traustari og fal- legri manneskju er erfitt að finna. Hann geislaði af góðmennsku og hlýju. Bato fann taktinn sinn á Ís- landi eftir að hafa flutt hingað frá Bosníu árið 1993. Eyjan var hans og hann var hennar. Hann var vinmargur og stundum fannst manni eins og hann þekkti hrein- lega alla. Það var oft seinlegt að fara með honum á kaffihús eða í bæinn þar sem allir virtust gefa sig að honum og þekkja hann. Áður en við hjónin kynntumst vorum við bæði vinir Batos. Þegar við byrjuðum saman breyttist vin- skapur okkar við hann þannig að við urðum meira eins og fjöl- skylda. Hann var okkar nánasti vinur og var börnum okkar sem frændi. Hann tók það hlutverk al- varlega, hafði áhuga á lífi þeirra og tilveru og voru fermingar- veislur þeirra beggja haldnar hjá honum á Hraðlestinni. Krökkun- um fannst ekkert annað koma til greina því það er auðvitað ekki til betri matur en „Batomatur“ og „Batobrauð“ eins og þau kölluðu jafnan indverskan mat og naan- brauð. Bato var svaramaður Ivica þegar við giftum okkur og ár hvert hringdi hann og óskaði okk- ur til hamingju með brúðkaups- afmælið. Við vorum alltaf jafn hissa á því að hann myndi rétta daginn því að það gerðum við alls ekki. Við munum þá dagsetningu hér eftir því Bato lést á níu ára brúðkaupsafmæli okkar. Bato var duglegur að ferðast um heim allan og sökkti sér í sögu, bókmenntir og menningu þeirra landa sem hann heimsótti. Við fórum í nokkrar ferðir saman og er eftirminnilegust ferð okkar þriggja til Japans vorið 2015. Bato var frábær ferðafélagi sem sá skondnu hliðarnar á málunum sem hann sagði svo skemmtilega frá. Hann fór ásamt Ivica í stutta ferð til New York í fyrra. Þeir voru stórhuga í áformum sínum og ætluðu aldeilis að nota tímann vel. Þegar þeir komu heim sagði Bato söguna af því hvernig fór fyrir þeim fyrsta kvöldið í stór- borginni. Þeir höfðu verið búnir að kaupa sér miða á sögufrægan djassklúbb fyrsta kvöldið og drifu sig þangað nánast beint úr flug- inu. Þeir mættu fullsnemma, rugl- aðir vegna tímamismunar og flug- þreytu, en létu það ekki stoppa sig. Svo óheppilega vildi til að þeir fengu sæti alveg upp við sviðið, beint fyrir framan hljómsveitina. Bato lýsti því skellihlæjandi hvernig tónlistarmenn í heimsk- lassa settust hjá þeim á milli at- riða, en þeir vinirnir gátu hrein- lega ekki haldið sér vakandi. Annað slagið sagðist Bato hafa rankað við sér og séð Ivica gera hið sama, kippast til og sveifla fót- unum eins og hann væri alveg með á nótunum og í ótrúlegum djassfílingi. En það varði bara skamma stund því svefninn sótti svo stíft á. Hann taldi að ekkert hefði getað verið verra fyrir sjálfsmynd þessara listamanna en að hafa þá félaga þarna á fremsta borði. Það er erfitt að ímynda sér hvernig fylla má í það skarð sem Bato skilur eftir í lífi okkar. Þó er erfiðara að sjá hvernig væri ef hans hefði ekki notið við. Hvíl í friði. Ivica og Brynhildur. Það er engin leið að lýsa Bató. Við kynntumst sennilega árið 1996 og hann tiltölulega nýkom- inn til Íslands frá stríðshrjáðri Bosníu. Þessi vondu verk mann- anna einkenndu fyrstu árin hans hér á landi; hann var alltaf á leið annað og átti erfitt með að festa rætur. Flutti samt aðeins einu sinni úr landi, bjó tvisvar í 105 Reykjavík en gerði 101 að sínu svæði – innan póstnúmersins flutti hann margoft. Það var ekki fyrr en síðastliðin 10-15 ár sem róin færðist yfir, hann keypti sér íbúð og tók að gera út frá heimili sínu í skemmri ferðalög út í hinn stóra heim í stað þess að taka heimilið með sér hvert sem hann fór. Mér fannst hann alltaf á ferðalögum. Og nú er Bató farinn í sína síð- ustu ferð, þá leiðinlegustu að okk- ur hinum finnst. En í þetta sinn getum við ekki haft samband. Ég á margar minningar um Bató, alltof margar. Áramótin sem við eyddum saman, partíin, allar vinnustundirnar og óteljandi vinastundir. Það sem hönd á festir er tón- listin. Við hlustuðum mikið á tón- list, dönsuðum af okkur rassgatið á Laugavegi 22, hann kynnti mig fyrir fyrstu plötu Jeffs Buckleys, tónlist Zbigniews Preisners, kvik- myndum Emirs Kusturicas og No Smoking Band og saman deildum við áhuga á bókum Harukis Murakamis og Pauls Austers, De- lillos, Philips Roths, Johns Irv- ings og Peréz-Revertes. Fyrir utan bækur og kvik- myndir tengjast sterkustu minn- ingarnar tónlist. Í stað frekari orða um Bató mæli ég með að vin- ir og vandamenn hlusti á eftirfar- andi lög til að minnast hans: Jeff Buckley – Last Goodbye Suede – Wild Ones Radiohead – Creep Sigur Rós – Viðrar vel til loft- árása Gloria Gaynor – I Will Survive The Smiths – The Boy with the Thorn in His Side The Cure – Friday I’m in Love Manu Chao – Me Gustas Tu „Ciao, Bato“ – hans er sárt saknað! Jón Aðalsteinn og fjölskylda. Ég á enn bágt með að trúa því að minn góði vinur, Bato, sé far- inn. Ég bíð eftir að vakna af þess- um vonda draumi og að allt verði eins og það á að vera. Þetta er nefnilega alls ekki eins og það á að vera. Lífsglaður, drífandi, yndis- legur 51 árs hraustur einstakling- ur á ekki að vera hrifinn svona miskunnarlaust á brott í einu vet- fangi. Við Bato kynntumst þegar við vorum sextán ára skiptinemar á vegum AFS í Boise í Idaho-ríki í Bandaríkjunum. Hann sagði mér þegar við hittumst fyrst að hann ætti íslenskan „bróður“, hann Gunna sem hafði verið skiptinemi hjá honum áður en Bato kom til Bandaríkjanna. Og þá varð ég auðvitað á svipstundu íslenska „systir“ hans . Við urðum vinir strax á fyrsta degi og á milli okkar var strengur sem aldrei slitnaði. Bato kom fyrst til Íslands í árs- byrjun 1988, þá í stutta heimsókn til Gunna. Ég vissi ekki að hann væri væntanlegur, hann gat ekki látið mig vita, sagði hann mér seinna, þar sem hann hafði týnt heimilisfanginu mínu. En eins undarlega og það hljómar þá kom hann boðum til mín með öðrum hætti. Nokkrum vikum áður en hann kom dreymdi mig hann mjög sterkt og í draumnum hitt- umst við óvænt á fjölmennu mannamóti. Draumurinn sat í mér, ég hugsaði mikið til Batos í kjölfarið og velti fyrir mér hvað væri að frétta af honum. Nokkr- um vikum síðar er ég svo einmitt stödd á fjölmennum skemmtistað í Reykjavík þegar ég átta mig á því að draumurinn góði er að ger- ast í raunveruleikanum. Alveg eins og í drauminum hittumst við óvænt, Bato nýkominn á skemmtistaðinn beint af flugvell- inum, og ég var nánast fyrsta manneskjan sem hann hitti á Ís- landi. Honum fannst þetta mjög fyndið þar sem í ljós kom að akk- úrat á sama tíma og mig dreymdi drauminn var hann að ganga frá farmiðapöntuninni sinni til Ís- lands. Ég er ekki berdreymin og hef aldrei verið þekkt fyrir dul- ræna hæfileika, þyki þvert á móti helst til jarðbundin. Ekki síst þess vegna vorum við Bato alltaf mjög ánægð með þessa sterku tengingu okkar á milli. Stríðið í Bosníu skall á. Í hvert sinn sem ég las eða horfði á fréttir af þessum hörmulegu átökum hugsaði ég til vinar míns og bað fyrir því að hann væri óhultur. Og hvað ég gladdist þegar hann hafði samband við mig og sagði mér að hann væri heill á húfi … á Íslandi. Hann hafði gengið í gegnum ým- islegt og það sást á honum, hann var grannur, dapur og tekinn. Á þeim 25 árum sem liðin eru hefur Bato búið í Reykjavík, orðið ís- lenskur ríkisborgari og dýrmæt- ur hluti okkar samfélags. Það hef- ur verið einstaklega gaman að fylgjast með honum á undanförn- um árum byggja upp Austurland- ahraðlestina af miklum dugnaði með Chandriku vinkonu sinni og viðskiptafélaga. En umfram allt hefur verið dásamlegt að sjá hann svo glaðan, hamingjusaman, vin- margan og ánægðan með lífið. Við hittumst allt of sjaldan og töluðum um það í hvert sinn sem við hittumst. En alltaf var vinátt- an jafn kær og strengurinn jafn sterkur. Ég er sorgmædd og mun alltaf sakna míns góða vinar. Ég er þakklát fyrir að hafa átt hann að vini – blessuð sé minning elsku Batos. Ragnheiður Elín Árnadóttir. Bato var mér ráðgáta þegar ég heyrði fyrst af honum. Við hitt- umst í matarboði hjá fjölskyldu Jóhönnu, kærustu minnar, fólk- inu sem tengdi okkur saman. Fyr- ir Gunnari, Chandriku, Ísari og Jóhönnu var Bato samstarfs- félagi. Hann var líka barnfóstran þeirra í gamla daga og eins konar frændi, stóri bróðir og litli bróðir, allt í senn. Umfram allt var hann traustur vinur. Þetta var ómögu- legt að láta ókunnugan mann skilja, rétt fyrir fyrstu kynni. Síð- ar varð mér ljóst hversu stór og mikilvægur hluti litlu fjölskyld- unnar hann var. Tryggð, fórnfýsi og kærleikur Batos skein í gegn eftir að vind- arnir snerust skyndilega gegn fjölskyldunni við sjúkdómsgrein- ingu Gunnars. Þegar mest á reyndi stóð Bato sem klettur að baki þeim. Stormurinn var nýaf- staðinn þegar Bato kvaddi þenn- an heim. Tæpum níu mánuðum frá láti Gunnars laust eldingu nið- ur í annað sinn. Opnaði sárið að nýju, sem var varla byrjað að gróa. Lífsför Batos var óvenjuleg og erfið. Trúlega erfiðari en flest okkar fengu að heyra. En Bato tamdi sér jákvætt hugarfar og þrautseigju. Þannig vann hann bug á þeim hindrunum sem urðu á vegi hans. Öðruvísi læra menn ekki íslensku og öðruvísi geta menn ekki breytt lítilli ferðatösku í myndarlegt fyrirtæki í fjarlægu landi. Bato var stoltur af ávöxtum erfiðis síns. Matarboðin urðu mörg eftir okkar fyrstu kynni og ég varð svo lánsamur að eignast hann að vini. Í hvert sinn var ánægjulegt að vera með Bato. Hann var einlæg- ur, forvitinn og fordómalaus. Stöðugt tilbúinn að læra eitthvað nýtt og bæta sig. Þess vegna var Bato með afburðum vandaður maður. Ég vildi að matarboðin hefðu orðið fleiri. Gísli Baldur Gíslason. Miroslav Manojlovic ✝ Jóna Helgadótt-ir fæddist á Ísa- firði 9. júlí 1924. Hún lést á Hrafnistu í Hafnarfirði 29. jan- úar 2018. Foreldrar Jónu voru Sigríður Jón- asdóttir húsmóðir, f. 1898 í Reykjafirði í Arnarfirði, d. 1981, og Helgi Þorbergs- son vélsmíðameist- ari á Ísafirði, f. 1895 í Otradal í Arnarfirði, d. 1964. Systkini Jónu: Júlíus, f. 1921, d. 1983, Ása, f. 1923, d. 2002, Jónas, f. 1926, d. 1998, Þórarinn, f. 1929, d. 1981, Erlingur f. 1931, d. 2015, Sverrir, f. 1937, d. 2016. Jóna giftist Hreiðari G. Viborg klæðskera, f. 3.2. 1923 á Flateyri við Önundarfjörð 20. apríl 1946. Foreldrar hans voru María Hálf- dánardóttir húsmóðir, f. 28.10. 1889, d. 1980, og Guðmundur Pjetursson trésmíðarmeistari, f. 10.3. 1891, d. 1993. Börn Jónu og Hreiðars eru: 1) Helgi Þór sál- 2009. 3) Sigríður María viðskipta- fræðingur, f. 31.3. 1958. Synir hennar eru: a) Ásgeir Halldórsson rafmagnstæknifræðingur, f. 4.12. 1983. Sambýliskona hans er Eva Krizanova lífefnafræðingur. b) Brynjar Freyr Halldórsson við- skiptafræðingur, f. 31.8. 1989. Sambýliskona hans er Dóra Magnea Hermannsdóttir verk- fræðinemi. Jóna var heimavinnandi húsmóðir fram til ársins 1971 er hún hóf störf hjá mötuneyti RÚV, í framhaldi af því starfaði hún lengi á saumastofu Henson en síð- ustu starfsárin var hún hjá íþróttahúsi KHÍ. Jóna var virkur félagi í kvenna- deild Slysavarnafélagsins, sat í stjórn deildarinnar og var heið- ursfélagi kvennadeildar SVFI. Jóna bjó í Barmahlíð 34 allt til ársins 2003 þegar þau hjónin fluttu í íbúð fyrir aldraða á Hraunvangi 3 sem er í tengslum við Hrafnistu í Hafnarfirði. Góður vinur og sambýlismaður Jónu síðustu árin er Gunnar Hall- dórsson. Útför Jónu fer fram frá Garða- kirkju á Álftanesi í dag, 12. febr- úar 2018, og hefst athöfnin kl. 13. fræðingur, f. 6.8. 1950, eiginkona hans er Hildur Sveinsdóttir fé- lagsráðgjafi. Dætur þeirra eru: a) Eva Bryndís lögmaður, f. 19.5. 1972. Eig- inmaður hennar er Stefán Þór Bjarna- son lögmaður. Synir þeirra eru Oddur, f. 14.10. 2001, og Ari, f. 1.8. 2006. b) Ásthildur bygg- ingaverkfræðingur, f. 9.5. 1976. Eiginmaður hennar er Hjörtur Hannesson arkitekt. Börn þeirra eru Hannes, f. 29.5. 2009, Helgi, f. 29.9. 2011, og Hildur, f. 28.9. 2015. c) Þóra Björg verkefnastjóri, f. 5.5. 1981. 2) Guðmundur við- skiptafræðingur, f. 11.10. 1953. Eiginkona hans er María Jóns- dóttir. Dóttir Guðmundar er Þór- dís þroskaþjálfi, f. 31.10. 1978. Eiginmaður hennar er Jón Arnar Benediktsson trésmiður. Börn þeirra eru Freydís Glóð, f. 24.2. 2003, og Hrafnkell Goði, f. 19.3. Í dag kveðjum við einn helsta stuðningsmann okkar í lífinu, hana ömmu Jónu. Við erum þakk- látir fyrir að hafa kynnst og átt jafn öfluga ömmu. Hún var ein- stök manneskja sem tók lífinu létt og átti það til reyta af sér brand- ara þegar maður átti ekki síst von á með sínum óvenju beitta húmor. Síðastliðin ár eru okkur einkar eftirminnileg. Maður fann fyrir því hversu mikil orka var í ömmu þrátt fyrir háan aldur. Nýlega fluttum við bræðurnir til útlanda, þegar við fórum að kveðja ömmu var það eins og alltaf þegar við heimsóttum hana, amma tók á móti okkur með mikilli hlýju og jákvæðni og bauð að sjálfsögðu upp á nammi. Hún gerði það auð- veldara fyrir okkur að kveðja Ís- land, enda fyllti hún mann bjart- sýni og innblæstri til að byrja nýtt ævintýri. Við erum heppnir að hafa átt Jónu sem ömmu og ánægðir að hafa eignast góðar minningar saman. Sérrífrómasið um jólin, Þorláksmessa í Barmahlíðinni og ófá matar- og kaffiboð koma of- arlega í huga. Við munum ávallt varðveita þessar minningar og þær munu hlýja okkur um hjarta- rætur. Ástarkveðjur, Ásgeir og Brynjar. Nú hefur amma Jóna kvatt okkur, 93 ára gömul. Það var alltaf gott að vera hjá ömmu og afa í Barmahlíðinni. Amma lagði sig alla fram að gleðja okkur þegar við vorum í pössun hjá henni. Hún eldaði uppáhaldsmatinn og bakaði eftir pöntunum. Við löbbuðum saman út í Sunnubúð og ég fékk að velja, mér fannst þetta ótrúleg forrétt- indi, og valdi alltaf Lucky Charms (morgunkorn) og Sana- sól í morgunmat. Kúlugraut hef ég bara fengið hjá ömmu og sakna hans enn þá. Amma var besti bakari í heimi, vínarbrauðin hennar voru í uppáhaldi og mun engin gera betri vínarbrauð. Amma vissi líka hvað mér þótti þau góð og hafði fyrir því að senda mér þau alla leið til Nas- hville í Tennesse þegar ég var í námi. Ég gleymi aldrei þegar við Silja, vinkona mín, ákváðum að strjúka úr sex ára bekk í Ísaks- skóla. Ég stakk upp á að fara heim til ömmu og fullvissaði Silju um að amma mundi standa með okkur í þessu. Amma fór með okkur rakleiðis aftur í skólann. Þetta er eina skiptið sem ég var hálfsvekkt út í ömmu. Amma var saumakona hjá Henson og við nutum góðs af því. Hún gaf okkur fullt af íþróttagöll- um og gaf mér Manchester Unit- ed-náttföt þegar ég var fimm ára. Ég hef haldið með United síðan, og er mjög þakklát fyrir að hún valdi Manchester en ekki Liver- pool. Hún fylgdist alltaf vel með okkur og var með öll úrslit á hreinu þegar við systur vorum í fótboltanum. Seinni ár fylgdist hún með okkur úr fjarlægð þar sem við fjölskyldan búum í Sví- þjóð. Henni þótti vænt um að fá myndir af barnabarnabörnunum og var alltaf jafnglöð þegar við komum heimsókn. Elsku amma, takk fyrir allt, hvíldu í friði. Ásthildur Helgadóttir. Það er ljóðræn tilviljun að sitja í kulda á Ísafirði, fæðingarbæ elsku ömmu, og frétta af brottför hennar úr þessum heimi eftir stutt veikindi. Ekki síst þar sem ég hef oft hugsað til hennar sem ungrar stúlku á Ísafirði þar sem bræður hennar fengu að fara í meira nám en hún. Hún sagði mér oft frá þessu þegar ég var lítil og lagði um leið mikla áherslu á það við mig að mennta mig og nýta tækifærin. Hún fékk ekki að mennta sig þrátt fyrir að langa mikið til þess. Margar konur af hennar kynslóð eiga þetta sam- eiginlegt með ömmu. Jafnvel yngri konur en hún. Í minning- unni var amma almennt ekki yfir- lýsingaglöð eða pólitísk. Hún var dugleg og ósérhlífin. Gekk í verk- in sem þurfti að gera þegjandi og hljóðalaust. Amma var einstak- lega þolinmóð og leyfði manni að gramsa í öllu dótinu hennar. Hún kippti sér ekkert upp við að mað- ur klæddi sig í síðkjólana hennar og hælaskó. Hún keypti líka ís, óholl morgunkorn og gaf alltaf nammi með í jólagjöf. Ég man ekki eftir að hún hafi nokkurn tíma skipt skapi heldur gerði hún alla hluti með stóískri ró og yfir- vegun. Allt frá saumaskap til þess að baka þynnstu pönnukökur í heimi og vínarbrauð með heima- lagaðri sultu. Þá var amma mikill fagurkeri og vildi hafa fallega hluti í kringum sig. Amma vann á saumastofunni hjá afa þar sem hann saumaði föt í alls kyns stærðum og gerðum á virðulega karlmenn bæjarins. Þar saumaði hún og pressaði með blautum klút og þungu járni þannig að allt fylltist af gufu og sterkri lykt af blautu og heitu terlíni. Svo fór amma inn og lag- aði mat og vaskaði svo upp meðan afi lagði sig eftir matinn. Það var eftirminnileg breyting þegar amma tók bæði bílpróf og fór að vinna utan heimilisins. Þá fór hún að vinna á saumastofu þar sem hringt var inn og út í kaffi og mat og saumakonur voru skammaðar fyrir að fá persónuleg símtöl í vinnuna. Ég man ennþá hvað mér fannst þetta mikið virðingarleysi, ekki síst þar sem amma var ein- staklega samviskusöm og lét aldrei verk úr hendi falla. Eftir að afi dó var amma dug- leg að sækja viðburði og hitta fólk. Hún hafði gaman af manna- mótum og maður sá nýja hlið á ömmu þegar hún kynntist Gunn- ari og byrjaði að dansa með hon- um og svo að búa. Eflaust eru ekki margir sem byrja á föstu og að búa í kringum nírætt en við fjölskyldan vorum einstaklega ánægð fyrir þeirra hönd. Enda amma og Gunnar einstaklega fal- legt par og þótti augljóslega vænt hvort um annað. Það er mikils virði að vita að ástin spyr ekki um aldur. Amma var södd lífdaga og dó sátt við Guð og menn. Það er einnig huggun að sjúkralega hennar var ekki löng og ströng. Um leið og ég horfi yfir að húsinu á Mjallargötu þar sem hún ólst upp kveð ég ömmu mína með þakklæti og söknuði. Eva Bryndís Helgadóttir. Jóna Helgadóttir  Fleiri minningargreinar um Jónu Helgadóttur bíða birtingar og munu birtast í blaðinu næstu daga.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.