Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.02.2018, Blaðsíða 4

Það var ekki bara Heið-
rún, þessa sömu helgi
fórst líka breski tog-
arinn Ross Cleveland
frá Hull. Loftskeyta-
maður á öðrum bresk-
um togara við Ísland
heyrði síðasta kall skip-
stjórans á Ross Cleve-
land, að því er fram
kom í skeyti frá fréttastofu AP. „Við erum
að fara yfir um! Og svo nokkrum mínútum
seinna: – Við erum að fara! Skilið ástar-
kveðju minni og skipsmanna til eiginkvenna
okkar og fjölskyldna!“
Átján manns fórust með Ross Cleveland
en einn komst lífs af; Harry Eddom 1. stýri-
maður. Hann stökk í sjóinn þegar einsýnt
var að togarinn væri að sökkva og missti við
það meðvitund. Tveir félagar hans drógu
hann hins vegar um borð í gúmbjörgunar-
bát. Báturinn hafði laskast og gekk sjór inn í
hann og urðu skipbrotsmennirnir sífellt
máttfarnari. Eftir nokkra klukkutíma létust
félagar Eddoms báðir úr vosbúð. Um hálf-
um sólarhring síðar rak bátinn á land í
Seyðisfirði í Ísafjarðardjúpi. Eddom lagði af
stað fótgangandi og sá móta fyrir húsi í
botni fjarðarins. Þegar hann kom þangað
reyndist það vera harðlæstur og mannlaus
sumarbústaður. Þar sem Eddom hafði ekki
krafta til að brjótast inn kom hann sér fyrir
undir húsveggnum, þar sem bóndasonurinn
á næsta bæ, Kleifum, Guðmann Guð-
mundsson fann hann. Eddom var þarna tal-
inn af og höfðu eiginkona hans og fjölskylda
syrgt hann í hálfan annan sólarhring.
„Ég reyndi að sparka upp hurðinni á
þessu húsi, en gat það ekki, hafði ekki krafta
til þess,“ sagði Eddom í samtali við
Morgunblaðið. „Þegar ég gerði mér grein
fyrir þessu, þá fór ég á bak við húsið, því þar
var ég í skjóli og þar stóð ég upp á endann
alla nóttina. Ég vissi að ef ég settist
niður, þá mundi ég deyja. Hvernig? Jú,
ég hímdi fyrir utan og ég beið og vissi
ekki hvað ég átti að gera. Þá sá ég
hvar drengur var að reka kindur til
fjalla. Hann sá mig ekki. Ég kallaði.
Hann heyrði til mín. Hann kunni lítið
í ensku. Ég reyni samt sem áður að
segja honum hvernig þetta hafði allt
borið að. Hann tekur mig sér við
hönd og hjálpar mér í áttina að
bænum. Þegar við áttum stutt
eftir þangað kemur bóndinn á
móti okkur og þá vissi ég að mér
hafði verið bjargað.“
Atburðurinn vakti heimsathygli
og þótti með ólíkindum að mað-
urinn skyldi lifa af þær raunir sem
hann mátti þola. Um fjörutíu bresk-
ir fjölmiðlamenn komu til landsins
vegna þessara atburða og brutust út
slagsmál er í ljós kom að eitt blað-
anna hafði tryggt sér einkaviðtal og
einkaleyfi af myndum af endurfundum
Harrys Eddom og eiginkonu hans,
Ritu, gegn því að borga fyrir hana farið
til landsins.
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.2. 2018
Frækileg björgun í kolbrjáluðu veðri
Við fréttum skömmu eftir miðnætti ínótt að brezki togarinn NottsCounty frá Grimsby væri strand-
aður undan Snæfjallaströnd, og héldum
þá strax af stað þangað. Við komum á
staðinn um kl. 2 í nótt. Þá var NA fárviðri
og svarta bylur. Togarinn virtist vera
strandaður fyrir utan eyðibýlið Sandeyri,
líklega fram af Berjadalsá. Ofsinn var svo
mikill að það var ekki fyrr en á hádegi í
dag, að við komum auga á togarann.
Vorum við þá 0,3 sjómílur frá honum.
Geysimikil ísing hafði hlaðizt á varðskipið
í gærkvöldi og leituðum við þá í var í
Jökulfjörðum til að höggva klakann af.“
Þannig komst Sigurður Þ. Árnason,
skipherra á Óðni, að orði í samtali við
Högna Torfason, fréttaritara Morgun-
blaðsins, mánudaginn 5. febrúar 1968 en
hann var þá nýkominn í land á Ísafirði
eftir að áhöfn Óðins hafði unnið frækið af-
rek fyrr um daginn; bjargað átján skip-
verjum á breska togaranum. Einn var lát-
inn úr vosbúð áður en Óðinn kom á
vettvang.
Í frétt Morgunblaðsins sagði: „Í Ísa-
fjarðardjúpi var ofsaveður í nótt og fyrri-
nótt og munu 22 togarar [allir breskir]
hafa leitað vars í Djúpinu í fyrrakvöld. Í
nótt er leið má segja að hver hafi haft nóg
með sig. Um aðstoð við einn eða annan
hafi ekki verið að ræða.“
Svo slæmt var veðrið raunar að bresku
blöðin töluðu um „mesta aftakaveður í
manna minnum“ og vitnuðu þar í skip-
verja sem voru í Djúpinu.
Klukkan 5.50 tilkynnti Ísafjarðarradíó
að heyrst hefði neyðarkall frá Notts
County. Um klukkan 8 kom Óðinn aftur á
strandstað þar sem þá voru 8 vindstig af
norðaustan. Nokkru síðar náðist slitrótt
samband við togarann sem tilkynnti að
mennirnir væru enn um borð en að líðan
þeirra væri mjög slæm. Klukkan 9.13 til-
kynnti Notts County síðan að botninn
væri að brotna undan skipinu og að menn
væru að fara á flot um borð. Voru fyrir-
mæli send til skipshafnar að fara ekki frá
borði heldur bíða þess að veður batnaði.
Sigurður sagði það hafa verið erfitt að
bíða undir þessum kringumstæðum en að
ekki hafi verið viðlit að bjarga mönnunum
fyrr. „Þegar við komum að togaranum
sáum við strax að vonlaust var að aðhafast
nokkuð fyrr en með morgninum.“
Gekk vel en hægt
Loks komst Óðinn á strandstaðinn og var
þar þangað til mönnunum hafði verið
bjargað. Varðskipið lónaði upp undir
togarann og þegar 0,1 sjómíla var milli
skipanna fór gúmbátur með utanborðs-
mótor yfir í togarann með tvo óútblásna
10 manna gúmbáta. Í bátnum voru þeir
Sigurjón Hannesson 1. stýrimaður og
Pálmi Hlöðversson 2. stýrimaður sem
báðir buðust til þess að fara þessa ferð.
Ferðin gekk vel en hægt vegna þess
hversu hvasst var. Greiðlega gekk að ná
mönnunum úr björgunarbátunum og um
borð í varðskipið. Björgunaraðgerðum
var lokið um klukkan 14.30, á um það bil
klukkutíma. Þá var farið með skipbrots-
menn inn til Ísafjarðar og til læknis. Dag-
inn eftir, hinn 6. febrúar, var haldið á
strandstað til þess að sækja lík skipverj-
ans sem lést og það flutt til Ísafjarðar.
Í mörg horn var að líta hjá Óðni
þennan sólarhring fyrir hálfri öld;
meðal annars var íslenskur vél-
bátur, Heiðrún II frá Bolungarvík,
í vandræðum skammt frá Notts
County. Heiðrúnu varð eigi vært
fyrir sjógangi við brimbrjótinn i
Bolungarvík og var því tekið til
bragðs að flytja hana inn til Ísa-
fjarðar. Sex manns voru um
borð, þar af faðir og tveir synir
hans, nítján og sautján ára.
Klukkan 21.55 óskaði Heið-
rún eftir því að Óðinn stað-
setti sig og sagði Sigurður Þ.
Árnason skipherra í samtali
við Morgunblaðið árið 1998
að mjög illa hafi gengið að
hafa samband við bátinn þar
sem hann andæfði við ljós-
dufl undir Bjarnarnúp. „Við
fundum hana 1-2 mílur und-
an landi en veðrið hafði hert
mjög svo ekki varð við neitt
ráðið,“ sagði hann. Töldu
varðskipsmenn sig vera við
hlið Heiðrúnar og tilkynntu
henni staðsetningu en
skömmu áður en komið var til
bátsins skall á ofsaveður svo
ratsjár urðu óvirkar. Afréð
skipherrann því að lóna undir
Grænuhlíð til þess að freista
þess að hreinsa loftnet og voru
allir togararnir á svæðinu í
sömu vandræðum með ratsjár,
að hans sögn. „Á leiðinni að
hinu strandaða skipi töldum
við okkur sjá í ratsjánni skip
sem gæti verið Heiðrún en þá
var sambandið við bátinn rof-
ið og heyrðist ekkert í hon-
um eftir það. Við hættum að
heyra frá henni aðfaranótt
mánudags.“
Mikil leit var gerð að
Heiðrúnu næstu daga á
eftir en án árangurs.
Togarinn Notts
County sem
strandaði á Snæ-
fjallaströndinni.
Varðskipið Óðinn vann frækilegt afrek þegar það bjargaði áhöfninni á strönduðum breskum togara, Notts County, í mannskaða-
veðri í Ísafjarðardjúpi, fyrir réttum fimmtíu árum. Annar breskur togari og vélbátur frá Bolungarvík fórust þessa sömu helgi.
’
Þetta er reynsla sem fylgir manni til grafar.
Sigurður Þ. Árnason, skipherra á Óðni, um atburðinn þegar varð-
skipið bjargaði áhöfninni á Notts County fyrir hálfri öld.
INNLENT
ORRI PÁLL ORMARSSON
orri@mbl.is
Harry Eddom
Atgangur blaðamanna við sjúkrahúsið á
Ísafirði. Allir vildu mynda Eddom og frú.
Morgunblaðið/Ól. K.M.
Skilið ástarkveðju!