Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.04.2018, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.4. 2018
H
ún er fíkill í bata, sportlega
klædda konan á fertugsaldri
sem bíður á kaffihúsinu. Krist-
ín, sem kýs að gefa ekki upp
föðurnafnið, eygir nú von um
betra líf en í áraraðir hefur hún verið háð ópí-
umskyldum lyfjum. Það er einungis rúmt hálft
ár síðan hún kom síðast úr meðferð; vonandi
þeirri síðastu af mörgum.
Kristín hefur lengi búið í hryllingsheimi eit-
urlyfja og hefur margoft verið við dauðans dyr.
Hún er eins og köttur með níu líf, en segist lík-
lega búin með öll sín níu. Nú vandar hún sig svo
hún fari ekki sömu leið og margir vinir hennar, í
gröfina langt fyrir aldur fram.
„Við sem lendum í þessum heimi verðum ekki
mörg edrú,“ segir Kristín alvarleg.
Markeruð á sál og líkama
Á móti mér situr hún, útitekin, ljóshærð kona
með blá augu og stórt bros, en mörkuð á sál og
líkama eftir neysluna. Hún er með stórt ör á
miðjum hálsi, eftir slöngur öndunarvélar og
handleggirnir eru alsettir örum eftir spraut-
urnar.
Aðspurð segir hún æskuna hafa verið góða;
hún fékk gott uppeldi þar sem hvorki skorti ást
né umhyggju. „Þau hafa auðvitað lokað á mig
þegar ég hef verið í neyslu. En ég á falleg sam-
skipti við fjölskylduna í dag,“ segir hún.
Þegar unglingsárunum lauk gerðist hún fé-
lagsliði og nuddari, svo þriggja barna móðir og
eiginkona. Það var áður en fíknin tók öll völd.
Kristín hefur upplifað margt á þessari veg-
ferð með fíkniefnum, eins og að fá lifrarbólgu C,
sem hún er nú laus við.
„Ástæðan fyrir því að ég fékk lifrarbólgu var
að ég klikkaði einu sinni,“ segir Kristín og út-
skýrir að hún hafi eitt sinn sprautað sig með
sömu sprautu og önnur stelpa sem smituð var.
„Ég vissi alveg hvað myndi gerast.“
Vissir þú að þú fengir lifrarbólgu ef þú
sprautaðir þig með þessari sprautu?
„Já.“
En þú gerðir það samt.
„Já. Fíknin var þannig.“
Kvalin af sjúkdómi
En við byrjum á byrjuninni. Upphaf þessarar
þrautargöngu Kristínar hófst inni á sjúkrahúsi
en veikindi komu af stað atburðarás sem litaði
allt hennar líf.
„Ég veikist 2004 og var þá greind með leg-
slímuflakk (endómetríósa), eftir að hafa verið mis-
greind í fyrri aðgerð. Ég fór inn á spítala á 25 ára
afmælisdaginn og þá byrjaði boltinn að rúlla; það
var alltaf verið að reyna að verkjastilla mig. Ég
byrjaði að fá parkódín, svo parkódín forte og svo
sterkari verkjalyf. Ég fór í þrettán kviðarhols-
aðgerðir á árunum 2004 til 2011. Þeir byrjuðu á að
taka hægri eggjastokkinn en þá versnaði ég og þá
tóku þeir legið og svo tóku þeir vinstri eggja-
stokkinn. Ég var samt alltaf svo kvalin og svo
kom í ljós að annar eggjastokkurinn var kominn
aftur, hann óx aftur. Ég er fyrsta konan á Íslandi
sem lendir í því en læknirinn hélt að hann væri
orðinn geðveikur. Þetta gerðist í þrígang. Þarna á
árunum 2004 til 2009 fór ég úr parkódíni í
oxycontin. Einhvers staðar á þessu tímabili varð
ég fíkill,“ segir hún.
Með fulla plastpoka af morfíni
Aldrei hefði Kristínu dottið í hug að hún ætti
eftir að enda sem forfallinn fíkill. Sem ungling-
ur og ung kona fór hún út að skemmta sér eins
og aðrir á hennar reki.
„Mér fannst gaman að djamma áður en ég
var aldrei í fíkniefnum og reykti ekki. Ég var
íþróttamanneskja. Það er mikill alkóhólismi í
báðum ættum og ég hefði kannski þróað það
með mér með tímanum, eða ekki. En ég hefði
ekki farið út í fíkniefni, ég var þarna eiginkona
með þrjú börn,“ segir hún og rekur sína sögu.
„Ég eignast fyrsta barnið tvítug og skildi svo
við barnsföður minn þegar strákurinn var
tveggja ára. Þegar ég var 23 ára kynntist ég
fyrrverandi manninum mínum og var með hon-
um í átta ár. Hann á stelpu fyrir sem ég tók sem
mína eigin og svo eignuðumst við barn 2006 og
vorum saman til 2011. Við vorum mjög ham-
ingjusöm og það gekk allt vel þar til ég veiktist
og allt fór í klessu,“ segir hún og útskýrir betur
veikindin.
„Þarna árið 2009 var ég búin að fara í fjölda
aðgerða. Ég var komin á oxycontin en þá fóru
verkirnir að leiða niður fótinn og ég var þá lögð
inn á taugadeildina. En vegna læknamistaka í
einni aðgerðinni hafði verið skorið á taug. Ég var
í sjö vikur á taugadeildinni en þeir voru þrjár
vikur að ná verkjaköstunum niður og ég endaði
með mænudeyfingu, með sterkustu morfín-
blönduna. Og var með þessa blöndu í tíu daga,“
segir hún en hún greindist á þessum tíma með
taugaverkjasjúkdóminn RSD/CRPS.
„Hann er svakalegur. Brunaverkir og eins og
beinin séu að springa,“ lýsir hún og heldur
áfram að rekja söguna.
„Í janúar 2010 fór ég á Grensás í endurhæfingu.
Ég fór þaðan með tvo plastpoka fulla af lyfjum
með mér heim. Taugalyf, róandi, sterk verkjalyf.
Þarna labbaði ég heim með hreint morfín og
sprautur. Ég átti að sprauta mig undir húð þegar
ég væri mjög slæm en þarna var ég búin að þróa
þessa fíkn með mér og var með hreint morfín í
höndunum. Ég náttúrlega bara elskaði þetta. Á
einhverjum tímapunkti er ég farin að sprauta mig
í æðarnar á fullu. Ég gerði mér enga grein fyrir
því að ég væri orðin fíkill og það kóuðu flestir með
mér, eiginkonunni með þrjú börn. Ég gerði þetta
allt ómeðvitað og sá engan veginn hvað ég var
komin út í. Ég man eftir einu skipti þegar ég jók
skammtinn. Ég man eftir vímunni sem kom í
hausinn á mér. Mér leið vel, eins og ég væri í
himnaríki,“ segir hún.
Himnaríki sem átti fljótt eftir að breytast í
hreinasta helvíti.
Missti allt á tveimur mánuðum
„Hjónabandið var að fara í vaskinn vegna neyslu
minnar og árið 2011 sáu allir hvernig var komið
fyrir mér og fólk sagði að ég yrði að fara í afeitr-
un. Ég fór í fyrstu afeitrunina í ágúst 2011 og
skildi við manninn minn þar um sumarið. Í með-
ferð kynntist ég kærasta mínum og var með
honum í fimm ár. Við vorum meira og minna
edrú í tvö ár en þegar ég fór í fyrstu meðferðina
trúði ég ekki að ég væri alkóhólisti, ekki séns,“
segir hún og brosir út í annað.
„Árið 2012 féll kærastinn minn og ég datt í
það í kjölfarið og fór að prófa amfetamín, kók-
aín og rítalín, allt í nefið. Svo fór ég aftur í með-
ferð, í þriðja sinn og var þá edrú í 15 mánuði. Þá
viðurkenndi ég loksins að ég væri alkóhólisti og
hefði ekki stjórn. En ég var ennþá með krón-
ískan taugasjúkdóminn og legslímuflakkið og
þurfti að taka ábyrgð á edrúmennskunni. Ég
þurfti að vera á einhverjum lyfjum og svo féll ég
26. janúar 2014 og á tveimur mánuðum var ég
búin að missa allt frá mér. Ég fór að sprauta
mig aftur,“ segir hún.
„Það var allt farið, börnin fóru til feðra sinna
og allt innbúið og milljón króna bíllinn minn, allt
farið í handleggina á mér,“ segir Kristín sem
hafði fram að þeim tíma haldið heimili með
börnum sínum. Áður hafði hún dottið út af
vinnumarkaði árið 2007 sökum veikindanna og
hafði verið úrskurðuð öryrki.
Í dag er sonurinn átján, fósturdóttirin fimm-
tán og yngsta dóttirin tólf ára.
„Hún fagnaði nýlega tólf ára afmæli og ég sex
mánaða edrúmennsku,“ segir Kristín og segist
þakklát fyrir að fá að taka aftur þátt í lífi barna
sinna.
Í dái í heilan mánuð
Á árunum 2014 til 2017 var Kristín inn og út úr
meðferðum. Árið 2014 fékk hún heiftarlegar sýk-
ingar í blóð og í hjartalokur. „Ég lá í dái í fjórar
vikur og mér var ekki hugað líf. Það var bara
beðið eftir að það myndi slokkna á mér. Fyrir
kraftaverk vaknaði ég af þessu og er í rúma tvo
mánuði á spítala. Þaðan fór ég á deild 33 og var
með sýklalyf í æð í sex vikur og fór svo á áfanga-
heimili en viku seinna er ég dottin í það. Og mán-
uði eftir það er ég komin aftur á gjörgæslu með
sýkingu. Og svona er saga mín búin að vera. Ég
er búin að fá sex eða sjö sýkingar í blóð og
hjartalokurnar og ég er komin með svo miklar
skemmdir í míturlokurnar að það þarf að skipta
um þær,“ segir hún.
Kristín segist hafa mætt fordómum á bráða-
móttökunni en þangað þurfti hún oft að leita
vegna ofneyslu eiturlyfja en einnig vegna
taugaverkja, fylgikvilla taugasjúkdómsins.
„Það eru endalaus „overdose“ og ég fæ enga
fagaðstoð því ég er dæmdur fíkill, ég get ekki
farið upp á slysó í taugaverkjakasti af því ég fæ
ekki viðeigandi hjálp. Það er bara sagt, þú ert
fíkill. Þá gleymist bara allt hitt. Ég er rauð-
merkt í skýrslunum,“ segir hún.
„Hinn 6. ágúst fór ég á bráðamóttöku með
sýkingu og ég var mjög hætt komin, ég átti bara
nokkra daga eftir, var gangandi tímasprengja.
Ég sagði við þá að þeir yrðu að taka blóðprufu og
óma hjartað í mér því það hafði verið sagt við
mig í mars, ein sýking í viðbót og þú deyrð. Og
ég sagði bara, fínt, leyfið mér bara að fara út og
deyja. En þegar ég kom þangað þennan dag var
ég undir áhrifum og rosalega illa á mig komin.
Hjúkrunarkona tók lífsmörk á mér og sendi mig
svo fram í biðstofu,“ segir hún. Hún fékk svo að
hitta lækni eftir tvo tíma.
„Hann skrifaði upp á sýklalyf í töfluformi en
ég sagði honum að ég yrði að komast í meðferð,
ég mætti ekki fá aðra sýkingu. Hann sendi mig
bara út í opinn dauðann. Þetta eru bara for-
dómar,“ segir hún en bætir svo við: „En ég hef
líka fengið frábæra þjónustu, eins og á gjör-
gæslunni. Og margir hafa viljað allt fyrir mig
gera en maður finnur að það er mikill fjár-
skortur,“ segir Kristín. Tveimur dögum síðar
komst hún svo aftur í meðferð.
„SÁÁ hefur bjargað mínu lífi. Þeir taka við
mér aftur og aftur. Þeir hafa trú á öllu. Ég
spurði síðast, af hverju þetta ætti að takast
núna. Svarið sem ég fékk var, af hverju ætti
þetta ekki að takast núna?“
Ákvað að deyja
Áður en hún varð edrú, í ágúst á síðasta ári, var
hún komin á endastöð.
„Síðasta sumar var ég búin að ákveða að ég
ætlaði að deyja úr þessum sjúkdómi. Ég ætlaði
bara að klára þetta. En dóttir mín, þá ellefu ára
gömul, samdi lag til mín. Í laginu er hún að grát-
biðja mömmu sína að fara ekki frá sér. Hún var
búin að segja að ég ætti að hlusta á þetta lag
næst þegar við myndum hittast en ég sagði að
það yrði ekkert næst. Ég bað pabba hennar og
fósturmömmu að fara að undirbúa krakkana en
sagði dóttur minni að senda mér myndbandið
með laginu strax, sem fósturmamma hennar
gerði,“ segir Kristín. Hún hlustaði á lagið og það
fékk mjög á hana. „Ég bara brotnaði, gjörsam-
lega. Þá fór ég að hugsa, ég á þrjú börn sem ég
elska út af lífinu. Ég á foreldra sem ég var að
ganga frá af áhyggjum. Ég á bróður og frænd-
fólk og vinkonur. En ég var orðin viss um það að
það væri bara best að ég væri undir grænni torfu.
Og ég hélt það af öllu hjarta, því auðvitað var fólk
búið að loka á mig,“ segir hún.
„Ég kaus ekki að labba í burtu frá öllu saman
en fíknin yfirtók allt saman,“ segir hún.
Rændi þá sem vildu kaupa vændi
Hvernig fjármagnaðir þú neysluna?
„Ég rændi perra. Ég rændi þá sem ætluðu að
kaupa mig. Ég hikaði ekki við það, þetta eru
menn að notfæra sér ástand fársjúkra kvenna.
Ég hef aldrei selt mig, ég dró línuna þar og er
rosalega þakklát fyrir það í dag. Ég seldi allt.
Ég keypti stundum rítalín og seldi helminginn
dýrara en ég keypti á. Maður þarf að vera út-
sjónarsamur, en ég var ekki í innbrotum eða
ránum, nema af þessum giftu mönnum. Oft
mönnum í áhrifastöðum. Auðvitað er það ekkert
í lagi,“ segir hún.
Hvað kostaði neyslan á dag?
„Ef ég ætlaði að eiga „góða neyslu“ þá kost-
aði það um 44 þúsund á dag. Lífið snerist um
það um leið og maður vaknaði að redda sér fyrir
næsta skammti. Ég reyndi alltaf að vera á und-
an áætlun svo ég myndi ekki verða veik.“
Hvernig tilfinning er það, fráhvörfin?
„Þér finnst líkaminn þinn vera að öskra.
Hann öskrar. Og þú verður bara vitstola af
verkjum, af fráhvörfum. Hjartslátturinn fer
Fíknin yfirtók allt
Þegar Kristín var komin á botninn og búin að fara í sautján meðferðir, liggja í dái í mánuð og búa
við hrylling fíknarinnar í langan tíma ákvað hún að deyja. Lag sem yngsta dóttirin samdi til
hennar þar sem hún grátbað mömmu sína að fara ekki frá sér breytti öllu. Kristín ákvað að reyna
enn einu sinni að brjótast úr heimi neyslunnar en hún ánetjaðist morfíni eftir alvarleg veikindi.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
’Ég fór þaðan með tvo plastpokafulla af lyfjum með mér heim.Taugalyf, róandi, sterk verkjalyf.Þarna labbaði ég heim með hreint
morfín og sprautur. Ég átti að
sprauta mig undir húð þegar ég
væri mjög slæm en þarna var ég bú-
in að þróa þessa fíkn með mér og
var með hreint morfín í höndunum.