Morgunblaðið - 29.08.2018, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGÚST 2018
Framtak-Blossi er umboðsaðili
fyrirVOLVO PENTA á Íslandi
Dvergshöfða 27 , 110 Reykjavík | www.blossi.is | blossi@blossi.is
Framtak-Blossi
kappkostar að bjóða
góða þjónustu og
sanngjarnt verð á
varahlutum.
Hafið samband við
Hafþór í síma 895-3144
eða hafthor@blossi.is
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður | Sími: 580 0110 | pon.is
skotbómulyftara
AG línan frá Manitou býður meðal
annars upp á nýtt ökumannshús
með góðu aðgengi og útsýni.
HANNAÐUR TIL AÐ
VINNA VERKIN
NÝ KYNSLÓÐ
• DSB stjórntakkar
• JSM stýripinni í fjaðrandi armi
• Stýrð stjórnun og hraði á
öllum glussahreyfingum
• Virk dempun á bómu Lögreglan á Austurlandi notaði um
helgina fjarstýrt flygildi, eða
dróna, til þess að hafa uppi á ölv-
uðum ökumanni, sem hafði velt bíl
sínum við Neðri-Staf á Fjarðar-
heiði, ofan Seyðisfjarðar.
Ökumaðurinn hafði verið búinn
að láta sig hverfa af slysstað, er
lögregla kom á vettvang. Sá sem
lögregla telur að hafi ekið bifreið-
inni fannst svo og var handtekinn,
talsvert frá vettvangi, á göngu
langt úti í móa, en þar hafði lög-
regla fundið hann með flygildinu.
Flygildi fann fullan
ökumann úti í móa
Lögregla Dróni hafði uppi á manninum.
Morgunblaðið/Kristinn Magnúss
kvæðar fréttir af stöðu efnahagsmála
geta dregið úr einkaneyslu og fjár-
festingu heimila og fyrirtækja.
„Aukin óvissa um stöðu lykilat-
vinnuvega þjóðarbúsins getur haft
neikvæð áhrif á hagkerfið með því að
hafa áhrif á væntingar. Er það sér-
staklega ef þessi óvissa er langvar-
andi og umfang greinarinnar mikið í
t.d. gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins.
Væntingar heimilanna um framtíðar-
tekjur geta breyst við þetta og það
síðan haft áhrif á neysluhegðun
þeirra og fjárfestingaráform. Hið
sama gildir um fyrirtæki, sem eru þá
líklegri en ella til að halda að sér
höndum í t.d. fjárfestingum um
stund, a.m.k. meðan óvissuástandið
varir. Væntingar geta líka haft skjót
áhrif í gegnum fjármálamarkað þar
sem þær hreyfa við eignaverði, s.s.
verði verðbréfa og gengi krónunnar.
Við sáum t.d. tiltölulega mikil við-
brögð á hlutabréfamarkaði í dag [í
gær]. Við höfum hins vegar séð minni
viðbrögð á gjaldeyrismarkaði. Krón-
an hefur ekki gefið eftir, sem gæti að
vissu leyti verið styrkleikamerki fyr-
ir íslenskt efnahagslíf. Á móti kemur
að gjaldeyrismarkaður er ekki mjög
virkur með tilliti til spákaup-
mennsku,“ segir Ingólfur.
Umræðan þróast nú hraðar
Andrés Jónsson, almannatengill
og eigandi Góðra samskipta, segir
mikilvægt að vanda til væntinga-
stjórnunar við þessar aðstæður.
„Þetta er orðið miklu stærra mál.
Væntingastjórnun er nokkuð sem
fyrirtæki eða stjórnvöld hafa ekki
þurft að leiða hugann jafn mikið að
og nú. Það er meðal annars vegna
þess hvernig umræðan hefur breyst.
Hún er orðin miklu hraðari og getur
sveiflast hraðar upp og niður. Um-
ræðan ein getur haft sjálfstæðar af-
leiðingar. Væntingar hafa því gríðar-
lega mikið að segja,“ segir Andrés.
Hann rifjar upp viðtal við hann á
mbl.is eftir fyrstu neikvæðu afkomu-
viðvörunina hjá Icelandair.
„Sú viðvörun kom mörgum mjög á
óvart. Væntingar í tengslum við
ferðaþjónustuna höfðu þá verið
keyrðar mikið upp. Stjórnendum Ice-
landair fannst þeir hins vegar vænt-
anlega ekki bera neina ábyrgð á að
tempra væntingarnar, þótt þær væru
ef til vill komnar úr böndunum. Það
er eðlilegt. Fólk er ekki vant því að
þurfa að slá á væntingar. Þær skapa
hins vegar mikið til raunveruleikann
sem þarf að kljást við þegar staðan er
orðin slæm.“
Greint var frá því í síðustu viku að
nokkrir ráðherra ríkisstjórnarinnar,
þ.m.t. forsætisráðherra, hefðu
fundað um stöðu flugfélaganna.
Ræddu þeir m.a. skýrslu starfshóps
um kerfislægt mikilvæg fyrirtæki.
Andrés segir aðspurður að for-
ystumenn ríkisstjórnarinnar séu í
erfiðri stöðu. „Allt sem sagt er opin-
berlega getur haft áhrif á væntingar.
Þess vegna eru þessar miklu reglur í
Kauphöllinni um hvað má segja og
hvenær. Ég er ekki viss um að
stjórnvöld hefðu átt að þegja um mál-
ið,“ segir Andrés.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Icelandair Félagið hefur verið í mótbyr að undanförnu. Væntingar stjórnenda um afkomu félagsins hafa ekki ræst. Aðlögun að nýrri stöðu er hafin.
Heimili gætu dregið úr neyslu
 Hagfræðingar segja neikvæða umræðu um ferðaþjónustu og flugfélögin geta haft áhrif á einkaneyslu
 Almannatengill bendir á mikilvægi væntingastjórnunar  Væntingar geti sveiflast á miklum hraða
Morgunblaðið/Baldur
Á Hverfisgötu Umræðan er sögð geta haft áhrif á sölu fasteigna.
Grétar Jónasson, lögmaður og framkvæmdastjóri Félags fasteignasala,
segir neikvæða umræðu um stórfyrirtæki og þjóðarbúskapinn geta haft
talsverð áhrif á væntingar almennings í efnahagsmálum. Það geti aftur
smitast yfir á fasteignamarkað.
„Það má ekki vanmeta þessa sálfræðilegu hlið fasteignamarkaðarins.
Við höfum bent á að þegar upp komi mjög neikvæðar fréttir í þjóðfélag-
inu geti það haft áhrif á hug fólks til ýmissa hluta, til dæmis fasteigna-
viðskipta. Þar getur umræðan um flugfélögin undanfarið og stór orð um
fyrirhugaðar aðgerðir á vinnumarkaði á næstu mánuðum haft áhrif þó
svo það sé ekki að merkja ennþá. Öll neikvæð umræða um efnahagsmál
og stöðu mála er ekki til þess fallin að blása kjarki í fólk,“ segir Grétar
um möguleg áhrif umræðunnar.
Sálfræðin mikilvæg í sölunni
FASTEIGNAMARKAÐURINN
Jón Bjarki
Bentsson
Ingólfur
Bender
Andrés
Jónsson
Grétar
Jónasson
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Neikvæð umræða um stöðu efna-
hagsmála í kjölfar upplýsinga um
erfiða stöðu flugfélaganna gæti haft
áhrif á eftirspurn í hagkerfinu.
Um það eru tveir hagfræðingar og
fasteignasali sammála. Þá telur sér-
fræðingur í almannatengslum mikil-
vægt að huga að upplýsingagjöf.
Jón Bjarki Bentsson, aðalhag-
fræðingur Íslandsbanka, telur að
áframhald gæti orðið á breyttum
efnahagshorfum sem fóru að birtast
snemma á árinu.
„Þ.e.a.s. að væntingar bæði stjórn-
enda fyrirtækja og heimilanna, sam-
kvæmt væntingavísitölu Gallup, hafa
lækkað jafnt og þétt það sem af er
ári. Þá samhliða því að umræðan hef-
ur orðið háværari um að blikur séu á
lofti í ferðaþjónustunni. Það er fleira
sem kemur til en þetta er áreiðanlega
áhrifaþáttur. Umræða síðustu daga
[um Icelandair og WOW air] mun
væntanlega draga enn frekar úr
væntingum.“
Fylgni oftast töluverð
– Hvaða áhrif getur þetta haft á
kauphegðun?
„Það er talsverð fylgni milli vænt-
ingavísitölu Gallup og einkaneyslu.
Sú fylgni hefur verið missterk en þó
oft töluverð. Ég hef notað þessa
lækkun væntingavísitölunnar sem
eina vísbendinguna um að nú fari að
hægja á vexti einkaneyslu. Þannig að
væntingarnar munu, ef að líkum
lætur, dempa neysluhegðun lands-
manna. Það er þekkt að þegar heim-
ilin fara að búa sig undir lakari tíð er
dregið úr stærri neyslukaupum og
frekar farið að hugsa til þess að
herða beltið.“
– Erum við að nálgast þennan stað
í umræðunni, og hagsveiflunni, fyrr
en reiknað var með?
„Mér hefur þótt þróunin öllu hrað-
ari frá vordögum en ég reiknaði með,
hvort sem litið er á kortaveltu, vænt-
ingavísitöluna eða innflutning
neysluvara. Þótt sumarið komi betur
út en ýmsir óttuðust er ferðamönn-
um að fjölga hægar en eldri spár
gerðu ráð fyrir. Þróunin frá þessum
óskaplega vexti og uppgangi í hag-
kerfinu í átt til jafnvægis hefur verið
hraðari en að minnsta kosti ég átti
von á,“ segir Jón Bjarki. Hann segir
aðspurður að fyrir vikið kunni að
skapast tilefni til að endurmeta spár
um hagvöxt í ár til lækkunar.
Getur dregið úr einkaneyslu
Ingólfur Bender, aðalhagfræðing-
ur Samtaka iðnaðarins, segir nei-