Skírnir - 01.09.2001, Blaðsíða 322

586
SOFFÍA AUÐUR BIRGISDÓTTIR
SKÍRNIR
Hver er „glæpurinn “?
Ég get þó ekki skilist við Hægan, Elektra án þess að koma með tillögu að
svari við áleitnustu spurningu verksins: Hver er „glæpur" móðurinnar?
Þótt ég telji mig hafa sýnt fram á að höfundur forðist eins og heitan eld-
inn að svara þessari spurningu á nokkurn einhlítan hátt þá er það engu að
síður ljóst að með því að rekja sig eftir þeim óræðu vísbendingum sem er
eins og laumað inn í textann er unnt að draga þá ályktun að um sifjaspell
kunni að vera að ræða. Ef dóttirin hefur þurft að þola sifjaspell af hálfu
föður síns skýrist margt í samskiptum hennar og móðurinnar. Það er al-
kunna að mæður í fjölskyldum þar sem sifjaspell á sér stað eru oft ófær-
ar um að bregðast við ástandinu, ófærar um að verja dæturnar fyrir því
broti sem þær verða fyrir af hálfu föðurins. „Glæpur" móðurinnar felst
þá í því að geta ekki varið dótturina, sem hlýtur að upplifa afskiptaleysið
sem ólýsanleg svik. Enn í dag eru sifjaspell hið mikla „tabú“ samfélagsins
og þrátt fyrir mikla baráttu gegn þeim á undanförnum árum er þessi
glæpur enn umlukinn sterkum þagnarmúr. Það má því með nokkrum
rétti halda því fram að sjálft stílbragðið - eyðurnar ... þögnin - sem svo
áberandi er í verki Hrafnhildar sé vísbending um einmitt þennan glæp. En
það er einnig hægt að finna aðrar vísbendingar í verkinu sem renna stoð-
um undir þessa túlkun. Klæðskiptingurinn sem dóttirin talar um gegnir
hlutverki bróður hennar (Orestes) í táknmáli verksins. Og ef hann er
bróðir hennar er ekki ólíklegt að það sem hann segir um föður sinn gildi
einnig um föður hennar, þ.e.a.s. að hér sé um einn og sama föður að ræða.
I leikritinu segir klæðskiptingurinn sögu af föður sínum og við fáum þá
sögu í endursögn dótturinnar, sem túlkar hana fyrir okkur á athyglisverð-
an hátt. Faðir klæðskiptingsins er „hugsjúklingur" og sonur hans annast
hann (40). Faðirinn lokar sig inni og horfir á kvikmyndir með Ginger
Rogers, er með hana „á heilanum“ eins og sagt er. Hann lætur son sinn
útvega sér allar myndir Ginger Rogers á myndböndum sem hann síðan
neitar að skila.
... svo fór hann að neita að skila myndunum hann sagði að hann yrði
að eiga þær allar og ég varð að semja við náungann á vídeóleigunni um
að kaupa þær af honum og svo sagði ég honum þetta með pabba og
hann var vingjarnlegur hann bauðst til að panta hinar fyrir mig og
hann gerði það það tók tíma en að lokum var hann kominn með þær
allar sjötíu og þrjár myndir með Ginger Rogers það eru allar mynd-
irnar sem hún lék í. - Hann horfði á þær í röð. Fyrst eina svo aðra svo
næstu og næstu og þegar hann var kominn í gegnum allt safnið þá
byrjaði hann upp á nýtt. Ein mynd á kvöldi. Kvöld eftir kvöld. Ein
mynd á kvöldi með Ginger Rogers. Og hann varð hamingjusamur ...
ástfanginn ... eins og unglingur ... - Þannig atvikaðist það ... að hún
kom inn á heimilið til okkar ... (Dvöl. Hún breytir um tón.) Og svo,