Skírnir - 01.09.2011, Blaðsíða 73

SKÍRNIR
AÐ HALDA FORMANN MEÐ KOSTNAÐI
303
og settist Eyjólfur að í Skagafirði. Kona Eyjólfs var Þuríður, laun-
getin dóttir Sturlu Sighvatssonar. Eftir að Gissur hafði verið tekinn
til höfðingja hrökklaðist Eyjólfur undan til Eyjafjarðar og hugsaði
honum þegjandi þörfina. Þrátt fyrir konungsbréfin náði Gissur
engri fótfestu í Eyjafirði og virðist ekki einu sinni hafa reynt það.
Líklega hefur Gissuri ekki litist ráðlegt að sækja inn á gamalgróið
valdasvæði Sturlunga, einkum og sér í lagi eftir að hafa látið taka af
lífi hinn vinsæla höfðingja þeirra, Sighvat Sturluson, á Orlygsstaða-
fundi.
Norðurför Gissurar reyndist eins og kunnugt er hið mesta
feigðarflan og lauk með einu versta níðingsverki Sturlungaaldar,
Flugumýrarbrennu. En eftir hana stóð Gissur að heita má einn uppi
af sinni ætt og hrökklaðist úr landi nokkru síðar. Eftir Flugumýrar-
brennu má segja að Haukdælaættin hafi verið úr leik í baráttunni
um völd og áhrif á Islandi næstu misserin.
Hér er rétt að staldra við og rýna nánar í frásagnirnar af því þegar
Gissur tekur yfir ríki Ásbirninga. Gissur á ekkert tilkall til valda á
Norðurlandi ef frá eru talin bréf konungs. Honum er hins vegar vel
tekið í hinu gamla ríki Ásbirninga og kemur væntanlega tvennt til,
annars vegar gömul ættatengsl Ásbirninga og Haukdæla og banda-
lag þeirra Kolbeins unga gegn Sturlungum og hins vegar að fulltrúar
Þórðar kakala hafa varla verið vel séðir á kjarnasvæði Ásbirninga
eftir víg Brands sem var mjög vinsæll meðal sinna manna.18 Skag-
firðingar og Austur-Húnvetningar hafa því tekið Gissuri fagnandi
og hugsað sér gott til glóðarinnar að losna við Eyjólf ofsa. Ekkert
er minnst á þau goðorð sem tilheyrt höfðu Ásbirningum í sambandi
við valdatöku Gissurar; það er engu líkara en þau séu hætt að skipta
nokkru máli í sambandi við héraðsvöldin.
Víkjum nú að öðrum þeirra þremenninganna sem komu til Is-
lands árið 1252 með bréf konungs upp á vasann. Þorgilsi skarða
hafði verið skipaður Borgarfjörður, hið gamla veldi Snorra Sturlu-
sonar. Við fyrstu sýn hefði mátt ætla að það hefði verið auðveldara
verkefni fyrir hann að taka við völdum þar en hjá Gissuri á Norður-
18 Móðir þeirra Kolbeins og Arnórs Tumasona var Þuríður Gissurardóttir af Hauk-
dælaætt.