Fréttablaðið - 08.12.2018, Blaðsíða 100

Save 50-70% on Dental Treatment
in Hungary
Your Specialist in Dental Tourism
Special winter oers!*
*for more informations, don’t
hesitate to contact us:
632 4007
info@fedaszdental.hu
Ríkharður III
eftir Shakespeare
er jólaleikrit
Borgarleikhúss-
ins. Brynhildur
Guðjónsdóttir
leikstýrir.
Skoðar verkið
út frá sjónarhóli
kvenna.
Brynhildur Guðjónsdóttir leikstýrir Ríkharði III eftir Shakespeare, sem er jólaleikrit Borgarleik-hússins og verður frum-sýnt 29. desember. Þetta
er fyrsta leiksýningin sem Brynhild-
ur leikstýrir í atvinnuleikhúsi.
„Þegar tilkynnt var á fundi í
Borgarleikhúsinu að til stæði að
Ríkharður III yrði á dagskrá næsta
leikárs, þá heyrði ég ekkert eftir það.
Ég svaf ekkert alla nóttina heldur las
Í samtali við söguna
„Mér finnst allt sem ég hef gert áður vera undirbúningur fyrir þetta verkefni og ég geng að því að því með ákveðna sýn,“ segir Brynhildur. FréttaBlaðið/Eyþór
og blaðaði í gömlu efni og skrifaði,“
segir Brynhildur. Hún sóttist sam-
stundis eftir því að leikstýra verkinu
og var falið verkefnið. „Þetta er ekk-
ert smá tækifæri. Mér finnst allt sem
ég hef gert áður vera undirbúningur
fyrir þetta verkefni og ég geng að því
með ákveðna sýn,“ segir hún.
Sjónarhóll kvenna
Spurð um þessa sýn segir hún: „Ég
lærði minn Shakespeare í London
þegar ég gekk í Guildhall School of
Music and Drama. Í Englandi er orðið
upphaf alls og ég vildi gera Shake-
speare-sýningu í bundnu máli þar
sem bragarhættinum væri hlýtt. Við
fengum Kristján Þórð Hrafnsson, sem
er bragsnillingur, til að þýða verkið
og hann skilaði skýrri og kraftmikilli
þýðingu þar sem hann notar íslenskt
afbrigði af bragarhætti Shakespeares.
Shakespeare er höfundur sem
skrifar um fólk fyrir fólk og sagði
almúganum sögur. Þarna segir hann
söguna um valdabrölt Ríkharðs.
Hann ríkti ekki nema í tvö ár og
sextán daga, var sem sagt kóngur í
korter. Leikritið fjallar ekki um far-
sæla konungstign, heldur leið Rík-
harðs að krúnunni.
Mín sýn er að skoða verkið út frá
sjónarhóli kvennanna. Ríkharður
ryður öllum úr vegi sem tilkall eiga til
krúnunnar, hann myrðir og kvænir
sér leið þangað og með því er að hann
að meiða kvennaheiminn. Í verkinu
skiptist hann á að eiga í samtali við
konurnar og eigin samvisku. Allar
konur sem hann hittir reynir hann
að knésetja en að lokum verður þeim
ljóst að þær verða að taka höndum
saman. Það er ekki síst þetta sem mér
finnst áhugavert við leikritið og þess
vegna talar það til mín.“
Varnarskjöldur brotnar
Hjörtur Jóhann Jónsson fer með hlut-
verk Ríkharðs III og fimm leikkonur á
aldrinum 24-83 ára eru með burðar-
hlutverk í verkinu. Sólbjört Sigurðar-
dóttir fer með hlutverk Elísabetar
yngri, Þórunn Arna Kristjánsdóttir
leikur lafði Önnu, Edda Björg Eyj-
ólfsdóttir er Elísabet drottning, Sig-
rún Edda Björnsdóttir hertogafrúin,
móðir Ríkharðs og Kristbjörg Kjeld
fer með hlutverk hinnar útlægu Mar-
grétar drottningar.
Leikrit Shakespeares um Ríkharð
III er langt og mannmargt og Bryn-
hildur og Hrafnhildur Hagalín tóku
að sér að aðlaga verkið. „Markmið
okkar er að allt sé skýrt,“ segir Bryn-
hildur. „Í þessu verki Shakespeares,
sem er eitt hans lengsta, koma fyrir
tæplega 60 persónur. Þann munað
getum við ekki leyft okkur í leikara-
fjölda og í nútímaleikhúsi er hæpið
að bjóða upp á rúmlega fimm tíma
sýningu með flókna pólitíska bak-
sögu. Leiðin sem við Hrafnhildur
fórum var að skera út hliðarsögur
sem tengjast gamalli pólitík og fylgja
sögunni sem Ríkharður sjálfur knýr
áfram með klækjum sínum.
Við setjum samband Ríkharðs við
móður sína í brennidepil, en hún er
ekki góð við hann. Hann er fatlaður
og var sennilega ekki fallegt, rjótt
og bústið barn sem móðir hans gat
sýnt öðrum, og vissulega var hann
ódæll. Í lykilatriði í verkinu situr hún
fyrir honum og bölvar: Þrjótur ertu’
og örlög grimm munt hljóta, með
skömm mun þína aumu ævi þrjóta.
Þarna finn ég að varnarskjöldur
Ríkharðs brotnar og við tekur hröð
hnignun. Í lokin berst Ríkharður við
samvisku sína, aleinn, búinn að ýta
öllum frá sér.“
Snúið upp á mannkynssöguna
Ein persóna í þessu verki Shakespe-
ares hefur ekki rödd en það er Elísa-
bet yngri, sem er dóttir Játvarðs kóngs
og Elísabetar drottningar, bróður-
dóttir Ríkharðs. „Við Hrafnhildur
erum í aðlögun okkar á verkinu í sam-
tali við söguna og um leið er ótækt að
þessi stúlka hafi ekki rödd. Hún var
okkur svo hugleikin að við bjuggum
til hlutverk úr henni. Það er dansar-
inn Sólbjört Sigurðardóttir sem leik-
ur, dansar og syngur þessa persónu.
Allur hennar texti kemur frá Shake-
speare en við fáum hann lánaðan frá
nokkrum persónum verksins.
Eftir að hafa drepið unga bræður
Elísabetar yngri, prinsana í turninum,
biður Ríkharður hennar og segir við
móður hennar: Hafðu ekki áhyggjur
af því að ég sé búinn að myrða syni
þína. Dóttur þína mun ég gera að
drottningu og í kviði hennar mun ég
greftra börnin þín. Þaðan munu vaxa
ný þegar ég barna þína fögru dóttur.
Þetta er náttúrulega svo galið! Eftir
fall Ríkharðs giftist Elísabet Jarlinum
af Ríkmond, höfuðandstæðingi Rík-
harðs, og sonur þeirra er Hinrik 8.
Elísabet er því amma Elísabetar I,
konu sem spratt úr þessum jarðvegi
og ákvað að verða meydrottning, gifta
sig ekki en þjóna landi sínu og guði.
Við snúum upp á mannskyns-
söguna og segjum: Karlar, ung stúlka
er ekki það sem þið haldið að hún sé,
hún er allt annað. Við látum Elísabetu
yngri stíga fram í lokin sem hina raun-
verulegu sól Jórvíkinga á vígvellinum
eftir fall Ríkharðs. Það kemur í hennar
hlut að mæla ótrúlega falleg lokaorð
verksins um að aldrei aftur eigi að láta
völd í hendur einstaklinga sem fórna
landinu í þágu eigin hagsmuna. Skila-
boðin eru: Sameinumst um að hætta
að kjósa illmenni til valda.“
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is
VIð Snúum upp á
mannSkynSSöGuna
oG SeGjum: kaRlaR, unG
Stúlka eR ekkI það Sem þIð
haldIð að hún Sé, hún eR
allt annað.
8 . d e s e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r d A G U r60 m e n n i n G ∙ F r É T T A b L A ð i ð
menning
0
8
-1
2
-2
0
1
8
0
4
:1
4
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
A
F
-9
3
4
0
2
1
A
F
-9
2
0
4
2
1
A
F
-9
0
C
8
2
1
A
F
-8
F
8
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
1
2
0
s
_
7
_
1
2
_
2
0
1
8
C
M
Y
K