Morgunblaðið - 14.09.2018, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. SEPTEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það var ekkibara skrítiðheldur bein-
línis ógeðfellt að
fylgjast með frétt-
um frá þingi ESB í
vikunni þar sem
sitja 750 þing-
menn.
Það virðist vera einkenni
sem við þekkjum úr nýliðinni
sögu að þau þing eru höfð fjöl-
mennust sem aðeins eru ætluð
til útstillingar. Það tekur tíma
að gleyma þingunum í gamla
sovét með glaðbeitta fulltrúa
alþýðunnar, sem höfðu öll völd
á sinni hendi, fyrir utan smá-
ræðið sem Stalín, Bería, Krút-
sjoff og Brésnef tóku til hliðar
fyrir sig.
Þegar forsvarsmenn litlu
ESB-landanna mæta í þennan
þingsal (sem eru raunar tveir
og er ferjað á milli þeirra með
svimandi kostnaði) er þeim iðu-
lega sýnd minni en engin virð-
ing. Það sætir furðu að þeir
skuli láta niðurlæginguna yfir
sig ganga oftar en einu sinni.
Meira að segja Juncker
sjálfur hefur nokkrum sinnum
sett ofan í við þennan ódannaða
þingheim og sagst ekki verða
undrandi þótt forystumenn
þessara ríkja hætti að láta sjá
sig þar. Eftir eina slíka uppá-
komu sagði Juncker á þessa
leið: Þið mynduð ekki láta
svona við Merkel og Macron!
Þessir þingmenn, sem þarna
eru með ókurteisi, ónot og
derring við forystumenn „sjálf-
stæðra þjóða“ eru í hópi þeirra
kjörnu fulltrúa sem minnsta
athygli fá og fæstir nenna á
kjörstað út af.
Nú síðast var ráðist á for-
sætisráðherra Ungverjalands
sem virðist haldinn þeirri
meinloku að landið sé enn að
einhverju leyti sjálfstætt þótt
það hafi lent inni í mulningsvél
ESB.
Og það má vel vera að marg-
ir utan Ungverjalands séu
ósáttir við ákvarðanir ríkis-
stjórnar þessa manns, þótt
efast megi um að allir sem
ónotast þekki þær út í hörgul.
En það vill þannig til að for-
sætisráðherrann hefur gengið í
gegnum allmargar kosningar
og notið meiri lýðræðislegs
stuðnings en flestir aðrir pót-
intátar í ríkjum ESB. En nú
hefur ESB þingið vítt hann
fyrir að vera ólipur í taumi í
flóttamannamálum og telji
hann sig eiga að taka mið af
óskum og sjónarmiðum sinna
eigin landa fremur en óðagots-
ákvörðunum kanslara Þýska-
lands.
Þingmenn stórríkja ESB
víta Ungverjaland og rétt-
kjörin stjórnvöld þess. Að
hugsa sér þennan selskap.
En þótt þetta sé
ótrúlega ósvífið og
undirstrikun á því
hversu takmarkað
fullveldi innlim-
aðra landa í ESB
er orðið, þá kemur
á móti að frá gervi-
þinginu fer áfellisdómurinn til
leiðtogafundar og þar er færi á
því fyrir önnur ríki en það sem
á í hlut, að beita neitunarvaldi.
Þótt leiðtogarnir í ráðinu
sem við þá er kennt komi héð-
an og þaðan úr litrófi stjórn-
málanna, þá eru þeir oftast
nær eins og óþekkjanleg grjón
í graut þegar á þessa fundi
kemur. Þess vegna skipta
kosningar í einstökum ríkjum
sífellt minna máli. Eðlilegt
væri að ætla að Ungverjar
ættu ekki annan kost en þann
eftir þessa árás að koma sér út
úr ESB. En það er hægar sagt
en gert.
Allur heimurinn horfir nú á
það „í beinni“ hvaða glímutök-
um Stóra-Bretland er beitt. Og
gamla heimsveldið sem bjarg-
aði meginlandinu frá sjálfu sér
fyrir liðugri hálfri öld, og fékk
afl og atbeina að vestan þegar
leið á, kveinkar sér undan með-
ferðinni. Og því miður er þar
ekki nú forysta á borð við þá
sem örlögin sköffuðu síðast
þegar mest lá við.
Kommissarar í Brussel,
þessir ókjörnu og andlitslausu,
eru ekki að fela það að óbil-
girnin og heiftin í framgöng-
unni við Breta eigi ekki síst rót
í því að óhjákvæmilegt sé að
hafa þá sem víti til varnaðar
smærri og kjarkminni þjóðum,
sem ella kynnu að hugsa sér til
hreyfings.
Pólverjar hafa lofað að
bregða skildi fyrir granna sína
Ungverja. Það er myndarlega
gert af þeim.
Íslendingar hafa vonandi
ekki gleymt því, á 10 ára af-
mæli „hruns“, að það voru ekki
margir auk Póllands og Fær-
eyja sem réttu landinu fjár-
hagslega hjálparhönd þá. Þær
fjárhæðir skiptu ekki sköpum
fyrir okkur en sýndu sanna
vináttu.
Og Pólverjum er svo mikið
niðri fyrir að þeir geta ekki
stillt sig um að minna ESB-
löndin á það hvernig þau sviku
sviðna ættjörð Póllands undir
hramm Sovétríkjanna eftir lok
heimsstyrjaldarinnar síðari.
Sú áminning bítur, því að styrj-
öldin sú átti hvorki meira né
minna en hið formlega upphaf
sitt í því að tekin var ábyrgð á
frelsi Póllands. Styrjöldin sú
vannst eftir miklar fórnir, en
þetta formlega tilefni hennar
gleymdist og Póllandi var fórn-
að á altari Stalíns.
Það var blóðaltari.
Óbilgirni í garð
Breta, og stærilæti
gagnvart Póllandi og
Ungverjalandi segir
mikla sögu}
Ákvörðun og fullveldi
Ungverja hunsuð
Þ
að voru blendnar tilfinningar sem
bærðust með mér, þegar ég gekk
skrefin á milli Alþingishússins og
Dómkirkjunnar í tilefni setningar
149. höggjafarþings. Að venju að
mér skilst, voru hávær köll samlanda okkar
sem í raun tóku alla athyglina á þessari stuttu
göngu. Pirringur og reiði einkenndi allt þeirra
fas og framkomu. Ég velti því fyrir mér hvað
þau væru í raun aðdáunarverð um leið og mér
fannst þau óþægileg og fjandsamleg gagnvart
okkur. Orðin sem flæddu frá þeim hef ég ekki
eftir hér. Af hverju ætli þeim líði það illa að allt
sem heitir kurteisi og lágmarks virðing fyrir
þessari hátíðlegu athöfn var á bak og burt. Ég
var nánast úti á þekju við messuna, var alltaf
að hugsa um þau. Ég tók þó eftir því að presturinn nefndi
aldrei þjóðarskömmina fátækt og skattlagningu hennar.
Þegar guðsþjónustunni lauk gengum við sömu leið til
baka. Þau voru þarna enn, biðu eftir okkur til að ausa úr
skálum reiði sinnar. Þingheimur allur sem þjóðin hafði
valið í lýðræðislegum kosningum tæpu ári áður, var
greinilega ekki hátt skrifaður. Þarna voru fátækir sem
sorgmæddir og hrópuðu að okkur ókvæðisorðum.
Hvað getum við gert til að byggja traust
Það hlýtur að vera skylda okkur alþingismanna að
samsama okkur þjóðinni. Þakka allt það traust sem okk-
ur hefur verið sýnt. Við vorum valin til verksins af
ástæðu. Við eigum að byggja bjarta og
örugga framtíð í gjöfula, ríka landinu okkar.
Við eigum að virða án mismununar. Það ætti
að vera metnaður okkar allra að uppskera
hvatningu og bros þegar við göngum fylktu
liði til Dómkirkjunnar á þingsetningardegi.
Setjum fólkið í fyrsta sæti. Gerum það stolt af
okkur. Sýnum að þau geti treyst okkur. Sýn-
um að við berjumst fyrir fyrir alla en ekki
bara suma.
Fjárlagafrumvarp sem setur
fólkið ekki í fyrsta sæti
Enn eitt löggjafarþingið framundan, enn
ein vonbrigði með fjárlagafrumvarp, sem for-
gangsraðar ekki í þágu þeirra sem mest þurfa
á að halda. Fjármálaráðherra segir að staðan hafi aldrei
verið betri, skuldir heimilanna aldrei verið minni og van-
skil í lágmarki. Hann gleymdi að vísu að nefna að 10.000
fjölskyldur hefðu verið sviptar heimilum sínum í kjölfar
hrunsins. Varla eru þau í vanskilum eða hvað. Sennilega
fæstir úr þessum hópi sem fá greiðslumat. Nei, þetta eru
þeir sem þurfa að leigja á græðgisvæddum okurleigu-
markaðnum.
Tökum saman höndum hvar í flokki sem við stöndum
og vinnum af heilindum fyrir alla. Setjum fólkið í fyrsta
sæti og uppskerum bjartsýni og bros að launum.
Inga Sæland
Pistill
Á leið í messu
Höfundur er alþingismaður og formaður Flokks fólksins
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Samráðsnefnd um sjálfbærarveiðar skoðar nú ásamtumhverfis- og auðlind-aráðuneytinu hvernig hægt
sé að bregðast við vegna rannsókn-
arverkefnis dr. Arnórs Þ. Sigfússon-
ar hjá Verkís. Arnór hefur aldurs-
greint vængi veiddra gæsa og
reiknað úr ungahlutfall síðastliðin
25 ár. Verkefnið fékk ekki styrk úr
Veiðikortasjóði og tilkynnti Arnór
nýlega að hann sæi sér ekki fært
þess vegna að halda vöktuninni
áfram.
Steinar Rafn Beck Baldursson,
sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun
(UST) og formaður samráðsnefnd-
arinnar, sagði að umsókn og áætlun
vegna rannsóknarinnar hefði ekki
borist í tæka tíð fyrir úthlutun.
„Samráðsnefndin fékk þetta erindi
til sín nú í janúar og þá var búið að
ráðstafa peningunum og einnig orð-
ið of seint að fara í samningagerð og
senda tillögur til ráðuneytisins,“
sagði Steinar. Hann sagði að end-
anleg ákvörðun um framhaldið væri
í höndum ráðuneytisins.
„Ef á að halda þessari vöktun
áfram þá þarf að bregðast fljótt við.
Gæsaveiðitímabilið stendur yfir og
söfnun vængjanna þarf að fara fram
núna. Við viljum fá botn í þetta sem
fyrst,“ sagði Steinar.
Arnór sagði í viðtali í Morg-
unblaðinu í gær að Náttúru-
fræðistofnun virtist hafa það í hendi
sér hverjir fengju samning við
Veiðikortasjóð þar eð áætlun væri
ekki tekin til greina nema Nátt-
úrufræðistofnun legði hana fram.
Spurður um þetta sagði Steinar að
helmingi af ráðstöfunarfé Veiði-
kortasjóðs ætti að verja til vöktunar
á ýmsum dýrastofnum. Verkefni
Arnórs myndi falla undir vöktun á
gæsum. Það væri rétt að forsenda
styrks væri að Náttúrufræðistofnun
legði fram vöktunaráætlun fyrir
dýrastofnana, þar með talið gæsir.
Styrkir úr Veiðikortasjóði
Nýjar verklagsreglur um út-
hlutanir úr Veiðikortasjóði tóku
gildi 1. janúar 2016. Ákveðið var að
leggja aukna áherslu á viðvarandi
verkefni á sviði veiðistjórnunar og
sjálfbærra veiða, svo sem vöktun
veiðistofna. Auk Steinars Rafns for-
manns sitja í nefndinni fulltrúar
UST, Náttúrufræðistofnunar Ís-
lands, Skotveiðifélags Íslands, nátt-
úrustofa, Fuglaverndar og Bænda-
samtakanna.
Samstarfsnefndin er til ráð-
gjafar um úthlutanir úr Veiðikorta-
sjóði. Hún sendir (UST) tillögur sín-
ar Umhverfisstofnun sem svo sendir
þær til umhverfisráðuneytisins sem
úthlutar peningunum. Starfsreglur
nefndarinnar eru birtar á vef UST.
Þar kemur m.a. fram að vöktunar-
og rannsóknaráætlanir eigi að ber-
ast nefndinni fyrir 15. nóvember ár
hvert ásamt framvinduskýrslu. Þá á
samráðsnefndin að skila tillögum
um styrki fyrir 15. desember.
Tekjum af sölu veiðikorta á að
skipta þannig að allt að 40% fari til
umsýslu veiðikortakerfisins. Allt að
helmingur fari til vöktunaráætlana,
stofnstærðarmats og mats á veiði-
þoli helstu veiðitegunda. Minnst
10% fari til sértækra rannsókna í
þágu veiðistjórnunar. Árið 2017
var úthlutað 20,2 milljónum
króna og 2016 um 23,7 millj-
ónum. Árið 2015 fékk verkefni
Arnórs 2.371.000 krónur úr
sjóðnum en það ár var út-
hlutað samtals tæplega 26
milljónum króna og árið
2014 fékk Arnór 800.000
krónur en það ár var
úthlutað um 27,5 millj-
ónum.
Boltinn er hjá um-
hverfisráðuneytinu
Kristinn Haukur Skarphéð-
insson, sviðsstjóri dýrafræði
hjá Náttúrufræðistofnun Ís-
lands, segir mikilvægt að
gæsarannsóknum verði haldið
áfram. Enginn ágreiningur sé
um það. Hann segir að gagna-
röðin um aldurshlutföll
veiddra gæsa, sem dr. Arnór
Þ. Sigfússon fuglafræðingur
hefur safnað með greiningu á
gæsavængjum í aldarfjórðung,
sé dýrmæt og halda þurfi
þeirri gagnaöflun áfram.
Heiðagæsastofninn er nú í
sögulegu hámarki og er um
fimmfalt stærri en grá-
gæsastofninn, að því er tal-
ið er. Íslenski hels-
ingjastofninn er mun minni
en hefur farið vaxandi.
Þá hafa blesgæsir
og margæsir hér
viðkomu vor og
haust á leið
sinni yfir haf-
ið.
Mikilvægar
rannsóknir
ALDURSGREINING VÆNGJA
Kristinn Haukur
Skarphéðinsson
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Grágæs Hægt er að lesa af vængjum gæsa hvort þær eru ungar eða full-
orðnar. Vængir veiddra gæsa gefa upplýsingar um ungahlutfallið.