Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.09.2018, Síða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.9. 2018
VIÐTAL
Þ
að stendur við Dauðsmannsvík,
hvorki meira né minna, austasta
húsið í Stykkishólmi. Iðar eigi að
síður af lífi og flauelsmjúkir djass-
tónar berast langt út á götu þetta
bjarta hausteftirmiðdegi. Ég vildi að ég gæti
sagt ykkur hver er undir nálinni en því miður
er djassinn ekki mitt svið. Alltént ekki ennþá.
Húsráðandi, Jósep Ó. Blöndal, tekur glaðlega
á móti mér og býður til stofu. Hann var greini-
lega ekki að flytja inn í gær; bækur þekja alla
veggi. Bækur og plötur.
„Ég hef verið innan um bækur frá fyrstu
tíð,“ útskýrir hann til að setja málið í sam-
hengi. „Pabbi rak bókaverslun á Siglufirði og
ég var orðinn læs fjögurra ára. Síðan hafa
bækur skipað stóran sess í lífi mínu og ég safn-
að þeim lengi.“
– Svo þú ert Siglfirðingur.
„Í húð og hár. Og þaðan á ég bara góðar
minningar. Meira að segja volgt lýsið sem
skólahjúkrunarkonan hellti úr könnu ofan í
munninn á okkur í barnaskóla bragðast vel í
minningunni.“
Hann hlær.
„Við vorum líka sett í ljós í svartasta
skammdeginu, samkvæmt kúnstarinnar reglu.
Ætli ávinningurinn af því hafi þó ekki tapast
vegna þess að konan sem sá um gjörninginn
reykti líklega þrjá pakka á dag.“
Siglufjörður iðaði af lífi á þessum árum enda
síldarævintýrið í algleymingi. „Einu sinni taldi
ég 189 skip í landlegu. Ætli það hafi ekki verið
1958,“ segir Jósep sem er fæddur 1947.
„Pabba þótti svo sem ekki mikið til þess koma;
á árunum milli 1930 og 1940 gátu þau farið upp
í fjögur hundruð. Það var eins og skógur;
siglutré út um allt. Þegar mest var voru sölt-
unarstöðvarnar í bænum 22 talsins og síld-
arverksmiðjurnar 5.“
Allt lífið framundan
Faðir Jóseps var Óli J. Blöndal sem um árabil
rak bókaverslun á Siglufirði ásamt Lárusi
bróður sínum og systrunum Önnu og Bryndísi.
Eftir að hann hætti rekstrinum gerðist Óli
bókavörður á Bókasafni Siglufjarðar. „Hann
var þar fram undir áttrætt; menn vildu helst
ekki sleppa honum. Á endanum hætti hann,
sagðist vilja hætta á meðan það væri ennþá
hans eigin ákvörðun. Pabbi kom víðar við en á
fjórða áratugnum skilst mér að hann hafi
starfrækt ásamt öðrum næturklúbbinn Black
Moonlight á Siglufirði. Svo var hann listfengur
fram í fingurgóma; lék á ýmis hljóðfæri og
málaði myndir. Skemmtilegur karl, pabbi.
Lifði alltaf eins og allt lífið væri framundan.“
Svo skemmtilega vill til að 100 ár voru liðin
frá fæðingu Óla í síðustu viku og af því tilefni
komu Jósep og systkini hans fjögur saman á
Siglufirði en þau eiga í sameiningu bernsku-
heimili sitt. Ekkert þeirra býr þó að staðaldri
nyrðra.
„Raunar á ég ekkert frændfólk úr föðurætt
á Siglufirði lengur; móðurættin er hins vegar
fyrirferðarmikil ennþá, Siglunesættin.“
Hann stekkur fram og snýr aftur með for-
láta stól sem langafi hans í móðurætt smíðaði
árið 1920, handa Guðbjörgu Maríu dóttur
sinni. „Ég á dóttur sem heitir sama nafni og
seinna eignaðist hún þennan stól.“
– Og hvað hét langafi þinn?
„Nú þarf ég að hugsa,“ svarar hann og
grettir sig. „Hann hét Jón og var ábyggilega
Þórðarson. Ættfræðin er ekki mín sterkasta
hlið. Sagt er að maður fái svo mikinn áhuga á
ættfræði með aldrinum. Þá er ég augljóslega
ekki að eldast.“
Hann glottir.
Annar langafi Jóseps týndist í Kanada. Jó-
hannes, kallaður Jóhannes kapteinn. „Hann
fór einn vestur og eftir einhvern tíma kom
bréf, þar sem fram kom að nú færi að verða
tímabært fyrir langömmu mína og börn þeirra
að halda yfir hafið. Síðan ekki söguna meir.
Enginn veit hvað varð um hann.“
Vaknaði við lúðrasveitina
Áður en Strákagöng komu til sögunnar 1967
var Siglufjörður gjarnan einangraður á vet-
urna. Jósep fann þó aldrei fyrir því. „Gamlir
Siglfirðingar hugsa með glampa í augum til
sumranna en veturnir voru meiriháttar líka,
gríðarlegt félagslíf og á tímabili voru starf-
ræktir tveir tónlistarskólar. Á sunnudags-
morgnum vaknaði maður stundum við lúðra-
sveitina spilandi á torginu. Það voru margir
eftirminnilegir karakterar á Siglufirði á þess-
um tíma, þeirra á meðal Gústi guðsmaður. Við
krakkarnir leituðum mikið í hann, svo sem með
biblíumyndirnar okkar, og hann var alltaf góð-
ur við okkur. Sannfærður í sinni trú, Gústi.“
Jósep hlustaði ekki bara á tónlist, hann spil-
aði líka sjálfur. „Ég lærði ekki á píanó en byrj-
aði að spila tólf ára og byrjaði þrettán ára í
fyrstu hljómsveitinni. Píanóið féll síðan í ónáð
með Shadows og Bítlunum og þá fór ég að spila
á gítar. Þetta var um svipað leyti og Geirmund-
ur byrjaði í Skagafirðinum. Ég var alltaf ólög-
legur á dansleikjunum sem var svo sem ekkert
vandamál. Ég var algjör reglumaður á þessum
tíma, en byrjaður að stúdera stúlkurnar og átti
kærustu. Eftir tvö eða þrjú ár sá hins vegar
einhver ástæðu til að kæra mig. Ég þurfti að
koma fyrir fulltrúa bæjarfógeta, Pétur Gaut
Kristjánsson. Hann var minnugasti maður á
Íslandi en drykkfelldur. Þetta var vorið 1963 og
þegar Pétur áttaði sig á því að aðeins voru fá-
einar vikur í sextán ára afmælið mitt, 24. júní,
setti hann málið bara ofan í skúffu. Þangað til.“
„Mig langaði aldrei að búa í Reykja-
vík og þess vegna lá beinast við að
ég yrði landsbyggðarlæknir,“ segir
Jósep Ó. Blöndal. „Ég kunni ljóm-
andi vel við mig á Patreksfirði og
hér í Hólminum hef ég verið í 28
ár. Það segir sína sögu.“
Morgunblaðið/RAX
Síldin spurði ekki hvort
það væri laugardagur
Jósep Ó. Blöndal er ekki hættur afskiptum af háls- og baklækningum enda þótt hann starfi ekki lengur við St. Franciscusspít-
alann í Stykkishólmi og hefur sterkar skoðanir á vanda heilbrigðiskerfisins. En hann á sér aðra hlið, bókaormurinn sem lærði
ungur að vinna á síldinni á Siglufirði og spilar á allskyns hljóðfæri, er til að mynda með lokapróf í píanóleik. Hann hefur leikið á
ófáum dansleikjum gegnum tíðina og fimmtán ára var hann kærður til bæjarfógeta fyrir þá iðju.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is