Morgunblaðið - 30.10.2018, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. OKTÓBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Loksins er aðvaknaskilningur á
því í Þýskalandi að
óhjákvæmilegt sé
að taka eitthvert
mark á kosningum.
Hin skrítna frétta-
stofa „RÚV“ sagði frá því grát-
klökk að tímamót hefðu orðið í
pólitísku lífi Merkel, kanslara
Þýskalands, sem af ýmsum
hefði verið kölluð leiðtogi hins
frjálsa heims eftir að Obama
hætti sem forseti í janúar 2017.
Tapi demókratar kosningum
veita Bandaríkin sem sagt ekki
lengur forystu á heimsvísu!
Það má tína sitthvað gott til
um forsetaferil Obama, þótt
hann hafi gengist upp í því að
Bandaríkin þyrftu að sýna al-
þjóðlega forystu. Vonandi er
það ekki að rugla fréttastofu
„RÚV“ að norskir kratar veittu
Obama friðarverðlaun Nóbels
fyrir það eitt að ná kosningu
sem forseti. Obama, sem er
greindur maður, þótti eins og
flestum öðrum, þetta frum-
hlaup í besta falli pínlegt. For-
setinn launaði yfirvöldum í
Osló leikinn með því að tilnefna
mann sem sendiherra í Osló
sem komst ekki í gegnum stað-
festingu í þinginu eftir að hafa
sagst þar hlakka til að hitta
forseta Noregs.
Um það bil sem Obama hætti
sem forseti og Merkel varð því
óvænt leiðtogi hins frjálsa
heims, þá var ESB í uppnámi
hvert sem litið var. Bretar
stefndu úr sambandinu. Merk-
el hefði sennilega getað tryggt
að Cameron forsætisráðherra
ynni þjóðaratkvæðið. En hún
taldi að kannanir sýndu það
óhætt að hann kæmi úr við-
ræðum við hana og aðra leið-
toga ESB með skottið á milli
lappanna. Cameron hafði lofað
því að næði hann litlum árangri
í „samningaviðræðunum“
myndi hann sjálfur mæla með
úrsögn úr ESB. Merkel mat
réttilega að ekkert væri að
marka þær yfirlýsingar. Mat
hennar á bresku þjóðinni var
hins vegar kolrangt og Bretar
eru því á leiðinni út.
Spánarstjórn fól Hæstarétti
landsins að handtaka alla þá
sem verið höfðu í forystusveit
fyrir sjálfstæði Katalóníu og
geyma þá á bak við lás og slá
um ótiltekinn tíma. Grikkland
lá sært og blóðugt fyrir fótum
ESB. Mörg Austur-Evrópu-
lönd höfðu um þetta leyti hafið
opinbert andóf gegn ESB með
virkum stuðningi kjósenda og
þá sérstaklega gegn glanna-
legu óðagoti kanslarans í inn-
flytjendamálum og kröfum
hennar í kjölfarið að það fljót-
ræði yrði bindandi fyrir alla
Evrópu! Með hverjum degi
sem líður aukast líkur á því að
Ítalía lendi í hörðum átökum
við búrókrata í
Brussel með bak-
stuðning forseta
Frakklands og
kanslara Þýska-
lands.
Hverjir voru það
sem töldu að Merk-
el hefði tekið við sem leiðtogi
hins frjálsa heims?
Þýsku stórflokkarnir tveir
sem setið hafa í ríkisstjórn töp-
uðu báðir miklu fylgi í þing-
kosningum í september 2017.
Úrslitin urðu til þess að for-
maður Sósíaldemókrata
hrökklaðist úr sinni stöðu eftir
stutta viðkomu þar. Sá lýsti því
yfir eftir afhroð flokksins að
kratar yrðu að hverfa úr ríkis-
stjórn og byggja í stjórnarand-
stöðu upp trúverðugleika á ný.
Eftir þref um stjórnarmyndun,
sem engu skilaði, hurfu þeir frá
því og endurnýjuðu stjórnar-
samstarf með Merkel. Nýjustu
kannanir á landsvísu sýna að
fylgið heldur áfram að leka af
CDU flokki kanslarans og
staða sósíaldemókrata verður
sífellt verri.
Í kosningunum í Bæjara-
landi féllu kratar úr því að vera
annar stærsti flokkurinn þar
og niður í fimmta sæti og minni
en AfD sem kratar tala jafnan
um sem óhreinan flokk.
Í kosningunum í Hessen um
helgina hélt þessi þróun áfram.
Flokkur Merkel missti fjórð-
ung fylgis síns þar og þá sterku
stöðu sem hann hafði haft.
Sósíaldemókratar töpuðu enn
meir eða þriðjungi fylgis síns
og fengu verstu útkomu frá
lokum styrjaldarinnar.
Merkel kanslari lýsti því yfir
á fundi með flokksfélögum sín-
um að hún myndi ekki gefa
kost á sér til endurkjörs for-
manns CDU í desember. Það
hlýtur að hafa verið óþægilegt
þegar flokksmenn risu úr sæt-
um og fögnuðu yfirlýsingunni
vel og lengi.
Merkel hefur á hinn bóginn
sagst ætla sér að sitja sem
kanslari út kjörtímabilið eða í
þrjú ár. Það felst lítil breyting í
því að gefa eftir stól formanns
en halda áfram sem kanslari og
þar með sem raunverulegur
flokksleiðtogi og helsti ráða-
maður Þýskalands.
Kjósi CDU burðugan for-
mann í desember nk. mun sá
fljótt taka að knýja dyra á
kanslaraskrifstofunni. Verði
því illa tekið mun nýi formað-
urinn fljótt verða ónýtur fyrir
flokkinn.
Umræður í sjónvarpi á
kvöldi kjördags sýndu að tals-
menn krata eru á ný teknir að
gæla við að hlaupa burt úr
samsteypustjórn með Merkel
og CDU/CSU. Vond er þeim
vistin þar nú en verri yrði hún
með kanslara sem þekkir ekki
sinn vitjunartíma.
Kosningar til ríkis-
þings í Berlín í fyrra
og heimaþings Bæj-
ara og í Hessen nú
valda loks titringi}
Veruleikinn seytlast inn
N
ýverið birti Gallup niðurstöður
könnunar á trausti lands-
manna til þjóðkirkjunnar.
Kannanir af þessu tagi gefa
ekki nákvæma mynd en veita
ákveðna vísbendingu. Hún er sú að traust al-
mennings til þjóðkirkjunnar og á störfum
biskups fer ört minnkandi.
Fyrir kristni og kirkju í landinu er þetta
áhyggjuefni, ekki síst í ljósi þess að fyrir
fjórum árum réðst þjóðkirkjan í átak í að
fjölga meðlimum. Árangurinn blasir við og
fækkar í röðum hennar ár frá ári.
Á kirkjuþing koma saman leikmenn jafnt
sem lærðir og ræða málefni kirkjunnar. Ég
tel nauðsynlegt að þar verði málið rætt,
skýringa leitað og sett fram áætlun um að
snúa vörn í sókn.
Mikilvægt er að kirkjuþing ræði stjórnsýslu kirkj-
unnar og hvað mætti betur fara í þeim efnum. Stjórn-
sýsla hennar hefur birst undanfarin misseri í klæðum,
sem alla jafna ætti að forðast, ekki síst í ljósi þess hvað
kirkjan stendur fyrir og boðar. Ekki fer vel á að yfir-
stjórn kirkjunnar eigi í útistöðum við vígða þjóna henn-
ar á opinberum vettvangi. Slíkur háttur fellur ekki að
ímynd kirkjunnar og skaðar hana sem trúverðugan
boðbera sátta og kærleika. Ætlast verður til þess af
æðstu ráðamönnum kirkjunnar að þeir leggi sig fram
um friðsamlega lausn ágreiningsmála.
Kirkjan þarf að ná betra sambandi við almenning í
landinu og tala til samfélagsins á grundvelli
fagnaðarerindisins. Þetta er nauðsynlegur
þáttur í að byggja upp traust gagnvart fólk-
inu.
Íslendingar bera góðan hug til kirkj-
unnar. Þetta sást glöggt í þjóðaratkvæða-
greiðslu fyrir sex árum þar sem skýr meiri-
hluti kaus að halda í ákvæði um þjóð-
kirkjuna í stjórnarskrá. Hér fékk þjóðin
kirkjunni dýrmætt veganesti. Þar gafst
kirkjunni tækifæri sem hún hefur ekki nýtt
nægilega vel og má ekki láta ganga sér úr
greipum.
Ég tel að kirkjan þurfi að skoða framsetn-
ingu sína á boðskapnum og nútímavæðast
gagnvart breytingum í samtímanum. Hún
þarf að vera virk í umræðu um íslenskt sam-
félag, taka afstöðu og vera staðföst.
Kirkjan þarf að hafa skýra stefnu í notkun sam-
félagsmiðla, sem gerast æ áhrifameiri. Sýnist sem ein-
stakir starfsmenn hennar gætu notið góðs af leiðsögn
um tjáningu á opinberum vettvangi. Þar hefur orðið
misbrestur sem dregur úr tiltrú. Vanda þarf valið á
þjónum kirkjunnar. Gleymum því ekki að biskup,
prestar og aðrir starfsmenn kirkjunnar eru andlit
hennar út á við.
Saltur brunnur gefur eigi ferskt vatn.
Birgir
Þórarinsson
Pistill
Þjóðkirkjan og traustið
Höfundur er þingmaður Miðflokksins.
birgirth@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Skjaldkirtilssjúkdómar ogmeðhöndlun þeirra komustí kastljósið eftir að að-standendur Snædísar
Gunnlaugsdóttur skrifuðu kveðju-
bréf um andlát hennar og aðdrag-
anda þess. Hún veiktist alvarlega
fyrir tveimur árum. Skjaldkirtillinn
var fjarlægður en samt fékk hún
ekki lækningu sem linaði þjáning-
arnar. Að lokum bugaðist hún.
„Allir sem telja sig búa við
skjaldkirtilsvanda verða að finna
einhvern sem vill og getur hjálpað
þeim. Meðferðarúrræðin í fræð-
unum eru mörg. Það er læknanna
að finna þau réttu. Það ætti að vera
þeirra starf. Lesið ykkur til, kynnið
ykkur málin, notið reynslu ann-
arra,“ segir í kveðjubréfinu.
Róbert Guðfinnsson, athafna-
maður á Siglufirði, skrifaði grein í
Morgunblaðið á laugardag. Þar kom
fram að hann hefði greinst með van-
virkan skjaldkirtil en lyfin sem
hann fékk hér virkuðu ekki. Hann
fór til bandarísks læknis sem útveg-
aði honum annað lyf og eftir viku á
því fékk Róbert líf sitt til baka.
Skjaldkirtilssjúklingar
„Undanfarin ár hefur orðið al-
ger sprenging í útbreiðslu skjald-
kirtilssjúkdóma, að minnsta kosti í
hinum vestræna heimi,“ sagði Þór-
dís Sigfúsdóttir, gjaldkeri Skjaldar,
samtaka um skjaldkirtilsvanda
(skjoldur.wordpress.com). Hún
sagði að hætt hefði verið að gefa
hér lyf unnið úr skjaldkirtli grísa á
síðustu öld. Erfitt hefði verið að
staðla þessi lyf og innihald þeirra.
Engu að síður væru þau notuð víða
um heim og m.a. Hillary Clinton,
fyrrverandi forsetafrú og forseta-
frambjóðandi í Bandaríkjunum, not-
aði lyf úr þurrkuðum grísaskjald-
kirtli við skjaldkirtilssjúkdómi að
staðaldri. Síðan hætt var að nota lyf
unnin úr grísum hér hafi verið gefin
verksmiðjuframleidd skjaldkirtils-
hormónalyf.
„Síðustu tíu árin hefur orðið
mikil vakning um að þetta sé ekki
fullnægjandi meðhöndlun fyrir
marga,“ sagði Þórdís. Hún sagði að
talsmenn Skjaldar hefðu rætt bæði
við landlækni og heilbrigðis-
ráðherra og ætlunin væri að eiga
fund með ráðherranum. Einnig er í
undirbúningi að skrifa öllum inn-
kirtlafræðingum og heimilislæknum
landsins bréf um niðurstöður skoð-
anakönnunar sem gerð var á meðal
skjaldkirtilssjúklinga. Þórdís sagði
að svo virtist sem almennt hefðu
læknar ekki mikinn áhuga á að
kynna sér skjaldkirtilssjúkdóma og
meðferð þeirra.
„Það hefur verið mun auðveld-
ara fyrir mig að fá alls konar geðlyf
og kvíðalyf en að fá aðstoð frá lækn-
um varðandi skjaldkirtilinn minn,“
sagði Þórdís. Hún sagði að birting-
armyndir skjaldkirtilssjúkdóma
væru mjög einstaklingsbundnar.
„Hver einstaklingur þarf að fá með-
höndlun við sitt hæfi og eftir sínum
einkennum.“ Þórdís sagði það vera
reynslu þeirra sjúklinga sem hún
þekkti að það þyrfti að prófa sig
áfram með hvaða lyf hentuðu best
fyrir hvern og einn.
Þórdís greindist með skjald-
kirtilssjúkdóm komin yfir fertugt.
„Ég hef verið meðhöndluð
með T4 og T3 hormónum. Það að
fá T3 jók lífsgæði mín um 2⁄3. Ég
fékk lífið mitt til baka,“ sagði
Þórdís. „T3 er undanþágulyf á
Íslandi, þótt hægt sé að kaupa
það yfir borðið í apótekum sums
staðar í öðrum löndum. Ég
borga um 12.000 krón-
ur fyrir þriggja mán-
aða skammt.“
Mikilvægt að finna
rétta meðhöndlun
Skjaldkirtillinn er framan á
hálsinum og skiptist í tvo
hluta sitt hvorum megin við
barkann, að því er segir í grein
Magnúsar Jóhannssonar pró-
fessors á Vísindavefnum (Hvað
er „vanvirkur skjaldkirtill“ og
hvað er til ráða?). Skjaldkirtill-
inn gefur frá sér hormónið þý-
roxín og getur tekið upp á því
að losa of mikið eða of lítið af
því.
Algengasta tegund af of-
starfsemi skjaldkirtils er vegna
ættgengrar stækkunar á kirtl-
inum og er hún mun algengari
hjá konum en körlum. Van-
starfsemi skjaldkirtils get-
ur orðið í kjölfar of-
starfsemi og hefur
skortur á skjaldkirtils-
hormóni áhrif á flest líf-
færi. Meðferð við van-
starfsemi skjaldkirtils
felst í inntöku þýroxíns
daglega.
Ofvirkur eða
vanvirkur
SKJALDKIRTILLINN
Þórdís Sigfúsdóttir
Morgunblaðið/Sverrir
Lyf Sjúklingur segir að birtingarmyndir skjaldkirtilssjúkdóma séu ein-
staklingsbundnar og að hver og einn þurfi lyf sem honum henti best.