Morgunblaðið - 13.11.2018, Blaðsíða 22

22 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 2018
Í Innlöndum
Hannesar Péturs-
sonar skálds, móður-
bróður Sigga, er ljóð
sem heitir „Kveðja“:
Í morgun sastu hér
undir meiði sólarinnar
og hlustaðir á fuglana
hátt uppí geislunum
minn gamli vinur
en veist nú í kvöld
hvernig vegirnir enda
hvernig orðin nema staðar
og stjörnurnar slokkna.
Snöggt augabragð dauðans er
hastarlegt og tíminn einn, óskilj-
anlegur, líknar vandamönnum í
ljósi minninganna.
Siggi kom sumarstrákur heim á
Sauðárkrók æskunnar í átthaga
móður sinnar og þar iðkuðum við
þroskandi strákapör í hafgolunni
og tengdumst vináttuböndum;
reykjarlykt og sjávarselta fylla
vitin við tilhugsun um þessa stutt-
buxnadaga – í bland við heilræði
fullorðins fólks … Siggi var aldrei
í lognmollu, fremur hið gagn-
stæða, gustmikill í þungamiðju
dagsins, jafnan gleðigjafi í sam-
skiptum, stakk á kýlum þjóð-
félagsins með hárbeittu skop-
skyni, sagði sögur; jafnaðarmaður
að lífsskoðun og rétti fólki hjálp-
arhönd með eðlislægri hlýju. Af
honum stafaði bjarnyl vináttu og
tryggðar, og faðmlag hans var
þétt. Mikið óskaplega var gaman
að glingra með honum við glas!
Hann gekk einbeittur til verka,
fyrst kennslu, síðar útgáfustarfa,
síðast í eigin forlagi, vinmargur og
alls staðar vel látinn og til forystu
fallinn. Þau Rúna voru samhent
hjón og börnin þeirra, barnabörn
og venslamenn voru alltaf efst á
baugi; frændgarði sínum öllum
var hann hjálparhella. Svo er hann
skyndilega allur, þessi stóri, sterki
maður. Það syrtir að, er sumir
kveðja, orti Davíð. Í Innlöndum
Hannesar er ljóðið „Í Reykja-
garði“, en þar hvílir Hannes Pét-
ursson frá Skíðastöðum, langafi
Sigga, afi og alnafni skáldsins, en
enginn veit nú hvar leiði hans er í
garðinum. Ljóðinu lýkur á þessum
tveimur erindum:
Týnd er gröfin.
Ég geng milli leiða
kvöldsvalt grasið.
Hin græna breiða
hylur moldu
og menn og tíðir
unz allt um síðir
sefur í foldu
sefur draumlaust
að duldum vilja
og æðsta boði
– sem engir skilja.
Sjá einhver stendur
við stundaglasið
og allt er grasið
tvær óséðar hendur.
Með þessum fallegu línum vil
ég kveðja vin minn, tröllið hann
Sigga, sem nú hefur stigið hið
dimma fet, stundaglasið skyndi-
lega tæmt. Við söknum hans öll.
Síðasta útgáfa hans var ný bók
eftir Hannes, Haustaugu, einstak-
lega fallegt verk hið ytra sem
innra.
Það er reiðarslag þegar öflugir
og góðir menn falla fyrir ljánum
svo snemma, að óloknu dagsverki.
Þyngsta höggið dynur á hans nán-
ustu. Rúnu, börnum hans og öðr-
um ástvinum sendi ég samúðar-
kveðju. Megi sá sem gleðina vakti
færa þeim líkn með þraut.
Sölvi Sveinsson.
Sigurður S.
Svavarsson
✝ Sigurður S.Svavarsson
fæddist 14. janúar
1954. Hann lést 26.
október 2018.
Útförin fór fram
7. nóvember 2018.
Það var sár fregn-
in um andlát vinar
okkar Sigurðar
Svavarssonar sem
svo snögglega var
burtkallaður og allt
of fljótt. Kynni okk-
ar urðu til á háskóla-
árunum á áttunda
áratug síðustu aldar.
Það varð strax til
einhver samhljómur
milli okkar sveita-
mannanna og þessa stóra Reyk-
víkings sem þegar var orðinn
þekktur handboltagarpur í höfuð-
borginni. Til varð traust og ævi-
löng vinátta.
Þetta var á lokaspretti þeirra
ára sem skólar tóku í að undirbúa
okkur undir lífið, eins og það heit-
ir, rétt eins og við værum ekki
stödd þar, ár með basli og blank-
heitum og góðum skammti af
æðruleysi. Við áttum það meðal
annars sameiginlegt að eiga ekk-
ert nema svipaðan bakgrunn og
líka sýn á lífið. Við þessar aðstæð-
ur var það gæfa út af fyrir sig að
eiga vináttu Sigga og Guðrúnar.
Síðar, þegar leiðir skildi í
mældum vegalengdum og sam-
vistirnar urðu slitróttari, breytti
það engu: það var jafnan eins og
við hefðum kvaðst fyrir stundu,
allt var óhaggað.
Siggi fékkst við ýmislegt um
ævina og fékk mörgu áorkað.
Eftir háskólanám kenndi hann ís-
lensku í Menntaskólanum við
Hamrahlíð en fljótlega sneri hann
sér að útgáfustörfum. Bókin varð
ástríða hans. Hann reyndist dug-
mikill og metnaðarfullur ritstjóri
kennslubóka í útgáfu Máls og
menningar á tímum þegar fram-
haldsskólar kölluðu ákaft á
kennslubækur enda nánast al-
skortur á nothæfum bókum af því
tagi. Síðan jókst honum frami hjá
Máli og menningu og Bókaútgáf-
unni Eddu. Síðustu árin starf-
rækti hann eigið fyrirtæki sem gaf
út bækur margskonar efnis og
innan um stórvirki í bókaútgáfu,
svo sem bókin Myndlist í þrjátíu
þúsund ár. Það fór vel á því að síð-
asta bókin sem hann náði að gefa
út skyldi vera ljóðabók eftir móð-
urbróður hans og snillinginn
Hannes Pétursson. Þá gaf Siggi
sig talsvert að félagsmálum á ís-
lenskum og samnorrænum vett-
vangi.
Siggi hafði næmt skyn á það
spaugilega í lífinu og var sérlega
snjall í því að gefa atvikum nýtt líf
í góðum sögum, hafði svo gott vald
á því að láta atvikin laga sig að
sögunni að þegar hann náði sér
best á strik nálguðust tök hans á
efninu hreina snilld; hann var
sagnameistari.
Okkur mönnunum er ekki öll-
um lagið að komast vel af við fólk
en hér lá styrkur hans öðru
fremur. Samskipti við unga sem
gamla, Íslendinga sem útlendinga,
fólk af öllum stigum voru honum
fyrirhafnarlaus, enginn manna-
munur komst þar að – og ávann
sér jafnan traust og velvild sam-
ferðamanna innanlands sem utan.
Maðurinn var stór og þéttvax-
inn eins og hann átti kyn til en um
leið fíngerður eins og lundin, ruddi
sér ekki til rúms. Viðmót hans var
hlýtt og faðmur hans þéttur sem
varð mörgum til gleði og huggun-
ar. Þetta voru strengir hans enda
sérlega músíkalskur á lífið. – Af
öllum mannkostum hans stendur
upp úr hversu góður drengur
hann var.
„Hann er horfinn burtu / sá er
hörpuna sló“ segir frændi hans í
einu ljóða sinna.
Með Lys og varme kveðjum við
þig, góði vinur, og vottum Guð-
rúnu, Svavari, Ernu og fjölskyld-
um dýpstu samúð.
Ásthildur Bjarnadóttir
Ásmundur Sverrir Pálsson.
Hvenær hitti maður Sigga
fyrst? Að syngja með skandinav-
ískum kennurum alla nóttina þar
til glær dagur rann og ydda til-
finningarnar með lýríkinni –
skæla dáldið yfir Ætti ég hörpu
hljómaþýða, hreina mjúka gígju-
strengi og Jeg vil male dagen blå –
fara út í Drangey með flokk af
finnskum kennslukonum í kápum
og hælaháum skóm sem urðu svo
lofthræddar að það þurfti að flytja
þær einsog drekkhlaðna vel mál-
aða frystiskápa niður eyjuna og
útí bát – taka massíf flissköst yfir
útlistunum Sigga á fólki og fénaði
– það var ekki venjulegt hvað
maðurinn gat verið fyndinn.
Smæstu smáatriði í fari fólks urðu
lifandi í hans frásögn og alltaf laus
við græsku.
Hann hafði svo vökult auga
djúpt í sínu stóra höfði og fylgdist
vel með. Hann kunni fataskápana
okkar utan að og helstu flíkur
báru sérstök nöfn: af hverju ertu
ekki í axminster, spurði hann
þegar skokkurinn minn hefði átt
best við.
Ég tók við hans kennslubóka-
ritstjórn hjá MM þegar lífið var
einsog í löngum Friends-þætti.
Siggi hafði kennt frá landnámi og
þekkti hvern einn og einasta
kennara á landinu fannst mér.
Hann bar höfuð og herðar yfir
mann í öllum skilningi. Alls kyns
kennslubækur runnu út úr prent-
smiðjunni og vertíðin var geggjuð,
þetta voru gózzzentímar með
mörgum zetum. Siggi var alltaf
velviljaður og mildur, og skildi eft-
ir vott af rakspíra í loftinu sem
ekki hvarf. Rétturinn 517 á Asíu
var partur af hinu daglega brauði
hans og svo var það rauður prinz á
eftir. Í hinu svokallaða stóra og
yfirþyrmandi samhengi þótti hon-
um eftirmaðurinn kannski ekki
alltaf hafa lög að mæla eða feta
rétta leið.
Við fórum út á landsbyggðina á
leiðinni til Frankfurt að hitta vín-
bændur og vini mína. Á leiðinni
rakti ég söguna af blóðugu háls-
kirtlatökunni minni og hann
spurði hvar styttan af kirtlunum
væri. Siggi var farinn að tala ögn
smámælta en reiprennandi þýsku
eftir nokkra klukkutíma með
heimamönnum, sem fylltust að-
dáun og gleði yfir þessum augljósa
lífsþorsta og geta ekki gleymt
honum. Þetta stóra norræna tröll
sem skolaði niður hvítvíninu
þeirra einsog vatni sló út allar aðr-
ar heimsóknir sem þeir höfðu
fengið um dagana, svona hlýr og
góður og hristist allur þegar hann
hló – og svo byrjaði hann að
syngja.
Innilegar samúðarkveðjur til
Rúnu og alls fólksins hans Sigga
sem á svo góðs að minnast en á nú
um sárt að binda.
Védís Skarphéðinsdóttir.
Þegar skeggjaða varnartröllið
úr handboltanum fór að kenna ís-
lensku og bókmenntir í MH var
það okkur mörgum hugljómun.
Siggi Svavars var mjög inspírer-
andi kennari og ekki síst hvatti
hann okkur til þess að njóta bók-
mennta, enda bjó hann síðar til
námskeið undir heitinu Yndislest-
ur sem hefur farið sigurför um
framhaldsskólakerfið. Við grín-
uðumst með það að hefði hann
fengið höfundarrétt að þessu
hugarfóstri sínu væri hann ríkur
maður.
Siggi var hins vegar hugsjóna-
maður um betri og áhrifaríkari
kennslu með sama hætti og hann
gladdist einlæglega yfir góðri og
fallegri bók, þótt ekki væri met-
sölubók eða á allra vitorði. Og svo
var hann Framari.
Fyrir mig var Siggi nokkur ör-
lagavaldur. Hann hafði milligöngu
um að ég hóf kennslu í MH og síð-
ar fylgdi ég honum yfir í Mál og
menningu til starfa við bókaút-
gáfu sem hefur verið starfsvett-
vangur minn að mestu síðan og
lengst af við hans hlið. Alltaf var
Siggi, Sívert eins og við kölluðum
hann oft, þessi góði félagi sem
hvatti til dáða, honum var eðlislæg
þessi hvetjandi bjartsýni sem veit-
ir stundum ekki af í bókaútgáfu.
Hann virkaði á einhvern hátt oft á
mig sem kjölfesta, hafði enda til
þess alla burði.
Siggi var gleðimaður. Það heiti
lýsir honum einna best og enginn
var fundvísari og snjallari í að búa
til gleðistundir. Í MH bjó hann til
„guttekvell“ sem hann kallaði, en
þá fengum við strákarnir okkur
bjór og vorum glaðir í karlmann-
legri samveru, „hinni hlýju og
röku samkennd búningsklefans“,
sem Siggi nefndi svo og hann sjálf-
ur ávallt fremstur í flokki í ein-
lægri gleði, „jæja gutterne mine –
nú skálum við!“ Og á árshátíðum
passaði hann upp á að dansa við
allar konurnar, eldri sem yngri.
Alþjóðlega frægð sem gleði-
maður öðlaðist Siggi svo í Frank-
furt. Þar var hann hjartað og sálin
í árlegri samkomu í kjallara rúss-
neskrar veitingakonu sem náði
slíkri hylli að ég minnist mektar-
útgefenda sem sögðust eingöngu
mæta á bókamessuna til þess að
komast á kjallarasamkomuna.
Þarna naut Siggi sín til fulls sem
gestgjafi, söng norska lagið svo-
kallaða sem að eilífu mun honum
tengt, og lét hinar ýmsu sendi-
nefndir syngja lög frá löndum sín-
um og stýrði sjálfur okkur Íslend-
ingunum í söng og leik. Svo
dansaði hann í lokin við hina öldnu
Mammúsku í hjartnæmum dansi.
Allt mótaðist það sjónarspil af
eðlislægri samkvæmisgleði og út-
geislun Sigga.
Á síðustu messunni, fyrir fáein-
um vikum, lá óvenju vel á Sigga.
Honum fannst hann kominn á
góðan stað og fyrir vind með Opnu
og hlakkaði til að gefa út ljóðabók
Hannesar höfuðskálds, frænda
síns. En þótt maðurinn með ljáinn
hafi hér reitt hátt til höggs er rétt
að minna á snjalla hendingu téðs
stórskálds:
Svo er því farið:
Sá er eftir lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir
í hjarta og minni
manna er hans sakna.
Þeir eru himnarnir
honum yfir.
Við erum mörg sem munum
sakna Sigga sárt. Sárastur er þó
harmur fjölskyldunnar og ég
sendi Rúnu, Svabba og Ernu,
barnabörnunum og öllum ást-
vinum mínar dýpstu samúðar-
kveðjur.
Páll Valsson.
And now, the end is near
And so I face the final curtain.
(Og nú, er við mér blasir,
að tjaldið fellur hinsta sinni.)
Undir þessum ljóðlínum Frank
Sinatra kvaddi ég Sigga Svavars í
hinsta sinn í kjallaranum hennar
Mamúsku heitinnar í Kröger-
strasse í Frankfurt. Við hjónin
vorum farin að búa okkur til brott-
farar en Siggi hvatti okkur til að
vera lengur enda stutt í My Way
sem síðasta lag og engin ástæða til
þess að fara strax. Og núna hefur
þessi texti, þetta kvöld allt og síð-
asta knúsið þarna í kjallaranum
allt aðra og dýpri merkingu.
Við Siggi kynntumst fyrst fyrir
30 árum eða þegar ég tvítugur
starfaði með Birni Eiríkssyni
fósturföður mínum við rekstur
Bókaútgáfunnar Skjaldborgar.
Siggi var þá kennslubókaritstjóri
hjá Máli og menningu en varð síð-
ar framkvæmdastjóri sama félags
og útgáfustjóri Eddu útgáfu áður
en hann stofnaði Opnu útgáfu árið
2008.
HINSTA KVEÐJA
Sigurður Svavarsson var
framúrskarandi samstarfs-
maður um árabil. Hann var
ástríðufullur bókamaður og
fagurkeri um alla gerð.
Siggi var sannkallað
tryggðatröll og drengur
góður. Samúð er með fjöl-
skyldunni við ótímabæran
missi. Blessuð sé minningin
ljúf.
Páll Bragi Kristjónsson.
Virðing,
reynsla
& þjónusta
Allan
sólarhringinn
571 8222
Svafar:
82o 3939
Hermann:
82o 3938
Ingibjörg:
82o 3937
www.kvedja.is
svafar & hermann
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir,
tengdasonur, afi og langafi,
GRÉTAR HREIÐAR KRISTJÓNSSON
sjómaður
frá Gilsbakka, Hellissandi,
lést á hjúkrunarheimilinu Víðihlíð
að morgni föstudagsins 2. nóvember.
Útförin fer fram frá Boðunarkirkjunni í Hafnarfirði föstudaginn
16. nóvember klukkan 13.
Jarsett verður í Gufuneskirkjugarði.
Guðný Sigfúsdóttir
Jóhann Grétarsson Marife Legaspi Gagay
Sigfús Sigurðsson
barnabörn og barnabarnabörn
Okkar kæri
LOFTUR ÞÓR SIGURJÓNSSON,
Boðagranda 7, Reykjavík,
lést á Landspítalanum í Fossvogi
sunnudaginn 4. nóvember.
Útför hans fer fram frá Fossvogskapellu
fimmtudaginn 15. nóvember klukkan 11.
Þórunn Edda Sigurjónsdóttir Leifur Magnússon
Sigurjón Halldórsson Gunnlaug Thorlacíus
Kjartan Þór Halldórsson Hulda S. Bjarnadóttir
Þórunn Edda, Halldór Hrafnkell og Katla
Sólrún Harpa og Hekla Særún
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
BÁRA HELGADÓTTIR,
Njarðarvöllum 6, Njarðvík,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja
miðvikudaginn 7. nóvember.
Hún verður jarðsungin frá Ytri-Njarðvíkurkirkju fimmtudaginn
15. nóvember klukkan 14.
Jóhanna G. Egilsdóttir Skúli H. Hermannsson
Helgi G. Steinarsson Aneta Grabowska
Árni Einarsson
Áslaugur S. Einarsson Guðrún Jóna O'Connor
Arnar Einarsson Guðfinna Eðvarðsdóttir
Guðlaug Einarsdóttir Hafsteinn Ingibergsson
barnabörn og barnabarnabörn
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
stjúpmóðir, tengdamóðir og amma,
AGNES GEIRSDÓTTIR,
Stekkjargötu 21,
Reykjanesbæ,
lést í faðmi fjölskyldunnar á líknardeild
Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja sunnudaginn 28. október.
Útförin fer fram frá Bústaðakirkju föstudaginn 16. nóvember
klukkan 13. Þeim sem viljast minnast hennar er bent á styrktar-
og líknarsjóð Oddfellow.
Guðjón Guðmundsson
Geir Rúnar Birgisson Laufey Ólafsdóttir
Hrafnhildur Birgisdóttir Aðalsteinn Sigurðsson
Kristín Guðjónsdóttir Gísli Stefán Sveinsson
Hildur Guðjónsdóttir Arnar Snæberg Jónsson
og barnabörn
Myndir | Hafi mynd birst í tilkynningu er hún sjálfkrafa notuð með
minningargrein nema beðið sé um annað. Ef nota á nýja mynd skal
senda hana með æviágripi í innsendikerfinu. Hafi æviágrip þegar verið
sent er ráðlegt að senda myndina á netfangið minning@mbl.is og láta
umsjónarmenn minningargreina vita.
Minningargreinar