Morgunblaðið - 01.12.2018, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2018
AUTHORISED DEALER
Victoria Parka
114.990 kr.
Carson Parka
124.990 kr.
Langford Parka
119.990 kr.
29. nóvember er ár
hvert að undirlagi
Sameinuðu þjóðanna
alþjóðlegur sam-
stöðudagur með pal-
estínsku þjóðinni.
Dagsetningin er ekki
tilviljun því það er
sem SÞ vilji taka
ábyrgð á afleiðingum
gerða sinna þegar
Allsherjarþingið sam-
þykkti á þessum degi fyrir 71 ári
tillögu um að Palestínu yrði skipt
upp til helminga. Gyðingar sem
voru að flytjast til landsins í stórum
stíl fengju annan helminginn en
heimamenn áttu að halda hinum
helmingnum. Jerúsalem skyldi vera
sjálfstæð eining undir alþjóðlegu
eftirliti. Eftir að helmingur palest-
ínsku íbúanna hafði hrakist af
heimilum sínum undan ógnum og
hryðjuverkum gyðinga og stríði
sem nágrannar háðu gegn tilurð
Ísraelsríkis, var samið um vopnahlé
árið 1949 og réð Gyðingaríkið Ísrael
þá yfir nærri 80% landsins. Tæpum
tuttugu árum síðar tóku þeir það
sem eftir var af Palestínu og það
hernám frá sex daga stríðinu 1967
varir enn, hálfri öld síðar.
Netanyahu fordæmdi
Oslóarsamkomulagið
Allar götur síðan Palestínumenn
misstu land sitt undir hernám hafa
þeir háð á ólíkan hátt baráttu fyrir
frelsi þjóðarinnar. Fyrst eftir að
Frelsissamtök Palestínu, PLO, voru
stofnuð, bar nokkuð á vopnaðri bar-
áttu. En frá miðjum áttunda ára-
tugnum, eða fljótlega eftir Yom
Kippur-stríðið 1973,
þegar Egyptar náðu
aftur Sinai-skaganum,
hófust leynilegar
friðarviðræður sem
stóðu með hléum til
ársins 1993 þegar Osló-
arsamkomulagið var
gert. Áður höfðu einnig
verið í gangi formlegar
friðarviðræður að frum-
kvæði Bandaríkja-
stjórnar sem nefndust
Madrídviðræðurnar frá
1991. Palestínumenn
hafa fyrir löngu gert sér ljóst að
barátta þeirra fyrir réttlæti og friði
nær ekki fram að ganga nema eftir
friðsamlegum leiðum. Hervaldið er
Ísraels. Í Osló náðu aðilar að semja
um að viðurkenna hvor annan, Ísr-
ael og PLO. Ísrael skyldi skila her-
tekna landinu í áföngum, fyrst Gaza
og Jeríkó en síðan öðrum hlutum
Vesturbakkans og lokasamkomulag
skyldi gert innan fimm ára.
Netanyahu sem nú er forsætis-
ráðherra fordæmdi Óslóarsam-
komulagið og sagði það hrein svik
við hugsjónir gyðinga. Hann vísaði
til Biblíunnar sem sönnunar fyrir
því að gyðingar ættu allt landið og
þyrftu engu að skila. Ryðja bæri
þeim úr vegi sem bæru ábyrgð á
Óslóarsamkomulaginu. Stuttu síðar
var Rabin forsætisráðherra myrtur
á útifundi friðarsinna. Netanyahu
komst til valda í næstu kosningum
og þarf engan að undra að lítið varð
úr efndum á samkomulaginu.
Haldnir hafa verið ótal fundir sem
kallaðir eru „friðarferli“ en með því
hefur málið verið dregið á langinn á
meðan hernámið er hert og látlaus-
um árásum gegn fólkinu er fram
haldið. Palestínumenn ráða að nafn-
inu til um 10% af Vesturbakkanum
og svæði þeirra fara stöðugt minnk-
andi með vaxandi landtökubyggð-
um sem fjölgar stöðugt. Nú stefnir í
að byggðir Palestínumanna verði
lítið nema litlir blettir í kringum
helstu borgir og bæi.
Ógnarástand á Gaza
Á Gaza-svæðinu hefur ríkt ógnar-
ástand í 11 ár. Íbúarnir eru innikró-
aðir, öll landamæri lokuð, eini flug-
völlurinn eyðilagður með loft-
árásum Ísraelshers og hafnbann
ríkir. Íbúarnir hafa orðið að þola
eldflauga- og sprengjuárásir úr
lofti, af landi og sjó, bæði dags-
daglega og í meiri háttar herferð-
um. Á móti hafa komið heima-
tilbúnar eldflaugar Hamas og
andspyrnuhópanna á Gaza sem eru
meira til að sýnast en nokkuð ann-
að, þótt þær geti valdið skelfingu í
nærliggjandi byggðum. Hernaðar-
máttur Ísraels er hins vegar geig-
vænlegur með öllum fullkomnustu
vopnum heims, þar á meðal kjarn-
orkuvopnum, og njósnakerfi sem
stendur framar flestum ef ekki öll-
um öðrum.
Íbúar Gaza búa við skort á flest-
um sviðum, rafmagn er skammtað
nokkrar klukkustundir á dag,
drykkjarvatn er mengað, lyf og
lækningatæki eru af skornum
Vopnahlé á Gaza
Eftir Svein Rúnar
Hauksson
Sveinn Rúnar Hauksson
» Palestínumenn hafa
fyrir löngu gert sér
ljóst að barátta þeirra
fyrir réttlæti og friði
nær ekki fram að ganga
nema eftir friðsamleg-
um leiðum.
Við fögnum 30 ára af-
mæli HIV Ísland sam-
takanna þessa dagana.
Jafnframt eru 100 ár
liðin frá því að spænska
veikin náði hámarki hér
í Reykjavík með miklu
mannfalli og sorg, en
þessi hörmungar-
atburður dró einnig
fram það góða í fólki,
samhjálp og ást.
Hugsunin um hvernig HIV verður
minnst á 100 ára tímamótunum er
blendin. HIV-jákvæðir hafa búið við
ótta, mismunun, fordóma og útskúf-
un í gegnum árin. Gæti það verið
vegna þess hve dugleg við vorum og
erum að skilgreina og flokka HIV-
jákvæða í áhættuhópa og eftir
áhættuhegðun; hommana, sprautu-
fíklana, innflytjendurna og vændis-
fólkið? Það er tími til kominn að af-
glæpavæða HIV-sjúkdóminn um
víða veröld og skila skömm HIV-
smitaðra.
Sprenging hefur orðið meðal HIV-
nýgreindra hérlendis síðustu þrjú ár-
in. Metið var slegið á síðasta ári með
28 greinda og verður aftur nú en um
35 hafa greinst það sem af er ári. Við
hjá HIV-samtökunum erum mjög
slegin yfir þessu.
Margir telja að það skekki mynd-
ina að þeir sem koma að utan og eru
með svonefnd eldri smit flokkist til
nýgreindra á Íslandi. Um 20 HIV ný-
skráðra í ár eru með „þekkt eldra
smit“. Gagnrýnt hefur verið hvernig
tölur og greiningar eru birtar al-
menningi í fjölmiðlum og að það geti
alið á fordómum gegn
ákveðnum hópum.
Yfirskrift alþjóðlega
alnæmisdagsins 1. des-
ember í ár er „Know
your status“ sem felur í
sér hvatningu til allra að
fara í HIV-próf. Nauð-
synlegt er að geta komist
í hraðgreiningarpróf á
óháðum stað í borginni
og megi það verða sem
fyrst. Þá komst dásam-
legt baráttumál í höfn í
sumar þegar yfirvöld hófu að greiða
að fullu fyrir samheitalyf Truvada til
að fyrirbyggja ný HIV-smit meðal
karla sem stunda kynlíf sín á milli.
Um 90 karlar hafa nú fengið for-
varnalyfið.
Á 30 ára afmæli HIV Ísland horf-
um við með bjartsýnisaugum fram á
veginn, enda er hér hugað að mann-
réttindum og lífsskilyrðin með besta
móti. Við erum þakklát fyrir allan
stuðninginn og minnumst fallinna fé-
laga með virðingu. Við gleðjumst yfir
því að veruleiki og framtíðarhorfur
HIV-jákvæðra eru allt aðrar og betri
í dag en fyrir þremur áratugum.
Afglæpavæðum HIV á 30
ára afmæli samtakanna
Eftir Einar Þór
Jónsson
» Yfirskrift alþjóðlega
alnæmisdagsins 1.
desember í ár er „Know
your status“ sem felur í
sér hvatningu til allra að
fara í HIV-próf.
Einar Þór Jónsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
HIV Ísland.