Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.02.2014, Blaðsíða 7

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í febrúar 2014
http://www.ætt.is aett@aett.is7
frá Árbæ í Ölfusi, kvinna Skapta dannebrogsmanns
Skaptasonar og var þetta hinn þriðji ástvinamissir
er hann hefur mátt bíða síðan um síðastliðnar vetur-
nætur, því þau hjónin í Reykholti, síra Jón prófastur
Þorvarðarson og húsfrú Guðríður elsta dóttir Skapta,
dóu í vetur.
Þessi mörgu áföll ganga nærri Skapta lækni sem nú
er orðinn veikur sjálfur. Þótt hann líkni og lækni aðra
fær hann ekki ráðið við þau veikindi sem að honum
og fjölskyldu hans steðja heima fyrir. Það læðist að
manni sá grunur að þeir mörgu sjúklingar sem komu
og bjuggu í Skaptabæ lengur eða skemur hafi borið
með sér smit og sjúkdóma sem ekki allir á heimilinu
þoldu. Um það er þó ekkert hægt að fullyrða.
Skapti deyr
Þegar Þórdís lést fékk Skapti Guðrúnu Klængsdóttur,
34 ára systkinabarn við hana, til að koma til Reykja-
víkur, til þess að hugsa um börnin, en hún var frá
Kirkjuferju í Arnarbælissókn. Sjálfur var hann þá
farinn að heilsu. Guðrún var systir Guðnýjar, ömmu
Halldórs Laxness. Guðrún var, segir Halldór Laxness,
kona mikil að burðum, sköruleg og gamansöm, rétt-
sýn og úrræðagóð.
Skapti var 62 ára þegar Þórdís lést og lést sjálfur
14. ágúst árið 1869, aðeins tveim árum á eftir konu
sinni, eftir langvarandi veikindi.
Í tímaritinu Baldri sem kom út í Reykjavík í ágúst
sama ár segir:
14. þ. m. ljezt dannebrogsmaður Skapti Skaptason
hjer í bænum eptir margra ára veikindi, 64 ára að
aldri; hann var alkunnur sem heppinn læknir í mörg-
um greinum, og sóttu hann eigi allfáir, meðan hann
var við heilsu.
Í Þjóðólfi 17. ágúst stendur: 14. þ.m. dó hér eft-
ir margra ára sjúkdómskröm merkismaðurinn Skapti
Skaptason, dannebrogsmaður almennt nefndur Skapti
læknir, rúmra 64 ára...
Í Þjóðólfi 28. ágúst 1869 stendur um jarðarför
Skapta Skaptasonar læknis og dannebrogsmanns
þann 25. ágúst: Var mikil líkfylgd og sóttu nálega all-
ir embættismenn, borgarar og alþingismenn jarðar-
förina.
Af þessu má sjá að Skapti Skaptason var mikils
metinn hvort sem var hjá ríkum eða snauðum.
Guðrún amma kemur
Ári seinna, 1870, sést að Guðrún Einarsdóttir, móðir
Þórdísar, ekkja 74 ára að aldri, er komin í Skaptabæ,
austan úr Ölfusi, til þess að halda utan um litlu
barnabörnin sín, trúlega þau einu sem hún á, ásamt
Guðrúnu Klængsdóttur sem titluð er bústýra. Stóru
systurnar eru fluttar að heiman, hafa trúlega farið
þegar Þórdís kom. Margrét er fráskilin vinnukona á
Vegamótum, hjá langafa mínum og langömmu, og
Jóhanna Kristjana er rétt ófarin til Ameríku, Sigríði
elstu systurina sé ég hvergi. Guðríður er dáin og og
sömuleiðis sonurinn Skapti.
Þegar hér er komið sögu, árið 1870 er Eyjólfur
litli átta ára, Guðrún 5 ára og Guðný aðeins fjögurra
ára. Lítill munaðarlaus barnahópur. Það eina góða er
að það eru til nógir peningar, peningar sem koma frá
Árbæ með ömmu Guðrúnu.
Guðrún og Guðný, dætur Skapta og seinni konu hans,
Þórdísar frá Árbæ.
Þegar Þórdís lést fékk Skapti Guðrúnu Klængsdóttur, 34
ára systkinabarn við hana, til að koma til Reykjavíkur,
til þess að hugsa um börnin. Hér er Guðrún ásamt
manni sínum Magnúsi í Melkoti.