Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.02.2014, Blaðsíða 17

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í febrúar 2014
http://www.ætt.is aett@aett.is17
meira og fleira milli línanna en á þeim. Fordómar og
stéttaskipting, ást og átök, sorg og gleði ungra elsk-
enda sem komu úr gjörólíkum stéttum og fengu því
ekki að eigast, aðeins að njótast í felum.
Elsta barn þeirra Sigríðar og Wilhelms var eins og
áður sagði Ágústa Dorothea Bernhöft. Tveim árum
seinna fæðir Sigríður son sem hún segist hafa átt með
frönskum offiser, Launay, af skipinu L´Artemise. Sá
sór fyrir að eiga nokkuð í barninu sem var drengur og
hlaut nafnið Sigurður Theodor Nóason. Hann fædd-
ist 22. apríl 1857, var tveggja ára kominn „á sveit“ til
vandalausra í Sigvaldabæ í Reykjavík, varð svo nið-
ursetningur á Klöpp í Reykjavík 1870 og lést þar úr
holdsveiki aðeins 22 ára gamall.
Skilaboðin
Það læðist óneitanlega að manni sá grunur að for-
eldrum Wilhelms hafi þótt nóg um þegar Sigurður
Theodor fæddist og því tekið í taumana. Ef svo er,
að hann hafi í raun verið barnabarn bakarahjónanna,
er sorglegt og hræðilegt að hugsa til þess lífs sem
þetta vesalings barn átti, holdsveikur niðursetningur,
búandi í næsta nágrenni við auð föður síns og föð-
urforeldra.
Og hvaða skilaboð sendir blessuð móðirin með því
að skíra litla drenginn sinn Sigurð, í höfuðið á sjálfri
sér, og Theodor, nafni ástmanns síns? En enginn er
lengur til frásagnar og enginn veit svarið með vissu.
Með hjónabandsbörnum Wilhelms lifði þó sú skoðun
að Sigurður litli Theodor hefði verið hálfbróðir þeirra.
En víst er að þau Sigríður og Wilhelm héldu áfram
að hittast og fundir þeirra báru ávöxt, foreldrum hans
til mikillar armæðu og skelfingar. Aðeins fimm mán-
uðum eftir að Sigurður Theodor fæddist er Sigríður
orðin ófrísk aftur. 5. júlí 1858 fæðist þeim Sigríði og
Wilhelm sonur sem skírður er Carl Fritz Bernhöft. Það
er vandlega skráð sem hennar þriðja brot, hans annað.
Fimm mánuðum síðar er Sigríður orðin ófrísk á ný.
Nóg boðið
Og nú hefur foreldrunum sjálfsagt þótt nóg um því
nokkrum mánuðum seinna er Wilhelm giftur danskri
konu, Johanne Louise Bertelsen. Meðan þau spáss-
era nýgift um Bakarabrekkuna gengur vinnukonan
Sigríður sömu brekku með bumbuna út í loftið, ófrísk
að enn einu barni þeirra Wilhelms.
3. september 1859 fæðist svo litla Hallbera, yngsta
barn þeirra Wilhelms. Faðir hennar er þá titlaður bak-
ari og sagður giftur fyrir þrem mánuðum. Þetta er 4.
brot Sigríðar en 3. brot hins nýgifta Wilhelms. Og
milli fyrsta hjónabandsbarnsins Lucinde og Hallberu
litlu eru aðeins rúmir þrír mánuðir.
Lífið hefur varla verið Sigríði auðvelt þegar hér
er komið sögu, hún er enn vinnukona hjá háyfirdóm-
aranum, nánast handan við heimili ástmanns síns í
Bakarabrekkunni, hann giftur annarri konu, eitt barn
í gröfinni, annað niðursetningur hjá vandalausum og
Carl litli Fritz tökubarn í Bygggörðum á Seltjarnarnesi,
aðeins ársgamall.
Hallbera á Hólmi
En Wilhelm virðist hafa gert sitt til þess að hjálpa
Sigríði sinni, þótt hann réði ekki við ofríki foreldranna.
Þegar kom að fæðingu telpunnar kemur hann Sigríði
fyrir hjá kunningjakonu sinni, Hallberu Jónsdóttur,
nýfráskilinni húsfreyju á Hólmi ofan við Reykjavík.
Þar fæddist svo litla telpan og hlýtur nafn fóstru sinn-
ar Hallberu. Ekki er vitað hvernig litlu telpunni leið
í fóstrinu en í umfjöllun um Egil Gunnlaugsson, son
Hallberu á Hólmi, í Söguþáttum landpóstanna, segir
að Gunnlaugur hafi með engu móti viljað fara aftur til
móður sinnar eftir að hann hafði verið hjá föður sín-
um, sökum þess hve hörð hún hafi verið við hann og
óvægin, „enda var bæði geð og gerð í þeirri konu.“
Fóstran Hallbera reisti síðar nýbýli í Lækjarbotnum
þar sem hún rak greiðasölu og þótti bæði hjálpsöm og
hugulsöm við langferðamenn.
Gæfusporið
Í manntalinu 1860 er Hallbera litla sögð tveggja ára,
en er í raun bara eins árs, tökubarn á Hólmi, fjarri
hlýjum móðurfaðmi. Ekkert barna sinna megnaði
þessi fátæka stúlka, hún Sigríður, að ala sér við brjóst
eða annast um, öll hurfu þau henni, ef ekki í gröfina
þá út í hinn harða heim. En Wilhelm hefur sjálfsagt
borið hlýjar tilfinningar til barnsmóður sinnar þótt
hann væri kominn í hlýju hjónasængurinnar og far-
inn að eiga börn með sinni konu. Hann vill gera vel
við Hallberu litlu.
Hann hafði í Reykjavík kynnst borgfirskum manni,
Jóni Jónssyni sem ættaður var frá Bóndhól á Mýrum,
sonur Jóns Illugasonar silfursmiðs. Jón þessi fluttist
austur á Skeið um 1845, að Kílhrauni til prestsekkj-
unnar Þórdísar Björnsdóttur. Hann giftist fósturdóttur
Marie Elisabeth Abel
Bernhöft hafði ekki hugs-
að sér að sonur þeirra,
Wilhelm Georg Theodor
Bernhöft, barnaði Sigríði
Sigurðardóttur, óbreytta
vinnukonu.
Tönnies Bernhöft
bakarameistari var
umsvifamikill
athafnamaður í hinni
upprennandi Reykjavík.