Morgunblaðið - 25.04.2019, Qupperneq 56

56 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 2019
Víkingi Heiðari Ólafssyni píanóleik-
ara er hrósað af gagnrýnanda Los
Angeles Times fyrir frammistöðuna
í Walt Disney-tónleikahöllinni á
páskadag. Einsleikstónleikanir
komu til með frekar skömmum fyr-
irvara en þegar Murray Perahia
neyddist fyrir skömmu til að aflýsa
tónleikaferð var leitað til Víkings
sem lék verk eftir J.S. Bach fyrir hlé
og Philip Glass eftir hlé.
Mark Swed, margreyndur rýnir
Los Angeles Times, segir Víking
bæði umtalaðan og svalan og í langri
og persónulegri umfjöllun viður-
kennir hann að hafa verið haldinn
ákveðnum fordómum gagnvart túlk-
un Víkings á verkum beggja tón-
skáldanna – en á tónleikunum hafi
hann skipt um skoðun.
Swed segir það val Víkings að
flytja etýður eftir Glass á sinni
fyrstu plötu hjá Deutsche Grammop-
hon hafa verið djarft en að leika
Bach á annarri plötunni frekar auð-
velt, við fyrstu sýn, en báðar hafi
slegið í gegn og hlotið mikið lof. Á
tónleikunum lék listamaðurinn verk
af báðum plötum og segist Swan
hafa fallið fyrir túlkuninni. Víkingur
sé hrífandi túlkandi sem skapi ein-
stakt hljóðrænt landslag. „Tónlistin
virðist kalla fram víðáttur Íslands og
maður heyrir flöktandi litbrigði
landsins á snjó og vatni þar sem þau
taka á sig ólýsanleg form. Bak-
grunnur verður forgrunnur, og öf-
ugt. Ólafsson fangar það sem
myndavélar ná ekki,“ skrifar hann
hrifinn.
Rýnirinn segir Víking fara óhefð-
bundnar leiðir í samsetningu verka
Bachs en flæðið hafi verið hnökra-
laust. Stíllega segir hann nálgun
píanóleikarans afar „svala“ en nái
fram algjörum ferskleika þar sem
laglínur öðlist eigið líf og þá hrósar
hann með myndrænum hætti túlk-
uninni í mótun laglína og undirleiks
með þeim.
Swan hælir ekki síður túlkuninni
á verkum Glass, sem hafi verið svo
hlý „að á stundum hljómaði hún
varla eins og Glass“.
Eftir tónleikana fór rýnirinn heim
og hlýddi á marglofaða nýja upp-
töku Perahia á verkum eftir Bach.
Hann segir ekki sanngjarnt að bera
þá Víking saman, sá síðarnefndi
helmingi yngri, en Swan sé þó kom-
inn í aðdáendahópinn, og skipti um
plötu, fór þess í stað að hlusta á Vík-
ing Heiðar.
Leikur Víkings Heiðars dró fram „flökt-
andi litbrigði landsins“ skrifar rýnir
Morgunblaðið/Eggert
Píanóleikarinn Rýnir Los Angeles
Times hælir leik Víkings Heiðars í hástert.
STOFNAÐ 1956
Glæsileg íslensk
hönnun og smíði
á skrifstofuna
Bæjarlind 8–10
201 Kópavogur
Sími 510 7300
www.ag.is
ag@ag.is
Fyrir Á. Guðmundsson starfa íslenskir, vel menntaðir
arkitektar sem hafa þróað húsgögn og hönnunargripi
sem skapa notalegt andrúmsloft. Hver hlutur ber einkenni
klassískrar hönnunar en er einnig fallegur smíðisgripur sem
er þægilegt að nota og sómir sér vel á skrifstofunni.
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Þetta er 355 ára gamalt tímalaust
verk sem á fullt erindi við samtím-
ann. Verkið er hápólitískt þar sem
dregin er upp mynd af loddaranum
Guðreði sem er birtingarmynd
þeirra sem græða á öðrum með því
að ná tangarhaldi á þeim. Loddarinn
á hugsanlega enn betur við í dag í
allri græðgisvæðingunni,“ segir
Stefan Metz, leikstjóri Loddarans,
sem frumsýndur verður í Þjóðleik-
húsinu á laugardaginn kemur.
Loddarinn, sem heitir á frummál-
inu Tartuffe, er eftir franska leik-
skáldið Molière. Aðalpersónan, Guð-
reður, hefur öðlast aðdáun og traust
heimilisföðurins Orgeirs sem hann
vefur um fingur sér. Guðreður nær
stjórn á lífi Orgeirs og fjölskyldu en
Guðreði verður ekki um sel þegar
Orgeir býður honum að giftast dótt-
ur sinni.
Metz vonast til þess að áhorf-
endur fái skemmtun út úr sýning-
unni en einnig að þeir fari hugsi út
úr húsi. „Góður gamanleikur gleður,
vekur til umhugsunar og kemur við
tilfinningar fólks. Í gamanleik endar
einhver á botninum. Tími sannleik-
ans rennur upp og hann er ekki allt-
af skemmtilegur,“ segir Metz sem
leikstýrir í fimmta sinn á Íslandi og í
fjórða sinn sér Sean Mackaoui um
leikmynd og búninga í uppfærslu
hans. Þeir hófu samstarf árið 2011
og hafa á þeim tíma komið að upp-
setningu leikrita í Svíþjóð, Íslandi og
Spáni.
„Við erum báðir búsettir í Madríd
á Spáni en vinnum mest í Svíþjóð,
svo á Íslandi en minnst þar sem við
búum,“ segir Sean, sem líkar vel að
vinna hér á landi.
Fagfólk í Þjóðleikhúsinu
„Þegar ég kem með hugmynd er
það aldrei neitt mál og hlutirnir
ganga mjög vel fyrir sig. Ég set hug-
myndir mínar fyrir tækniliðið og hef
svo ekki meiri áhyggjur. Þau leysa
málið með bros á vör,“ segir Mackao-
ui sem tekur fram að það sé gott að
vinna með fagfólkinu í Þjóðleikhúsinu
við uppsetningu leiksviðs og búninga.
Það sé ástæða þess að hann taki nú
þátt í fjórðu uppsetningunni í húsinu.
Sýningar sem Metz og Mackaoui hafa
sett upp eru Eldraunin árið 2014,
Fjalla-Eyvindur 2015, Horft frá
brúnni 2016 og nú Loddarinn.
„Ég segi sama og Mackaoui; það er
frábært að vinna með leikurum Þjóð-
leikhússins. Þeir eru mjög opnir, já-
kvæðir og tilbúnir að prófa ýmislegt.
Ég kom hér fyrst 1999 með uppsetn-
ingu á Krítarhringnum eftir Bertolt
Brecht. Í þeirri uppsetningu lék með-
al annars Ragnheiður Steindórs-
dóttir, sem er mikil vinkona mín og
leikur enn í verkum sem ég set upp
20 árum síðar,“ segir Metz sem segir
mjög gott að vinna með sömu leik-
urunum. Hann segir Hilmi Snæ
Guðnason hafa tekið þátt í þremur af
fjórum sýningum sem hann hafi leik-
stýrt. Metz er ánægður með nýja
þýðingu Hallgríms Helgasonar á
Loddaranum en textinn er að mestu
leyti fluttur í bundu máli.
„Þar sem Loddarinn er tímalaust
leikrit er sjónræn nálgun einnig
tímalaus. Við vildum hvorki hafa
leikritið í anda 17. aldar né þeirrar
21. Það hefði verið of gegnsætt og í
anda þess sem ríkir í heiminum í dag
þar sem auðvelt er að sjá í gegnum
valdamenn eins og Trump í Banda-
ríkjunum og Bolsonaro í Brasilíu,“
segir Metz og Mackaoui bætir við að
hann vilji ekki greina frá því hvernig
búningarnir verða. Það muni von-
andi koma áhorfendum á óvart.
„Þar sem sviðið er ekki stórt og
leikararnir þurfa mikið pláss er ekki
mikið um leikmuni. Ég fékk inn-
blásturinn að leikmyndinni á safni í
Róm og flutti því með mér tvo upp-
stoppaða páfugla, hreindýrshaus og
uppstoppaða önd,“ segir Mackaoui
sem var búinn að gera ráðstafanir
svo hann yrði ekki stoppaður í toll-
gæslu við komuna til landsins með
uppstoppuðu dýrin.
Gott að skiptast á skoðunum
Metz segir að ákvörðun um að
setja upp Loddarann hafi verið tekin
í samráði við Ara Matthíasson þjóð-
leikhússtjóra. „Við köstum fram
hugmyndum í byrjun og förum svo
af stað í ferðalag. Oftast nær endar
ferðalagið á allt öðrum stað en byrj-
að var á. Loddarinn talar einfaldlega
vel inn í samfélagið í dag þar sem
græðgin og siðleysið ráða ríkjum og
lítil samkennd ríkir,“ segir Metz sem
telur gott fyrir leiklistina að skiptast
á skoðunum við áhorfendur líkt og
gert verður eftir sjöttu sýningu
Loddarans 17. maí og á málfunda-
röðinni Samtal við leikhús til heiðurs
Vigdísi Finnbogadóttur í Veröld –
húsi Vigdísar 29. apríl kl. 17. Þátt-
takendur í pallborði verða Guðjón
Davíð Karlsson leikari, Hallgrímur
Helgason þýðandi, Hallveig Kristín
Eiríksdóttir aðstoðarleikstjóri og
Guðrún Kristinsdóttir doktorsnemi,
en Melkorka Tekla Ólafsdóttir stýrir
umræðum.
Leikendur í Loddaranum eru
Hilmir Snær Guðnason, Guðjón
Davíð Karlsson, Nína Dögg Filipp-
usdóttir, Kristín Þóra Haraldsdóttir,
Lára Jóhanna Jónsdóttir, Oddur
Júlíusson, Ragnheiður Steindórs-
dóttir, Baldur Trausti Hreinsson og
Dóra Jóhannsdóttir.
Græðgi og siðleysi ráða ríkjum
 Gamanleikur eftir Molière í Þjóðleikhúsinu  Loddarinn talar til samtímans  Sannleikurinn ekki
alltaf skemmtilegur  Hápólitískt verk  Leikstjórinn vonar að áhorfendur fari hugsi úr húsi
Ljósmynd/Hörður Sveinsson
Morgunblaðið/Hari
Tvíeyki Sean Mackaoui
og Stefan Metz.
Uppnám Hilmir Snær, Guðjón Davíð
og Nína Dögg í hlutverkum sínum.