Morgunblaðið - 24.08.2019, Blaðsíða 26

26 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 2019
Moskvu. AFP. | Fyrsta fljótandi
kjarnorkuver heimsins hóf í gær
um 5.000 kílómetra siglingu með-
fram norðurströnd Rússlands þrátt
fyrir viðvaranir umhverfisverndar-
samtaka sem óttast að kjarnorku-
verið stefni viðkvæmu lífríki
norðurskautssvæðisins í hættu.
Rússneska orkuverið Akademik
Lomonosov er hlaðið kjarnorku-
eldsneyti. Það lagði úr höfn í Múr-
mansk og á að sigla til hafnar-
bæjarins Pevek í Tsjúkotka-héraði í
norðaustanverðri Síberíu. Gert er
ráð fyrir því að siglingin taki fjórar
til sex vikur. Tíminn fer eftir veðri
og magni hafíss á leiðinni.
Rússneska kjarnorkustofnunin
Rosatom segir að einfaldara sé að
smíða fljótandi kjarnorkuver en að
reisa það á jarðvegi sem er frosinn
allt árið. Hún hyggst selja slík
orkuver til annarra landa.
Umhverfisverndarsamtök hafa
hins vegar varað við hættunni sem
stafar af fljótandi kjarnorkuverum
og lýst þeim sem hugsanlegu
„Tsjernobyl-slysi á ís“ og „kjarn-
orku-Titanic-slysi“.
Rashíd Alímov, sem fer fyrir
orkudeild Grænfriðunga í Rúss-
landi, sagði að umhverfisverndar-
samtök hefðu gagnrýnt áformin um
að nota fljótandi orkuver frá því að
þau voru fyrst kynnt. „Öll kjarn-
orkuver geta af sér geislavirkan úr-
gang og skapa hættu á kjarnorku-
slysum en fljótandi orkuverið er
þar að auki illa varið fyrir storm-
um,“ sagði hann. Alímov bætti við
að önnur skip myndu hafa orkuver-
ið í togi, þannig að hættan á
árekstri í stormi væri mikil. Gert
væri ráð fyrir því að notað kjarn-
orkueldsneyti yrði geymt í kjarn-
orkuverinu og það myndi hafa mjög
alvarlegar afleiðingar fyrir við-
kvæmt lífríki norðurskautssvæð-
isins ef slys yrði. Þar að auki væru
ekki næg úrræði til að hefja hreins-
un á svæðinu.
Alímov sagði að með því að smíða
fljótandi kjarnorkuver hefðu rúss-
nesk stjórnvöld misst af kjörnu
tækifæri til að smíða vindorkuver í
Tsjúkotka, sem er rúmlega 730.000
ferkílómetrar að stærð og aðeins
með 50.000 íbúa. „Fljótandi kjarn-
orkuver er of áhættusöm og dýr
leið til að framleiða rafmagn,“
sagði hann.
Kjarnorkuver
lætur úr höfn
Um 5.000 km
Fyrsta fljótandi
kjarnorkuver heimsins
Rússneska orkuverið
hóf 4-6 vikna
siglingu í gær
MOSKVA
SÍBERÍA
TSJÚKOTKA
Múrmansk
Pétursborg
Pevek
Norðurpóllinn
Barents-
haf
Grænlandshaf
Kara-
haf
Laptevs-
haf
Norður-Íshafið
Kjarnorkuverið
Lengd: 144 m
Að sögn rússnesku kjarnorkustofnunarinnar
Rosatom var ákveðið að smíða fljótandi
kjarnorkuver þar sem það er einfaldara en
að reisa kjarnorkuver á jarðvegi sem
er frosinn allt árið
Nýja fljótandi kjarnorkuverið
á að koma í stað kjarnorkuvers
á staðnum og kolaorkuvers
Smíði pallsins
hófst í
Pétursborg
árið 2006
Verður tekið í notkun
fyrir lok ársins
Á m.a. að sjá olíuborpöllum
á svæðinu fyrir orku
Þyngd: 21.000 tonn
Er með tvo kjarnakljúfa
sem geta framleitt 35
megavatta orku hvor
69 manna áhöfn
 Varað við hættu á kjarnorkuslysi
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Leiðtogar Frakklands, Þýskalands
og Bretlands sögðu í gær að miklir
eldar í Amason-regnskógunum væru
„alvarlegt alþjóðavandamál“ sem
þyrfti að ræða á leiðtogafundi G7-
ríkjanna í franska bænum Biarritz
um helgina. Leiðtogar Frakklands og
Írlands sögðust einnig ætla að leggj-
ast gegn viðskiptasamningi Evrópu-
sambandsins við Brasilíu og þrjú
önnur Suður-Ameríkuríki vegna
stefnu Brasilíustjórnar sem er sögð
hafa ýtt undir það að bændur
brenndu skóga í því skyni að taka
land til ræktunar, auk þess sem hún
hafi stuðlað að auknu skógarhöggi og
námuvinnslu á Amason-svæðinu.
Viðskiptasamningurinn var gerður í
júní en hefur ekki enn verið staðfest-
ur.
„Húsið okkar er að brenna. Ama-
son-svæðið – lungun sem framleiða
20% af súrefni jarðar – stendur í ljós-
um logum,“ sagði Emmanuel Macron
Frakklandsforseti á Twitter þegar
hann hvatti leiðtoga G7-ríkjanna til
að ræða málið á fundinum um
helgina.
Talsmaður Angelu Merkel, kansl-
ara Þýskalands, sagði síðar að hún
væri sammála Macron um að eldarnir
í Amason-regnskógunum væru alvar-
legt vandamál sem leiðtogarnir
þyrftu að ræða. Boris Johnson, for-
sætisráðherra Bretlands, tók í sama
streng í yfirlýsingu á Twitter.
„Hugarfar nýlenduherra“
Jair Bolsonaro, forseti Brasilíu,
hefur neitað því að eldunum hafi
fjölgað í Brasilíu vegna stefnu
stjórnarinnar og segir „umhverfis-
sturlun“ hafa hindrað uppbyggingu
landbúnaðar og nýtingu náttúruauð-
linda í landinu. Hann sakaði Macron
um íhlutun í innanríkismál Brasilíu í
pólitískum tilgangi. „Tillaga forseta
Frakklands um að málefni Amason-
svæðisins verði rædd á fundi G7 án
þátttöku landanna á svæðinu minnir
óþyrmilega á hugarfar nýlenduherra
sem á ekki við á 21. öldinni,“ sagði
hann á Twitter.
Áður hafði geimrannsóknastofnun
Brasilíu, INPE, sagt að gervihnatta-
myndir sýndu að 73.000 gróðureldar
hefðu kviknað í landinu, flestir þeirra
á Amason-svæðinu, á fyrstu átta
mánuðum ársins. Þeir voru um 85%
fleiri en á sama tímabili á síðasta ári.
Áður hafði Bolsonaro sakað stofnun-
ina um lygar vegna skýrslu þar sem
fram kom að skógareyðingin á Ama-
son-svæðinu hefði verið 88% meiri í
júní en í sama mánuði í fyrra. Yfir-
maður stofnunarinnar sagði síðar að
sér hefði verið vikið frá vegna deil-
unnar.
Þýðingarmiklir fyrir jörðina
Amason-regnskógarnir eru alls um
5,5 milljónir ferkílómetra að stærð og
stærstur hluti svæðisins er í Brasilíu.
Regnskógar eru tegundaríkustu vist-
kerfi heimsins og þeim hefur verið
lýst sem lungum jarðar. Margir
fræðimenn telja að um 20% af ný-
myndun súrefnis á jörðinni eigi sér
stað í Amason-skógunum sem eru
stærsta regnskógasvæði jarðar, að
því er fram kemur í grein eftir Jón
Má Halldórsson líffræðing á Vísinda-
vefnum. Ennfremur er mikið af kol-
efni bundið í regnskógunum og eyð-
ing þeirra getur aukið gróðurhúsa-
áhrif sem eru talin stuðla að loftslags-
breytingum á jörðinni.
Jón Már bendir m.a. á að í „gríðar-
lega fjölbreyttri fánu og flóru regn-
skóganna“ séu „ýmis efni sem gætu
nýst til að vinna á sjúkdómum í nán-
ustu framtíð“. Segja megi að regn-
skógarnir séu „lyfjasafn af stjarn-
fræðilegri stærðargráðu“.
Landbúnaður er helsta ástæða
þess að gengið hefur stórlega á regn-
skóga jarðar síðustu áratugi. Skógar-
eyðingin á Amason-svæðinu er eink-
um rakin til vaxandi nautgriparæktar
vegna mikillar eftirspurnar eftir
nautakjöti á Vesturlöndum. Margir
fátækir bændur í Brasilíu hafa beitt
þeirri aðferð að brjóta gróðurinn nið-
ur til að brenna hann og taka nýtt
land til ræktunar. Hætt er þá við að
bændurnir missi stjórn á eldinum og
hann breiðist út með alvarlegum af-
leiðingum fyrir dýra- og plöntulífið.
Skógareldarnir sagðir al-
varlegt alþjóðavandamál
 Frakkar og Írar hóta að hindra
viðskiptasamning ESB við Brasilíu
ARGENTÍNA
BÓLIVÍA
Eldar í Amason-regnskógunum
Heimild: FIRMS
BRASIL ÍA
200 km
BRASILÍA
ATLANTSHAF
Eldar
í gær og
fyrradag
AFP
SOS Skógareyðingu á Amason-svæðinu mótmælt fyrir utan sendiráð Bras-
ilíu í Berlín. Stjórn landsins er sökuð um að hafa ýtt undir skógareyðinguna.
GIMLI fasteignasala / Grensásvegi 13, 108 Rvk. / s 570 4800 / gimli@gimli.is
www.gimli.is
Við vitum hvað þín
eign kostar
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum