Félags- og heilbrigðismál - 01.07.2003, Qupperneq 21

Félags- og heilbrigðismál - 01.07.2003, Qupperneq 21
Útreikningsaðferðir og skilgreiningar 19 1. Útreikningsaðferðir og skilgreiningar Methods and definitions 1.1. Inngangur I riti þessu eru saman komnar á einn stað tölfræðilegar upplýsingar um félags- og heilbrigðismál árin 1991 -2000 Kjaminn í efni ritsins eru upplýsingar sem safnað hefur verið á Hagstofu Islands m.a. fyrir erlenda aðila vegna alþjóðlegs samanburðar. I upphafi er þessara erlendu aðila getið og einnig greint frá þeim aðferðum sem beitt er við söfnun og úrvinnslu gagna. Þá fylgir kafli með samantekt um vísbendingar um lífskjör og lífshætti á Islandi á þessu tímabili og þær bomar saman við slíkar vísbendingar frá öðrum Evrópulöndum. I kafla 3 eru dregnar fram helstu niðurstöður um útgjöld á þessu sviði og samanburður gerður við lönd á Evrópska efnhagssvæðinu. Þar er bent á nokkur atriði er kynnu að skýra sérstöðu Islands í þeim hópi. I köflum þar á eftir er fjallað um útgjöld og þjónustu á hverju verkefnasviði og þar fylgt flokkunarkerfi NOSOSKO/Esspros. 1.2. Flokkunarkerfi NOSOSKO/Esspros Flokkunarkerfi NOSOSKO eða Norrænu hagskýrslu- nefndarinnar á sviði félagsmála (Nordisk Socialstatistisk Komité) og Esspros flokkunarkerfi evrópsku hagstofunnar (European System of Integrated Social Protection Statistics) á útgjöldum til félags- og heilbrigðismála („félagsvemd") byggir á eftirfarandi grunnreglum1 2: „Félagsvemd (social protection) tekur til allra afskipta hins opinberra eða einkaaðila sem miða að því að létta af heimilum eða einstaklingum byrðum vegna ákveðinnar áhættu eða þarfar, svo framarlega sem samhliða komi ekki til endurgjalds eða um sé að ræða einstaklingsbundið fyrir- komulag“. Ahætta eða þarfir eru fiokkaðar í verkefnasvið („funk- sjónir“/verkefni) og innan hvers þeirra er útgjöldum skipt eftir tegund og því hverjir fjármagna þau. Verkefnasviðin eru átta: I. Fjölskyldur og böm II: Atvinnuleysi III. Heilbrigðismál IV. Aldraðir V. Öryrkjar VI. Eftirlifendur VII. Húsnæði VIII. Önnur félagshjálp Útgjöld hvers verkefnasviðs skiptast í: a. Peningagreiðslur (bætur, lífeyrir o.s.frv.) b. Þjónustu 1 f allmörgum töflum hefur ekki verið hægt að koma fyrir tölum fyrir öll árin 10 en þær upplýsingar verða birtar í netútgáfu ritsins. 2 Esspros Manual 1996: bls. 12-13 Fjármögnun skiptist á: 1. Ríki 2. Sveitarfélög 3. Atvinnurekendur 4. Hina tryggðu Reynt er eins og kostur er að greina útgjöld (þegar rætt er um útgjöld hér í þessari greinargerð er átt við útgjöld samkvæmt hinni víðu skilgreiningu NOSOSKO-Esspros flokkunarinnar) fyrir hvert verkefnasvið, en að sjálfu leiðir að skömn hlýtur að verða og er þá fylgt nákvæmum reglum um „hvoru megin hryggjar“ útgjöld falla. Eins og sést af skilgreiningu er útgjaldakerfi þetta frábrugðið uppgjöri þjóðhagsreikninga á útgjöldum til velferðarmála í því að það tekur til allra útgjalda af þessu tagi (allra almennra laga og/ eða samningsbundinna réttindakerfa) en ekki aðeins útgjalda hins opinbera til velferðarmála. Einnig er rétt að benda á, að samkvæmt skilgreiningu Esspros eru þjónustugjöld ekki meðtalin í útgjöldum á sviði þjónustu, þ.e. eingöngu er tekin nettó kostnaður eða niðurgreiðslur. Þannig leiðir t.d. aukinn hlutur neytenda í verði lyfja til lækkunar útgjalda á því sviði og á sama hátt leiðir aukin kostnaðarþátttaka foreldra í rekstri dagvistunar bama til lækkunar útgjalda. Þetta á ekki við um greiðslur heimila/einstaklinga til bóta- eða lífeyris- kerfa. Þar er litið til heildarútgjalda og hverjir fjármagna útgjöldin. Loks er vert að benda á að fjárfestingar teljast ekki til þessara útgjalda heldur eingöngu rekstrarútgjöld. Sama gildirumallarskattalegarívilnanirsemgerðareruáforsendum félagsvemdar (eins og t.d. persónuafsláttur eða vaxtabætur), áhrif þeirra eru ekki meðtalin. Norðurlöndin hafa í fimm áratugi þróað þetta útgjaldakerfi á vettvangi NOSOSKO nefndarinnar, sem er ein af fasta- nefndum Norrænu ráðherranefndarinnar, og gefið út niður- stöður í ritinu “Social tryghed i de nordiske lande”. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið hefur átt aðild að norrænu nefndinni fyrir Islands hönd og skipað fulltrúa Islands. Frá 1986 hefur einn íslenskra fulltrúa komið frá Hagstofu Islands en Hagstofan sér um verulegan hlut upplýsingaöflunar og útreikninga fyrir Islands hönd. Auk upplýsinga um útgjöld hefur NOSOSKO nefndin safnað upplýsingum um fjölda viðtakenda þjónustu og greiðslna og birt í útgáfu sinni. Frá og með árinu 1995 gerði nefndin nokkrar breytingar á kerfinu3 til að samræma það fullkomlega nýrri útgáfu að hliðstæðu kerfi Hagstofu Evrópusambandsins (Eurostat), sem kallast „Esspros 1996“ 3 Veigamestu breytingar fólust í að: 1) verkefnasviðinu „lífeyrisþegar“ var skipt í þrennt, þ.e. aldraðir, öryrkjar og eftirlifendur. 2) útgjöld vegna launagreiðslna í gjaldþrotum voru færð frá verkefnasviðinu, atvinnuleysi til félagshjálpar. 3) nýtt verkefnasvið, húsnæði (niðurgreiðsla húsnæðiskostnaðar), var tekið upp en útgjöld á því sviði, voru áður talin með félagshjálp. Aðrar breytingar voru mun veigaminni.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212

x

Félags- og heilbrigðismál

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Félags- og heilbrigðismál
https://timarit.is/publication/1388

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.